Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 4421 0 pikir 2 Qazan, 2015 saghat 12:50

SYRTTA QALGhAN AGhAYYN QAYTPEK?


Toqsanynshy jyldary Ózbekstanda jýrgizgen halyq sanaghynda ózbek astanasy Tashkenting ózinde - 60%-dan astamy túratyndar qazaq bolyp shyqqan, al manayyndaghy Joghary Shyrshyq (Úighary Chirchyq), Orta Shyrshyq, Bostandyq (Bostanlyq) audandarynda - 95% qazaqtar túrghan, qazir onyng 15% ghana elge kóship kelgen, qalghany "óz jerimizden auyp qayda barmaqpyz?" dep otyryp qaldy. 

Sodan bergi ol jaqta halyq sanaghyn jýrgizu jergilikti biylik ýshin әste qauipti statistika bolyp aldy. Bar amaldary qoldan últtarynyng sózderin ózgertip, al ózgergen jaghdayda 50%-dan kem túratyn audandarda qazaq mektepterin kýshtep zanmen jabu. Áriyne osy jiyrma jylda osy әreket te nәtiyje bere bastady. Mehanikalyq túrghydan últyn ózgertip, basym últtyng sanyn qoldan ózgertip, ony keshendi bilim jýiesimen negizdep jiberu taptyrmas aila. 
Ózbek biyligi ózbekshesin de bir ózbektey sóileytin qazaq jastaryn osy kezge deyin memlekettik qyzmetke, jalpy qyzmetke aludy qatty shektedi. Sol ýshin de sol jaqtaghy aghayyn balalarynyng bolashaghy ýshin pasporttarynda ózbekke auystyryp jatqany jatqan, jatpaghany Qazaqstangha jiberude. Kóship keteyin dese, ata-babasy jatqan jeri, kindik qany tamghan ólkesi. 
Jalpy kórshi eldegi qazaq sanyn tek shamamen 1.5-2 mln.-day dep boljaymyz. Al sol jaqtaghy aghayynnan súrasaq, odan da kóptigin, qalyng qazaqtyng otyrghanyn aitady. Osy rette, ózbekte óz jerinde otyrghan qazaq aghayynnyng otyrghany bizge әbden kerek. 
Sol ýshin de Qazaq-ózbek qatynastarynda memleketaralyq jergilikti diasporalardyng mәdeni-etnikalyq damu baghdarlamalaryn jandandyru turaly kelisimderdi qayta qolgha almasaq bolmas. 
Mәselen, Reseyding preziydenti Putin osydan eki jyl búryn "biz TMD elderindegi orys bauyrlarymyzdyng tilderinin, dilderinin, túraqty damularyna qatty alandaymyz, jәne solardyng taghdyrlaryna Resey Federasiyasy bolyp jauaptymyz" degen edi. Reseyshil túrghydan alghanda naghyz últtyq mýdde baghytynda myqty ústanym. Nege bizge de osynday halyqaralyq dengeyde batyl ústanymdardy kórsetpeske?! 
Aytpaqshy joghary da atalghan audandarda - Qanly, Shanyshqyly, Qiyat, Arghyn, Qonyrat, Dulat t.s.ss qazaq rulary basym júrt. Yaghni, últ túrmaq, rulyq-tuystyghymyzdyn, tughan jerimizding de kezindegi júrnaghy ghoy. Bәri-bir qazaq bauyrymyz óz atajúrty jatqan topyraqty tastay almaydy. Meyli bir japyraq qújatta últyn ózgertse de...
Sol sebepti, últaralyq mәselede syrttaghy aghayynnyng qamyn da oilauymyz qajet!

Maqsat Jaqau

Facebook-tegi paraqshasynan

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1584
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3624