Júma, 29 Nauryz 2024
Biylik 4030 0 pikir 21 Qazan, 2015 saghat 02:00

ENBEK KODEKSI — ENBEK QATYNASTARYN RETTEYTIN JOL

Elimizding damyghan memleketterding otyzdyghyna kiru jolyndaghy Elbasynyng «100 naqty qadam» atty bastauymen jýrgizilip jatyrghan reformalar shenberinde enbek qatynastaryn yryqtandyru sharalary alynuda.

Osy baghytta Enbek kodeksining jana jobasy dayyndalyp, qazirgi kezde Parlament Mәjilisinde negizinen qoldau tauyp, Senattyng qarauyna joldandy.
Osyghan oray, Kәsipodaqtar Federasiyasy, onyng aumaqtyq birlestikteri, salalyq kәsipodaqtardyng ortalyq jәne ónirlerdegi qúrylymdary Kodeks jobasy jariyalanghan kýnnen bastap kәsipodaq úiymdarynda jogharghy dәrejeli qúqyq salasynyng mamandary, tanymal ghalymdar, qoghamdyq úiym ókilderi qatysqan kenes-jiyndar, treningter úiymdastyryp, zang jobasynyng әrbir tarau, baptaryn talqylau júmystaryn jýrgizdi.
Nәtiyjesinde, talqylaudyng alghashqy kezenining ózinde kәsipodaqtar tarapynan jobany dayyndaushy júmysshy tobyna 117 týrli úsynystar engizildi. Halyqaralyq Enbek Úiymynyng qaghidattaryn, basqa da sheteldik tәjiriybelerdi, enbek jәne әleumettik mәselelerge qatysty tújyrymdamalaryn basshylyqqa ala otyryp joldanghan kóptegen úsynystar maqúldandy.
Jobada negizinen, júmys berushiler men júmyskerler arasyndaghy enbek qatynastaryna memleketting aralasuyn azaytyp, belgilengen enbek standarttary men kepildikterding saqtaluyna qatang baqylaudy jýzege asyru qaralghan.
Naryq jaghdayynda júmysshylardyng әleumettik-ekonomikalyq kepildikterin jәne enbek etuding auyr, ziyandy týrlerine arnalghan jenildikterdi jýzege asyru joldary jyl sayyn Qazaqstan Ýkimeti, júmys berushiler ókilderi men Kәsipodaqtar Federasiyasy arasynda jasalatyn ýshjaqty Bas kelisimde kórsetiledi. Enbek újymdaryndaghy enbek-әleumettik qarym-qatynastar júmys berushiler men júmysshylardyng zandy ókilderi bolyp tanylghan kәsipodaq úiymdary jasaqtaytyn újymdyq sharttarmen, al jekelegen júmyskerding enbektik qarym-qatynastary ekijaqty kelisimmen, yaghny enbek sharttarymen retteledi. Búl sharttar Enbek kodeksimen, әrbir kezenderge arnalghan Bas jәne salalyq, ónirlik kelisimdermen qaralghan júmyskerlerding enbek qatynastaryna qatysty jaghdaylaryn nasharlatpaugha tiyis. Múnday erejeler zangha sәikes jaramsyz dep tanylady jәne qoldanugha jatpaydy.
Qoryta aitqanda, menshikting týrleri kóbeygen uaqytta ortalyqtandyrylghan әdispen enbek jaghdayyn retteu qysqarady da, kәsiporyndardyn, basqa da sharuashylyq jýrgizushi qúrylymdardyng ekonomikalyq jaghdayyna jergilikti jerding óz betimen enbektik qarym-qatynastardy retteui kóbeye bastaydy. Yaghny enbek әdisteri menshik iyesi men jalgha alghan júmyskerlerdin, enbek újymdarynyng ortaq mýddesin teng qarastyrugha beyimdeledi, kәsipkerler men kәsipodaqtar tek qana újymdyq sharttyng qatysushy jaqtary bolyp qalmay, óz erkimen is-әreket jasaytyn әleumettik әriptester de bolyp sanalady.
Enbek kodeksinde enbek-әleumettik qatynastary negizinen újymdyq shartpen retteluge jatqyzylghan. Shartpen rettelmeyinshe júmys berushilerding zanmen qaralghan keybir enbek jaghdaylaryn saqtau mindettiligi tuyndamauy mýmkin. Kóp jaghdayda júmys berushiler óz mýddelerinin, enbek jәne óndiristik tәrtipterdin, jauapkershilikting újymdyq shartpen qaralghanyn qalaydy.
Demek, jana zannamalyq qaghidattardy jýzege asyru maqsatynda kәsipodaq belsendilerining qataryn meyilinshe layyqty júmyskerler ókilderimen, jan-jaqty tәjiriybeli mamandarmen nyghaytu qajettiligi búrynghydan góri ózekti mәsele bolmaq. Sebebi, sharttardy qalyptastyru barysynda kelissóz jýrgizu, talaptar qoy ýshin júmyskerler ókilderi kәsibi, ekonomikalyq jәne qúqyqtyq bilimdi bolghany abzal.

Selbay QOJYQOV,
Kәsipodaqtar ortalyghynyng bas mamany. 

Abai.kz

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1567
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2261
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3547