Júma, 29 Nauryz 2024
Mәiekti 21171 0 pikir 26 Qazan, 2015 saghat 12:52

VANGA: "ÝShINShI DÝNIYEJÝZILIK SOGhYS BASTALADY"

Nemese Putinning neoimperiyalyq ambisiyasy – Ýshinshi dýnie jýzilik soghysqa bastaydy

 

Ótken aptada dýnie jýzin dýrliktirgen Tayau shyghystaghy janjaldar men Siriyadaghy soghys oty ushyqqan kezende Kremli qojayyny ózining siriyalyq әriptesi hәm negizgi «kliyenti» – Bashar Asadty qabyldady.


Putin men Asad arasyndaghy әngimening auany qay baghytta órbigeni týsinikti. Ol - IM sodyrlaryna qarsy nemese olardy qoldap, qaru-jaraqpen qamtamasyz etip otyrghan AQSh bastaghan alpauyttargha qarsy soghys taktikasy edi. Ras, Reseyding Siriyadaghy bombalau operasiyalary bastalghan ýshinshi aptada Asad myrza kýtpegen jerden Mәskeuge keluining astarynda ne jatyr? Aldymen bombalau, keyin diplomatiya ma?

Al bastayyq, әueli «Resey Islam memleketi sodyrlaryna qarsy әskery operasiyalar jýrgizu» degen jeleu arqyly Bashar Asad qarsylastaryna, Siriya oppozisiyasyna qarsy soghys ashty. Maqsaty – ózining dosy әri kliyenti – Asad ýkimetin saqtap qalu. Resey qaruynyng arqasynda Asad rejiymi bir shirap qalghany da ras. Alayda, Resey úzaq merzimdi soghysqa qúmartyp otyrmaghanyn reseylik sarapshylar aitady.

Olardyng  pikirinshe, Putin Asadty shaqyrghandaghy maqsaty, endigi jerde diplomatiyalyq shabuyldargha kóshu turaly kelissózder jýrgizu. Tipti, Putin Siriya oppozisiyasymen de kezdesuler ótkizuge dayyn-mys.

Al, reseylik jurnalisterding aituynsha, búl «Ýshinshi dýniyejýzilik soghystyn» endi bastalghan túsy. Sózderine sensek búl soghys turaly bolgarlyq kóripkel Vanga boljap ketken.

Reseylik «NTV» arnasyndaghy «ChP Rassledovaniye»  baghdarlamasynda bolgarlyq kóripkel Vanga hanymnyng osy jәne ózgede boljamdary turaly kenirek talqylaghan (https://www.youtube.com/watch?v=N27qp8aAVoE) kórsetilim jariyalandy.

Sonymen, Vanga óz boljamdarynda 2016 jyl turaly ne aitty?

  1. «Ýshinshi dýnie jýzilik soghys bastalady».
  2. «2011 jyly kóktemde Shyghysta soghys bastalady».
  3. «Himiyalyq qaru. Adamdar ózgeredi».
  4. «2016 jyly Europada tiri adam qalmaydy. Europa qanyrap bos qalady».
  5. «Aqyrzaman keledi».

Reseylik jurnalister ózderi jýrgizgen zertteulerinde kóripkelding aitqandary oryndala bastaghanyn rastaydy. Olardyng dereginshe, dәl 2011 jyly kókteminde Siriyada azamattyq soghys ushygha bastaghan bolatyn. Siriyanyng avtaritar basshysy Bashar Asad – ózining diktatorlyq rejiymine qarsy kóteriliske shyqqan oppozisiyagha himilyq  qaru qoldanghany jasyryn emes. Asad rejiymi zarin siyaqty himiyalyq qarulardy birneshe mәrte az auqymda qoldanghany da ras. Kóripkelding aituynsha, soghys ayaqtalghanda Asad rejiymi qúlaydy. Biraq, jenimpaz basqa. Sonda kim? AQSh? Álde Resey?

Al reseylik sarapshylardyng pikirinshe, Ýshinshi dýniyejýzilik soghysty AQSh bastap otyr-mys. Taghy, «ýshinshi dýniyejýzilik soghystan son, 2016 jyly Europa qanyrap bos qalady»,-deydi.. Búny, Vanga kóripti. Ras boljaghan ba? Álde, búl reseylikterding derekti búrmalau arqyly jýrgizip otyrghan astyrtyn sayasaty ma? Sebebi, 2016 jyly kýlli Europa qanyrap, bos qaluy men Siriya Reseyge tize býgip, soghysty jenip shyghuy qanshalyqty qisyndy? Sonda, Reseyding róli – ýshinshi dýniyejýzilik soghystyng qaharmany bolu ma?

Jalpy derekterge sýiensek, qazirgi tanda IM sapynda әlimning 100-den astam memleketinen azamattar bar (http://tengrinews.kz/world_news/grajdane-bolee-100-stran-voyuyut-ryadah-ig-daish-fsb-278477/). Auqymy jaghynan dýnie jýzilik dep aitugha bolady, әriyne. Tek, búl azamattar resmy memleketting statusyn kórsetpeytinin eskergenimiz jón.

Ázirge, ashyq soghysta – Siriya, Resey, AQSh, Iran,  Arab elderi men Týrkiya ghana.

Sonday-aq, jaqsy odaqtasqan Resey-Iran-Siriya ýshtigi Batys, Týrkiya jәne arab elderi qoldaghan jasaqtargha qarsy kýsh biriktirip otyrghany ras.

Aytpaqshy, búl mәselelerge qatysty batystyq basylymdar da jazghan.

Amerikandyq basylym - The Washington Post: Reseyding maqsaty – Siriyadaghy Reseyding jana kýsh­teri lankesterdi әlsiretken­nen góri Asadtyng óz qarsylastaryna qarsy kýreste kýshengine septigin tiygizedi dep alandaydy, - dep jazady.

Al, The New York Times basylymy: «Preziydent Obama halyq­aralyq úiym jýginetin diplomatiya men erejeler jýiesin ne­gizge alyp, “qazirgi qauipti tәuekelder bizdi qaranghy týnekke, tәrtipsiz әlemge әkep soqtyrady» dep jazady. Sirә, búl basylymnyng astyrtyn týrde Putindi menzegeni bolsa kerek.

Týiindeyik, reseylik jurnalisterding kózdegen maqsattary ne boldy, sonymen? Resey taghy da qaharman! Europa kýireydi de Siriya Reseyding qúlyna ainalady. Shynymen de Vanga osylardy boljaghan ba? Álde búl reseylik sarapshylardyng Putin pozisiyasyn Vanga auzymen aitqyzghandaghy týrleri me? Ne degenmen, Siriyagha jәne Ýshinshi dýnie jýzilik soghysqa qatysty Resey pozisiyasy belgili.  Resey preziydentining «siriyalyq» sheshimining astarynda SSSR ghana emes, patshalyq Reseyding búrynghy kýsh-quatyn ansau jatuy da bek mýmkin.  AQSh preziydenti Barak Obamanyng Reseydi «aymaqtyq derjava» dep atauy Putinning shamyna tiygen boluy kerek, endi Ol  әlem Reseydi úly derjava retinde moyyndasa dep armandaydy. Búl Putin men onyng iydeologtarynyng  «neoimperiyalyq ambisiyalarynyn» kórinisi bolsa kerek-ti.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1583
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3621