Resmy mәlimetke sýiensek, Shymkentte 103 kópqabatty túrghyn ýiding (5351 pәter) qúrylysy jýrip jatyr. Jyl sonyna deyin 4271 pәterli 74 túrghyn ýy paydalanugha beriledi. Al, osy pәterlerge kimder ie bola alady? Sonday-aq, kommunaldyq arendalyq túrghyn ýilermen kimder qamtamasyz etiledi?
QR Ýkimetining 2014 jylghy 28 mausymyndaghy №728 qaulysymen «Ónirlerdi damytudyng 2020 jylgha deyingi baghdarlamasy» bekitildi. Baghdarlamada Elbasynyng 2014 jylghy 11 qarashadaghy «Núrly jol – bolashaqqa bastar jol» atty Joldauynda sóz bolghan túrghyn ýy satu sharttarymen tolyqtyrylyp, 2015 jyldyng 1 qantarynan bastap qoldanysqa engizildi.
Baghdarlama shenberinde mynaday negizgi baghyttar kózdelgen:
1. Jergilikti atqarushy organdarda kezekte túrghandar ýshin túrghyn ýi. Arendalyq túrghyn ýimen — ÚOS ardagerleri, jetim jәne ata-anasynyng qamqorlyghynsyz qalghan balalar, halyqtyng әleumettik jaghynan әlsiz toby, memlekettik qyzmetshi, budjettik mekeme jәne әskery qyzmetshiler, jalghyz túrghyn ýii apatty jaghdayda dep tanylghan azamattar qamtamasyz etiledi. Búl tizimdegi azamattardyng ishinen ÚOS ardagerleri men jetim, ata-anasynyng qamqorlyghynsyz qalghan balalar birinshi kezekte ie bolady. Qalghan azamattar kezek retimen qamtylady.
2. QTÝQJB jelisi boyynsha túrghyn ýi. Múnda halyqtyng barlyq sanattary ýshin yaghny bank salymshylaryn túrghyn ýimen qamtu. Jas otbasylar – jas júbaylardyng jasy 29 aspaghan, 2 jyl nekede túrghan jәne tólem qabilettigining boluy.
3. «QIYQ» IYÚ» AQ-nyng túrghyn ýii. Jalgha beru sharttary: 1. Satyp alu qúqyghymen jaldau merzimi – 20 jyl. 2. Jalgha alushynyng tabysy jetkiliksiz bolghan jaghdayda kepil berushilerdi tartu mýmkindigi. Búghan jergilikti atqarushy organda kezekte tirkelgen kelesi sanattargha jatatyn azamattar ghana qatysa alady: kóp balaly otbasylar, tolyq emes otbasylar; mýgedek balasy bar nemese ony tәrbiyelep otyrghan otbasylar; jetim jәne ata-anasynyng qamqorlyghynsyz qalghan balalar; oralmandar; memlekettik, әskeri, arnauly memlekettik organ, budjettik úiym qyzmetkerleri.
Kezekte túrghandar bar
Býginge deyin Shymkent qalasynda baghdarlama talaptaryna sәikes, kommunaldyq túrghyn ýy qorynan túrghyn ýy alu tizimine 18 902 azamat tirkelipti. Onyng ishinde, 3-eui Úly Otan soghysynyng ardageri, 1401-i jetim jәne ata-ananyng qamqorlyghynsyz qalghan balalar, әleumettik jaghynan әlsiz top sanatyna 7380 azamat, әskery jәne budjet qyzmetkerleri sanaty boyynsha 10097 adam pәter kezeginde túr. Al, jalghyz ýii apatty jaghdayda dep tanylghan 21 azamat bar.
Baspanaly bolghandar
Byltyr Shymkentte «Núrsәt» shaghynaudanynda 144 pәterli 9 qabatty eki kommunaldy ýy paydalanugha berildi. Ondaghy bir bólmeli pәter kilti 12 ÚOS ardagerine, 132 – ata-anasynyng qamqorlyghynsyz qalghan jetim balalargha berilgen bolatyn. Al, biyl Úly Jenisting 70 jyldyq qarsanynda 12 ardagerge pәter kilti tabys etildi. Jyl sonyna deyin qúrylysy jýrip jatqan birneshe ýy paydalanugha berilgen jaghdayda kezekte túrghan 2024 azamat pәterli bolady dep kýtilude.
Memlekettik baghdarlamanyng ekinshi baghyty boyynsha «Túrghyn ýy qúrylys jinaq bank» arqyly, birinshi jýiesinde byltyr 35 salymshy pәterli bolsa, biyl 123 túrghyn pәter kiltine ie boldy. Jyl sonyna deyin bir túrghyn ýy paydalanugha berilse 54 pәter óz iyesin tappaq.
Ekinshi jýiesi boyynsha byltyr eki ýiding qúrylysy ayaqtalyp 84 pәterding kilti tabys etilse, biyl 5 ýy paydalanugha berilip, 270 azamat pәterli bolyp otyr. Qazirgi tanda taghy eki ýiding qúrylysy jýrip jatyr. Kelesi jyly oghan 216 túrghyn ie bolmaq.
Memlekettik baghdarlamanyng ýshinshi baghyty — «Qazaqstandyq ipotekalyq kompaniya» Ipotekalyq úiymy» AQ-nyng túrghyn ýilerin kezekte túrghan azamattargha beru maqsatynda 1080 pәter paydalanugha tapsyrylyp, tólem qabilettiligin rastaghan azamattargha berilip jatyr. Búdan bólek, 492 pәter berilu josparlanuda.
Aytpaqshy, Shymkent qalalyq túrghyn-ýy sektorynyng mengerushisi Gýlnәr Áshirbaevanyng aituynsha, túrghyn ýy mәselesine qatysty aldanyp qalghan azamattar kóbeygen. Sol sebepti, qala túrghyndaryna ýy mәselesine qatysty barlyq saualdy bilu ýshin kóshede jýrgen alayaqtargha senbey, tikeley mekemege kelip, mamandardan aqyl-kenes aluy kerektigin aitty.
Jansaya Sydyqbay
Abai.kz
