Ámbebap traktorgha súranys joghary
Halyqaralyq manyzy bar sharada jer jyrtyp, alqapty iygeruge qajetti jana tehnikalar qoyylghan. Ámbebap túqym sebetin qúral, kulitivator, tynaytqysh sebetin tehnikalardyng týr-týri kórmege kelushilerding qyzyghushylyghyn arttyrdy. Diqan qauymnyng súranysy әmbebap traktorlarda boldy. Baghasy kónilinen shyghatyn tehnikalardy sharua qojalyq iyeleri sol jerde kelisim-shart týzip, satyp alugha tyrysty.
Juyrda Ordabasy audanyna qarasty Badam eldimekenindegi industrialdyq aimaqta Qazaq-Kәris birlesken «Kaz Kioti» traktor zauyty ashylghan bolatyn. Osy zauyttan shyqqan tehnikalardyng egin sharuashylyghyna qajetti barlyq týrleri kórmege әkelinipti.
– Biyl zauytta 40 traktor qúrastyryldy. Kýni býginge deyin sonyng 23-in sattyq. Bagha jaghynan kelgende MTZ traktorlarynan 5-6 myng dollar aiyrmashylyq bar. Artyqshylyghy janar-jaghar may ózge traktorlargha qaraghanda 2 ese az ketedi. Jer jyrtady, egin egedi, túqym sebu, shóp oru sekildi birneshe qyzmetterdi qosa atqarady, — deydi «Kaz Kioti» JShS-i diyrektorynyng kenesshisi Ermahan Qarabaev.
Tehnikalardyng ishinde, Týrkiyadan kelgen «Gench Gusan» kompaniyasy alqapta ziyankestermen kýresetin jana tehnikasyn úsyndy. Kompaniya ókilderi syiymdylyghy 2 tonnalyq dәri sebetin sisternanyng paydasy kóp ekendigin aitady. Ony qoldanghannan keyin ziyankesterden sharualar zardap kórmeydi eken. Kóshetterge qúrt-qúmyrsqa men shan-tozang arqyly taraytyn aurulardan aman alyp qalugha bolatyndyghyna kepildik berip otyr.
Syrym Ertaev, «Qayyp ata» sharua qojalyghynyng jetekshisi:
– Qazyghúrt audanynan keldim. Mal bordaqylaumen ainalysamyz. Qojalyghymyzda 3 mynnan asa iri qara mal bar. Býgingi kórmege malgha azyq dayyndaytyn jabdyqtardy izdep keldim. Kórmeni aralap jýrip «Silos Kordoba Qazaqstan» JShS-i ókilderimen kenestim. Bizge qajetti degen qúrylghyny taptym. Kelissóz jasastyq.
Qarakól óndirisine investor kerek
Qarakól qoy sharuashylyghynyng ónirde kenjelep qalghandyghy belgili. Tek songhy kezde Ontýstik-Batys mal jәne ósimdik sharuashylyq ghylymy zertteu instituty sharualarmen birlese otyryp, qarakól qoyynyng basyn kóbeytudi qolgha aldy. Sóitip, eltiriden әskeriylerge syrt kiyim tigu isin órkendetudi maqsat etip otyr. Al, kórmege ghylymiy-zertteu insitutynyng mamandary qarakólden dayyndalghan ónimderin әkelgen. Alayda, eltiri men týrli syrt kiyimder Kenes dәuirinde jasalghan. Olardy dәl osylay óndep, kiyim ýlgisin dayyndaytyn әzirge kәsiporyn joq dese de bolady. Sondyqtan da institut mamany Jaqsylyq Ýsipbaev «manyzdy iske investorlardy tartsaq», – deydi.
– Mal sharuashylyghyn damytuda etke kónil bólinip ketti de, qarakól qoyy sekildi túqymdar nazardan tys qalyp ketti. Degenmen, búl sharuashylyqtyng bolashaghy alda. Qazirding ózinde mal basyn kóbeytuge sharuashylyqtar qyzyghushylyq tanytuda. Sol sebepti, eltiri óndirisin damytuda memleket tarapynan qoldau bolsa eken, — deydi maman.
Jylyjay ónimining kórsetkishi joghary
Songhy jyldary ónirimizde jylyjay ónimderin óndirude kórsetkish jogharylady. Múnyng aighaghy, biyl jylyjaylardyng aumaghy 1019,2 ga jetip, respublikalyq kórsetkishting 87 payyzyn qúrady. Jinalghan kókónisterding salmaghy 150 myng tonnagha jetipti. Kórmege kelgen «Zero Max kz» JShS-i jylyjay qúrylymdaryn óndiretin zauyt bolyp tabylady. Olar kelushilerge jylyjaygha qajetti songhy ýlgidegi qúrylghylaryn tanystyrdy. Atap aitqanda, olar – qúbyrlar, polietiylen plenkalary, jeldetkish jýiesi, tamshylatyp sugharugha kerekti zattar. Seriktestik diyrektorynyng orynbasary Seysenbay Tastanovtyng sózinshe, jylyjay isin jandandyrugha qazir tolyq mýmkindik bar. «Sharualargha jylyjaygha kókónisterdi egu kezinde tehnologiyalardy qoldanu, kýtim jayynda kenes beremiz. Sharualar tapsyrys berse, jylyjaydyng qúrylysyn tolyq jýrgizudi moynymyzgha alamyz. Búlardy nesie arqyly jýzege asyruyna bolady», – deydi.
Polatbek Tastanov, oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasy basshysynyng mindetin atqarushy:
– Kórmening maqsaty ghylymnyng janalyqtaryn negizge ala otyryp, ónimning sapasyn arttyrudy qolgha alu. Qazir halyqaralyq kórmege shet memleketterden bólek elimizding týkpir-týkpirinen ónimderin tanystyrugha kelgender kóp. Olar auyl sharuashylyghyna qatysty, yaghny bau-baqsha, jemis-jiydek, tynaytqyshtar men túqym sharuashylyghyn qolgha alghan óndirushiler janalyqtarmen keldi. Al, jergilikti diqandar olarmen ózara kelisimge kelip, birlesip júmys isteuge tyrysyp jatyr.
Milliongha baghalanghan mal
Álemge tanymal «Aberdin Angus» atty iri qara maldyng túqymyn elimizge alyp kelip, mal basyn kóbeytip jatqan Qostanay oblysynan kelgen «Núr Jaylau» JShS-i ókilderin kórmeden kezdestirdik. Qazir búlardyng búqasynyng ózi milliongha baghalanady. «Aberdin Angus» et túqymdy iri qara mal әlemde naryqtyng 40 payyzyn jaulap alghan. Qojalyqqa 2012 jyly Amerikadan 1100 bas analyq iri qarany satyp aldyq. Qazir mal basy kóbeide. Býgingi kórmege solardan tuylghan 19-20 ailyq búqalardy әkeldik. Bireuining salmaghy 700, ekinshisiniki – 500 keli. Olar 25-30 keli salmaqta tudy. Olardyng qazirgi naryqtaghy baghasy – etining kelisi 1000 tengeden. Bireuin satyp ta ýlgerdik. Búl iri qaranyng ereksheligi qay ónirding bolsa da tabighatyna tez beyimdeledi», — deydi qojalyqtyng viyse-preziydenti Bauyrjan Qasenov.
«Aberdin Angus» JShS-i ontýstikke biyl osy asyl túqymdy qara maldyng 200-den astamyn satqan. Iri qaradan bólek kórmege asyl túqymdy jylqymen ainalysatyn sharuashylyqtar da qatysty. Qúny 20 myng dollargha baghalanatyn jylqylar da boldy.
Ózimizde óndirilgen…
Jemis-jiydekterining erekshe sorttaryn úsynghan sheteldik jәne otandyq tauar óndirushiler az bolmady. Degenmen, kelushilerding nazaryn audarghan saryaghashtyq elitalyq jemis-jiydekter men jýzim kóshetterin óndiretin «Saryaghash jer siy» JShS-ning ónimderi boldy. Seriktestik diyrektory Tanabay Shyntasov bau-baqshasynan alma, anarmen limonyn ala kelipti. Sonymen qatar, olardyng jemis-jiydekterining kóshetterin alushylar legi de kóp boldy.
Óz kezeginde kórmege qatysqan oblys әkimi B. Atamqúlov ta zamanauy ýlgidegi auylsharuashylyghy tehnologiyalaryna ózining joghary baghasyn berdi. Sonymen qatar, aldaghy bes jyldyqta búl salany damytuda jana sayasatqa kóshu kerektigin atap ótti.
Ónirdegi suarmaly jerlerding jaghdayyn jaqsartyp, janadan suarmaly jerlerdi ainalymgha qosu, ekinshiden fermerlerge tómen payyzben beriletin nesiyelerding kólemi arttyru mәselesine toqtaldy. Sonday-aq, mashina-traktorlyq stansiyalar ashu, fermerlerge ghylymiy-kenestik qyzmet kórsetetin ortalyqtar qúru qajettigin tilge tiyek etti.
Aygýl KERIMBAYQYZY
Abai.kz
