Júma, 26 Sәuir 2024
Biylik 3577 0 pikir 15 Shilde, 2015 saghat 11:49

Innovasiyalyq tehnologiyanyng tiyimdiligi «Bayserke–Agro» bazasynda ótken respublikalyq seminarda sóz boldy

Elbasy N. NAZARBAEV «Qazaqstan – 2050» Strategiyalyq baghdarlamasynda «Biz ekologiyalyqqa basa nazar audara otyryp, últtyq bәsekege qabiletti brendter qúrugha tiyispiz. Nәtiyjesinde men agroónerkәsiptik keshenning aldyna – ekologiyalyq taza óndiris salasyndaghy jahandyq oiynshy bolu mindetin qoyamyn» degen edi. Qazirgi kezde elimizde auylsharuashylyq salasyn qarqyndy damyta otyryp, zamanauy tehnologiyany engizu arqyly ónimdilikti arttyrugha jete kónil bólinude. Búl túrghyda ghylymgha negizdelgen jana әdisterdi paydalanu tiyimdiligining eselep artyp otyrghandyghyn «Bayserke – Agro» ghylymiy-óndiristik oqytu ortalyghyndaghy rekordtyq jetistikterden aiqyn angharugha bolady.

Elimizdegi iri sharua­shy­lyq sanalatyn «Bayserke – Agro» jauapkershiligi shek­teuli seriktestigine dýisen­bide Qazaqstan Res­pub­liy­kasy Auylsharuashylyq miy­nistri Asyljan Mamytbe­kov, oblys әkimi Amandyq Batalov arnayy at basyn búryp, respublikalyq ghyly­miy-praktikalyq seminar jú­my­syna qatysty. Is­sa­par­men kelgen arnayy toptyng qúramynda Qazaqstan Res­publikasy Parlamenti Mә­jilisining deputaty Romin Madinov bastaghan depu­tat­tyq top jәne Ontýstik Qa­zaq­­stan, Jambyl, Almaty ob­lys­ta­rynyng fermerleri, sonday-aq, TMD elderimen qatar AQSh, Fransiya, Ger­maniya mem­leketterining de auyl­sha­ruashylyq maman­darynyng bol­ghandyghyn atap aitu oryn­dy. Seminargha qaty­su­shylar «Zamanauy iyn­no­va­siyalyq energo­ylghal­saqtau tehnologiyasyn jәne keshendi ósimdik qorghau jýie­lerin auylsharuashylyq da­qyl­daryn ósiruge engizu» atty taqyrypta pikir al­mas­ty. Ondaghy maqsat – tauar ón­dirushilerge tiyimdiligi jo­ghary jana tehnologiyanyng júmysyn kórsetip, kele­shek­te ony paydalanudyng tiyim­diligi turasynda týsinik be­ru.

Qazaq ósimdik qorghau jә­ne karantin ghylymiy-zert­teu instituty songhy ýsh jyl ishinde «Bayserke – Agro» ghylymiy-óndiristik oqytu ortalyghynda osy baghyt boyyn­sha jinaghan tәji­riy­be­sin óndiriske engi­zip, ony әri qaray damyta otyryp, bar­lyq auyl­sha­ruashylyq da­qyldarynyng ónimdiligin art­tyrugha, eko­logiyalyq taza ónimdi ala otyryp, mal azy­ghynyng be­rik qoryn jasau maqsa­tyn­daghy júmystardy jýielep jýrgizude. My­sal­gha aitar bolsaq, ghylymy izdenisting arqasynda 2013 jyly may­búrshaq ónim­di­li­gining re­kordtyq kórset­kishin kór­setken «Bayserke – Ag­ro»-da gektaryna 66 sent­ner­den ónim alyndy. Búghan qo­sa, biday, súly, arpa, jý­geri syndy mal azyghyna qajetti dәndi da­qyl­dardy ósiru tehnolo­giyasyna jana­lyqtar engiz­bes búryn әlem­dik rekord­tar den­geyine jetkizui auyl­sha­rua­shylyq salasyna so­ny ser­pin berdi. Múnyng ózi ghylym men óndiristi úshtas­tyra otyryp, nәtiyjesinde jo­ghary dengeyde túraqty ónim alugha bolatyndyghyn dә­lel­dey týsse kerek.

Seminargha qatysu­shy­lar aldymen jayqala ósken jýgeri men maybúrshaq al­qap­tarynda bolyp, ondaghy tamshylatyp suaru tehno­logiyasynyng jana әdisteri­men tanysty. Alqap ba­syn­da Qazaq ósimdik qorghau jәne karantin ghylymiy-zert­­teu institutynyng diy­rektory Abay Saghitov iyn­novasiyalyq tehnologiyanyng tiyimdiligin býge-shigesine deyin týsindirip berdi.

– Osy seriktestikte Auyl­­sharuashylyq miy­nistr­ligi agroinnovasiya bólim­de­rimen birlesip, oqu-tәjiriy­belik ortalyq qúrghany bel­gili. Sonyng nәtiyjesinde ghy­lym, bilim jәne biznespen birlese júmys isteu jýieli jýrgizilip, eseli ónim alu kórsetkishine qol jetkizdi. Býgingi seminardyng basty maqsaty – ozyq tehno­lo­giya­ny auylsharuashylyq sa­la­syna engizip qana qoymay, basqa sharuashylyqtargha innovasiyanyng jana jetis­tigin dәripteu. Sonyng biri – tamshylatyp suaru әdisining topyraqasty jýrgizilui der edik. Búl Qazaqstanda ghana emes, TMD elderi arasynda birinshi ret engizilip otyrghan әdisteme desek, qateles­peymiz. Onyng paydasy men tiyimdiligining óte joghary ekendigi býginde dәlelden­gen, – degen QR Auylsharua­shylyq ministri Asyljan Mamytbekov búl maqsatqa memleket tarapynan subsiy­diya bólinip otyrghandyghyn atap aitty. Búl keleshekte tiyimdi tehnologiyany auyl­sha­­ruashylyq salasyna keni­­­nen paydalanu mým­kin­digining molaya týsetindigin bildiredi.

– Býgin bizder bilim, ghy­lym, biznes jәne jergilikti atqarushy organdarmen bir­lese jýzege asyp otyrghan auyl­sharuashylyghynyng jana tehnologiyasynyng tiyim­di­li­gi­ne kóz jetkizdik. Búl әdis boyynsha sudy ýnemdep qana qoymay, mol ónim alu nәtiy­je­lerin kórip otyrmyz. Eli­miz boyynsha maybúrshaq ósi­rude Almaty oblysy birinshi orynda túr. Osy daqyldyng 90 payyzy Jetisu jerinde ósiriledi. Búghan qosa 72 myng gektar jerge jýgeri ósirilip otyrghandyghyn eskersek, ke­leshekte osy tehnologiyany engizu arqyly odan alynatyn ónim kólemin 2-3 esege art­tyra alatyndyghymyzdy ba­gham­daugha bolady. Demek, mal azyghynda tapshylyq bol­­­­­maydy. Sonday-aq, biyl­­­­ghy jyly qant qyzyl­sha­sy 4 myng gektardan astam jerge se­bildi. Ortasha ónim kólemi gektaryna 30 sent­nerden ainalady dep ký­tilude. Osy maqsatta 3 qant zauyty iske qosylmaq. Onyng túraqty júmys isteui ýshin milliard tengeden astam qarjy bóli­nip, oghan týrli auylsha­rua­shylyq tehniy­ka­lary, atap aitsaq, ónimdi ta­symal­day­tyn 24 «KamAZ» satyp alyn­dy. Ónirde auyl­sharua­shy­lyghyn órkendetude osynday keleli isterding jý­zege asyp jatqandyghyn ai­ryq­sha aitu­gha bolady. Al «Bayserke–Agro»-nyng jýzege asyryp otyrghan jana teh­nologiyasyn osy sharua­shy­lyqpen ghana shektemey, onyng kólemin keney­tip, oblystyng barlyq sharuashylyqtaryna engizer bolsaq, óndiriletin ónim kó­le­mining molaya týse­tindigine kýmәnimiz joq, – degen oblys әkimi Amandyq Batalov se­minargha qatysu­shylardyng isine sәttilik ti­ledi.

Zamanauy tehnolo­giya­ny sóz etken keleli kenes­te QR Parlamenti Mәji­lisining depu­taty, «Bay­­ser­ke – Agro» JShS-ning pre­ziydenti T. Dos­mú­ham­be­tov jas kadrlardyng auyl­­sharuashylyghyna de­gen sel­qostyqtaryn syn­gha al­dy. Qazirgi kezde búl sa­la mamandyqtaryn tan­daghan qyzdar qa­ta­ry­nyng kó­­bengi­­ning de asa quan­ta qoy­­maytyndyghyn ashyq ait­­qan halyq qalaulysy auyl­­sharuashylyghynda ghy­­lym­syz nәtiyjege jetu mým­kin emestigin qadap aitty.

Úlbosyn ISABEK

Talghar audany.

0 pikir