Júma, 29 Nauryz 2024
Abay.tv 42073 3 pikir 21 Shilde, 2015 saghat 19:15

TÓLEN ÁBDIKTING ÓMIRI MEN ShYGhARMAShYLYGhY

Jazushy Tólen Ábdikting ómiri men shygharmashylyghyna arnalghan "Qazaqfilim" tuyndysy. Filim 2012 jyly dayyndalghan.

Belgili qalamger Tólen Ábdikov 1942 jyldyng 4 qyrkýieginde, Qostanay oblysy Jangeldin audany Enbek auylynda tughan. Qazaqstannyng enbek sinirgen Qayratkeri (2002). 1965 jyly Qazaq Últtyq uniyversiytetin bitirgen. 1965-70 jyldary "Qazaqstan pioneri" (qazirgi "Úlan") gazetinde әdeby qyzmetker, bólim mengerushisi bolyp júmys istegen. 1970-77 jyldary "Jalyn" alimanaghynda bólim mengerushisi, bas redaktordyng orynbasary, 1977-79 jyldary "Qazaqfilim" kinostudiyasynda bas redaktor, 1979-90 jyldary Qazaqstan Kommunistik partiyasynyng ortalyq komiytetinde jauapty qyzmette boldy. 1990-92 jyldary "Qazaq әdebiyeti" gazetining bas redaktory, Qazaqstan Jazushylar odaghynyng ekinshi hatshysy boldy. 1993 jyldan Qazaqstan Respublikasy Preziydenti әkimshiliginde sektor mengerushisi. 1997 jyldan bastap Qazaqstan Respublikasy Preziydenti apparatynyng ishki sayasat bólimi mengerushisining birinshi orynbasary.

Tólen Ábdikovtyng shygharmalary 1964 jyldan jariyalana bastady. Birinshi "Kókjiyek" jinaghy 1969 jyly, odan keyin "Kýzgi japyraq" 1971 jyly jaryq kórdi. 1974 jyly  "Aqiqat" atty povester men әngimeler jinaghy dýniyege keldi.  1979 jyly "Aytylmaghan aqiqat " әngime-povester jinaqtary, 1980-1981 jyldary orys tilinde "Istina" әngimeleri men povesteri degen atpen jaryq kórgen. 1985 jyly "Óli ara", "Biz ýsheu edik" piesasy respublikalyq  teatr sahnalarynda qoyyldy. Grek anyzdary "Ellada erlerin"  qazaq tiline audarghan. Birneshe shygharmalary shetel tilderine audarylghan. 1987 jyly "Aqshoqyda qys qatty" jәne 2002 jyly "Parasat maydany" jazylghan. «Parasat maydany» povesi tosyndylyghymen erekshelenip, búl tuyndy PEN-klubtyng syilyghyn iyelenip, Halyqaralyq Frans Kafka atyndaghy ordenimen marapattaldy. Halyqaralyq F. Kafka atyndaghy Qazaqstandaghy PEN klub syilyghynyng laureaty (2003). Europalyq altyn medaliding (2003), Qazaqstan memlekettik syilyghynyng iyegeri (2004). 

Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik syilyghynyng laureaty  (2004).

Túnghysh ret 1969 jyly «Kókjiyek» әngimeler jinaghy jaryq kórip, qazaq әdebiyetine filosofiyalyq proza janryn ala kelgen belgil jazushy, Memlekettik syilyqtyng iyegeri Tólen Ábdikov 70 jasta. 

Jazushy 10-nan astam povesti, әngime, 1 roman, 2 piesa avtory. Al, tyrnaq aldy «Rayhan» atty әngimesin qalamger 20 jasynda jazypty. Búdan keyin de Tólen Ábdikovtyng qalamy qarymdy bola týsti. "Kýzgi japyraq", "Aqiqat", "Aytylmaghan aqiqat", orys tilinde "Istina" atty povester men әngimeler jinaghy oqyrmandargha úsynyldy. "Óliara", "Biz ýsheu edik" piesasy respublikalyq teatr sahnalarynda qoyyldy. Grek anyzdary "Ellada erlerin" qazaq tiline audarghan. Sonymen qatar, birneshe shygharmalary shetel tilderine audaryldy. 2002 jyly jazylghan "Parasat maydany" povesi tosyndylyghymen erekshelenip, PEN-klubtyng syilyghyn iyelenip, Halyqaralyq Frans Kafka atyndaghy syilyghymen marapattaldy. Al, songhy jyldary «Ardager» atty piesa men «Túghyr men ghúmyr» atty povestijaryqqa shyghardy. «Ardager» piesasy El tәuelsizdigining 20 jyldyghyna arnalghan dramaturgiyalyq shygharmalar bayqauynda bas jýldeni jenip alghandyghyn oqyrmandar jaqsy biledi.

Abai.kz

3 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1574
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2268
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3576