Júma, 29 Nauryz 2024
Arandatu 5479 0 pikir 2 Qazan, 2014 saghat 09:14

JELIDE JELIKKENNING JALASYNAN SAQTASYN!

         Qogham ómirine dendep enip, yqpaldy kýshterding birine ainalghan әleumettik jeli, Internet portaldar men blog paraqshalardyng róli barghan sayyn artyp keledi. Onyng jaqsy jaqtary kóp. Mening aitayyn degenim, keyde jazyqsyz jandardy shyryldatyp, pәle jabatyn tústary da qylang berip jatyr. Ony býkil qogham bolyp aiyptap der kezinde jónge salyp otyrmasaq talay adamdy ynghaysyz jaghdaygha qaldyratyn týri bar.

         Qazirgi tanymal túlghalardyng aty-jónin paydalanyp akkuant ashyp alyp, eldi dýrliktiretinder de boy kórsete bastady. Jurnalist Dina Tólekova bylay deydi: «Habarda» jýrgenimde tura mening aty-jónimmen, suretimmen bireu maghan agentte hat jazyp otyratyn. Mening atymnan týrli adamdargha jalghan habarlamalar jazyp masqaralaghan kezi de boldy. Sodan keyin ózimdikin óshirip, amalsyz ózge bir akkaunt ashuyma tura keldi».

         IYә, biz osylaysha olardyng aldynda dәrmensizdik tanytyp jatyrmyz. Negizi, qúqyq qorghau organdaryn aralastyryp, onday bassyzdyqty zandyq jolmen tiyp tastasaq mәselening ushyghyp keng etek jangyna tosqauyl qoyghan bolar edik. Al, kóbimiz jogharydaghyday qoldy bir siltep jyly jauyp qoya salamyz. Negizi, qoghamda adamnyng bet-bedelinen, ataq-abyroyynan qymbat nәrse joq. Sondyqtan, ondaylardyng aldynda dәrmensizdik tanytpauymyz kerek.

         Kýni keshe sonday jaghdaydy ózim de bastan keshtim. Jazda bolsa kerek, últtyq portalymyzda belgili jazushy Dýkenbay Dosjan turaly maqala jariyalanghan eken. Negizi, «Abai.kz» portalynyng belsendi oqyrmandarynyng birimin. Biraq, ol maqala mening kózime týspepti. Ony oqymaghanym bar bolsyn, әlde bir arandatushy bireu tura mening aty-jónimmen sol maqalanyng astyna komment jazypty. Jazghanda da jay emes. Marqúm aghamyzdyng jer-jebirine jetip tildegen bolsa kerek.

         Ony kórgen jazushynyng jary Sәule Dosjan jengemiz qatty renjiydi. Dәl meni olay jazady dep oilamaghan. (Oqymaghan song jazbaghanmyn, tipti әli kýnge deyin bilmey jýrmin ghoy) Biraq, onysyn kýni býginge deyin aitpay syrttay tomsyrayyp jýre bergen. Negizi, sol sәtte maghan habarlassa, mәselening basy ashylyp, izi suymay túryp әlgi antúrghan jalaqordy tauyp әshkereleytin edik qoy.

         Biraq, kesh te bolsa bildik. Abyroy bolghanda portaldyng basshysy Dәuren Quat inimiz Sәule apayynyng ótinishimen ol jazbalardy bayaghyda alyp tastaghan eken. Degenmen, azghana uaqytta bolsa da kóp oqyrmanda teris týsinik qalyptasyp ýlgergen shyghar dep oilaymyn. Osy sebepten, biraz jaydyng basyn ashyp týsindire ketudi jón kórdim.

         Jazushy aghamyz Dýkenbay Dosjandy qatty syilaytyn bayyrghy oqyrmandarynyng birimin. Aghamyzben kózi tirisinde Astanada ótken dýniyejýzi qazaqtarynyng jiynynda әngimemiz jarasyp, jaqsy tanysqan edik. Birtogha, salmaqty jayly minezdi adam kórindi. Jengemiz Sәule bizding Ayshamen әriptes bolghandyqtan olar aralasyp-qúralasyp, syrlasyp jýredi. Ol kisi dýniyeden ótkenin esty sala Sәule jengemizding qasynan tabylghan syilas jandarmyz.

         Sonday-aq, óz basym Dýkenbay aghanyng ghajap enbekqor qasiyetine tәnti edim. Býgingi qogham ómirindegi týitkilderdi aishyqtaghan qanshama roman, povesti, әngimeler jazyp jaryqqa shyghardy. Shygharmalaryn túshynyp oqityn jandardyng biri ekendigimdi jogharyda aittym. Bәrinen búryn ol kisining isik-jeligi joq baysaldy minezi maghan qatty únaytyn. Shynymen de, «tereng ózen tynyp aghady» degendey ishki jan dýniyesi bay adam onysyn syrtqa shygharyp asyp-tasy bermeydi ghoy. Dýkenbay agha da sonday bir saliqaly beynesimen jadymyzgha saqtalghan marqasqa aghalarymyzdyng biri.

         Endi, osynday kózi tirisinde syilasqan jangha o dýniyelik bolghan song men qalaysha ayaq astynan ne ýshin óshigip, tiyisuim kerek? Shyndyqqa mýldem janaspaytyn, tipti mýmkin emes jaghday ekendigi aidan anyq.

         Estuimshe, ondaghy jazbanyng úzyn-yrghasy aghamyz «Aqorda» degen romanynyng arqasynda Astanadan pәter aldy degenge kelip sayady eken. Dýkenbay agha ghana emes, Astanadan kez-kelgen jazushygha shygharmasy ýshin ýy berilip jatsa, quanatyn qazaqtyng birimin.

         Al, shyndyghyna kelgende mening biluimshe Dýkenbay agha ýkimetten ýy súraytynday haldegi adam emes-tin. Sonau sovet zamanynda jazghan qalamaqysy bar, halyqqa sinirgen enbegi bar, ózi de óte úqypty jan bolsa kerek. Jaghdayyn erteden jasap alghan birshama auqatty adam bolatyn. Han sarayynday demesek te birshama tәuir jeke ýii men óz aulasy bar kisi. Abyroyy asqaq, ar-úyaty taza jazushy emes pe, basshylardyng aldyna iyilip, qol sýiip pәter kiltin alyp jatqanyn óz basym kórmeppin.

         Sonda, әlgi mening aty-jónimdi paydalanushy «klonym» osy jaghdaydy bilmegeni ghoy. Meyli, sol «klonym» kim bolsa ol bolsyn, aruaq atudan qoryqpaytyn arsyz bireu shyghar. Óz atynan jazyp, kimdi qalay tildese de әrkimning óz erki ghoy. Biraq, ay daladaghy mening atymdy paydalanyp, syilas adamdardyng arasyna ot jaqqany, jazyqsyz jandardy arandatpaq bolghany jaramady.

         Sóz sonynda aitarym, bәrimizding qazirgi virtualdyq әlemmen tyghyz baylanysymyz, qarym-qatynasymyz bar. Árdayym jelide aty-jónin jasyryp, ózgeni arandatyp, aragha ot jaghatyn jelikkenderding jalasynan saq bolayyqshy, aghayyn! 

 

Quandyq ShAMAHAYÚLY,

QR mәdeniyet qayratkeri

 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1574
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2268
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3576