Senbi, 20 Sәuir 2024
46 - sóz 6070 0 pikir 9 Mausym, 2014 saghat 11:54

Shetelge baryp demalu maqtanysh pa?

Jaz shyghyp, jyl on eki ay júmys istegen kez kelgen adamnyng kókeyinde  «Jazghy demalysty qayda ótkizsem ?» degen saual tuatyny belgili. Alayda sol enbek demalysynda oidaghyday demalyp jýrmiz be? Olay dep aitugha kópting batyly barmaytyny anyq. Býgingi bagha sharyqtaghan qymbatshylyq zamanynda kez kelgen adam demalysyn shetelde ótkize bermeytini ras. Alayda otandyq Burabay men Saryaghashtyng baghasy Europa kurorttarynan kem týspegendikten, elimizdegi demalys oryndarynda da demalushylar  az.

Sarapshylardyng aituynsha, otandasta­rymyzdyng jartysyna juyghy demalysyn ýide ótkizedi eken. Tipti azamattardyng demalysyn júmys berushining kәsipodaqtar arqyly úiymdastyruy da azayyp barady. Mine, osydan ortasha jalaqy alatyn jandar «jabayy» demalysty tandaytyn kórinedi. Al demalysyn oidaghyday ótkizip jatqandar otandyq demalys oryndarynan góri shekara asyp, teniz jaghalauynda demalghandy jón sanaydy eken. Búghan dәlel retinde kýni keshe ghana Almatyda ótken «Turizm jәne sayahat» halyqaralyq kórmesinde ótkizilgen saualnama barysynda otandastarymyzdyng basym bóligi sheteldik kurorttardy tandaghanyn aitugha bolady. Qandastarymyz shetelde demaludy maqtan kóre me dep te tanghalasyn. Osylaysha el azamattarynyng qarjysy shekara asyp, sheteldik aqsha ainalymyna ketude. Shyndyghynda, búndaghy basty sebep elimizdegi demalys oryndaryndaghy qyzmet kórsetu sapasy men baghanyng sәikes kelmeuine tireledi. Sózimizding dәleli retinde búl turaly jaqynda Mәjilis deputaty N.Jazylbekovtyng Ýkimet basshysy K.Mәsimovke joldaghan deputattyq saualyn aitugha bolady. Onda ol «Burabay» kurortyndaghy tek tanghy asynyz ghana kiretin on kýndik demalys 350 myng tenge ekenin, al Týrkiyadaghy úshaq biyletimen qosa týski, keshki as ta kiretin búnday demalys qúny 225 myng 396 tenge bolatynyn aitady.
«Qazaqstan turizmnen jylyna 10 milliard dollar payda tabady» dep juyqta bekitilgen turizmdi damytudyng 2020 jylgha deyingi tújyrymdamasynda aitylghan edi. QR Premier-ministrining orynbasary – Industriya jәne jana tehnologiyalar ministri Áset IYsekeshevting pikirinshe, turistik salany tiyimdi әri jedel damytu ýshin turizmdi әleumettik saladan shygharyp, ekonomikanyng basymdyqqa ie sektoryna ainaldyru qajet eken. Ol ýshin bes aumaqtyq klasterler – Astana, Almaty, Shyghys Qazaqstan, Batys Qazaqstan jәne Ontýstik Qazaqstandy damytu úsynylghan. Atap aitqanda, Astana men Almatyny iskerlik turizmnin, Shyghys Qazaqstandy – ekologiyalyq turizmnin, Ontýstik Qazaqstandy – mәdeny turizmnin, Batys Qazaqstandy – jaghajay turizmining ortalyghy retinde órkendetu kózdelgen. Sala mamandarynyng aituynsha, atalghan jobalar tolyghymen iske asyrylghan jaghdayda elimizge keletin turisterding aghyny jylyna 8 mln-nan astam adamdy qúrap, 200 mynnan astam jana júmys oryndary ashylady. Búghan bek quansaq ta, búl maqsattyng iske asuy­na kýdikpen qaraugha bolady. Sebebi elimizge shetelderden turisterdi tartu ýshin eng әueli el azamattary otandyq demalys oryndaryn tandau kerek emes pe?! Al ol ýshin olardyng qarapayym halyqqa qoljetimdiligi eskerilu kerek siyaqty. Birinshiden, bagha men sapa ýilesui qajet. Rasynda, kez kelgen demalushy qyzmet kórsetu sapasy joghary jerde ghana emin-erkin demalady ghoy. Kәsipkerler baghany belgilegende, qanday talaptargha sýienedi eken dep tanghalasyn. Búdan keyin infraqúrylym mәselesi aldymyzdan shyghady.

Mәselen, Alakól ne Marqakól syndy inju-marjandarymyzgha jetkenshe, demalysynyzdyng berekesi qashady. Sebebi joldyng alys boluy óz aldyna, búghan qosa onyng sapasy syn kótermeydi. Qalay desek te, kóztartar tabighatymen eldi tamsandyryp jýrgen jerlerimizdi tanytu ýshin jeke kәsipkerler Ýkimet tarapynan qoldaugha múqtaj. Aytalyq, memleket keybir alys aimaqtardaghy demalys oryndaryna jaz ailary kezinde shaghyn úshaqtar úiymdastyrsa, búl da kelushilerding sanyn kóbeytetini anyq. Ekinshiden, qazaqstandyq turizmdi damytudyng basty qozghaushy kýshi retinde jarnama mәselesin aita ketken jón. Eshqanday qazba baylyghy joq, tek turizm arqyly baylyqqa belshesinen batyp otyrghan elder jarnama mәselesine nemqúrayly qaramaytyny bayqalady. Álemning alty qúrlyghyndaghy jerlerdi bile túra, elimizde inju-marjan sanalatyn jerlerdi kópshilik bile bermeytini ras. Sebebi teledidardy bolsyn, radiony bolsyn qossanyz da, qay basylymdy ashsanyz da sheteldik kurorttardyng jarnamasy kózding jauyn alady. Sondyqtan jarnamalau mәselesi nazardan tys qalmauy tiyis. 

Elge keletin turister Qazaq­stannyng tabighaty men jәdigerler tabylghan tarihy oryndargha qyzy­ghatyny anyq. Sondyqtan әli de ashylmaghan tarihy jәdigerlerimizdi arheologiyalyq izdestiru júmystaryna da kónil bólu qajet. Al tabylghan ejelgi tarihy oryndar men jәdigerlerding tizimi naqtylanyp, olar memleketting qorghauyna alynsa búl óz kezeginde turizmdi damytugha ýlesin tiygizedi. Kórnekti jerlerdi iri turistik ónirge ainaldyrsaq, turizm salasynda bәsekelestik payda bolyp, sapalyq kórsetkishter de arta týsedi. Osynyng nәtiyjesinde otandyq turizm salasy sheteldik turisterdi tarta alarlyqtay qabiletke ie bolar edi. Búny aityp otyrghanymyz, ishki turizm damymay, syrttan turisterdi de elge tarta almaymyz.

Aqbota ISLÁMBEK

"Ana tili" gazeti

0 pikir