«Atqaratyn qyzmet uaqyttan da kóbeyip ketti», – degen eken bir izgi ghúlama. Tújyrymnan alatyn taghylym kóp. Osy oy orazagha dóp kelgendey. Óitkeni, sharapaty men shapaghaty mol Ramazan aiynda Úly Allagha únamdy әrbir iygi amaldyng sauaby sansyz. Payghambarymyzdyng (s.gh.s.): «Oraza ústa, óitkeni, oghan teng keler qúlshylyq joq», – degeni sanamyzgha salmaq salatynday-aq sóz.

Orazadaghy oi: mýminning bir minuty...

Qaybir kýni ghalamtorda әnshilerding orazasy jayly janalyq jylt etti. Saualnamagha jauap bergen óner ókili (esimi manyzdy emes-au): «Uaqytym joq, júmysym kóp», – dep әdemi «sytylyp» shyghypty. Elding pikirin bilmek niyetpen tómendegi jazbalargha kóz jýgirttik. Oigha qonymdy pikir qaldyrypty bireu. Oqyp kóreyik: «Sonda ne, orazany tek júmyssyzdar ghana ústay ma?» «Á, bәrekeldi» dedik ishtey.

IYә, qoghamda biz bilmeytin adamdar kóp. Qara júmys jasap, nәpaqasyn tabady hәm auzy berik. Ózimizding de búghan kózimiz jetti. Ótken joly bir kisini temirjol vokzalynan auylyna shygharyp salarda arba sýireytin jigitterding kómegine jýgindik. Kelesi kýni taghy bir kisini kýtip aldyq. Taghy da sol jýzi tanys jigitter. Ahual súrasyp, әngimelestik. «Tergeushilik» әdetimizge basyp, súraqty alma-kezek qoyamyz. Sóitsek, olar auyz bekitken bolyp shyqty. Kýn bolsa ystyq. Tas tóbendi tesip jibererdey. Tamaq-tandaylary keuip ketken.

«Júmysty tanghy jetiden bastaymyz. Keshki 9-10-gha deyin jýk tasimyz. Poyyz kóp kele bermeytin týs mezgilinde azdap tynyghyp alamyz da qaytadan iske kirisemiz. Auzymyz berik eken dep ýide jatyp alu bizge, jastargha jaraspaydy. Bala-shaghany kim asyraydy sosyn», – deydi entikken Jasúlan. Salqyndatqyshtyng (kondisioner) astynda auyzashar uaqytyn «andyghan» bizderge keyipkerimizding búl sózi әser etpey qoymady.

Múhammed (s.gh.s.) payghambarymyz adal jolmen enbek etken jan, júmys isteytin qaruly qol Allanyng aldynda sýikimdi, únamdy ekenin ósiyet etipti. Ádiletti halifa hazireti Omardyng (r.a.) da sózi ghibratqa toly: «Aralarynyzdaghy adamdar kókten altyn nemese kýmis jaumaghanyn kóre túra: «Ua, Alla, meni rizyqtandyr», – dep rizyghyn izdemesten búryn otyrmasyn!» Islamda otbasyn asyrau, janúya jauapkershiligi – sadaqanyng abzaly sanalady. Onyng ýstine oraza ústap, adal jolmen rizyq izdegen jandargha Jaratushymyzdyng jarylqauy sheksiz.

Kýni keshe tehnikalyq jóndeu ortalyghynda (STO dep jýrmiz ghoy) boldyq. Marat, Júmabek, Ghalymjan deytin jigitterdi búrynnan tanitynbyz. Olar da oraza. Kýni boyy kólik jóndeydi, synghan, mayysqan túsyn týzuleydi, boyaydy, qysqasy qol enbegi. Biz búdan auyz bekituge júmys kedergi emes ekenin týsindik. Jigitter de jigerli. Imannyng bal dәmin tatyp kórgen adam odan (orazadan) qalaysha bas tartsyn?!

Qúdsy hadiste Alla taghala: «Auzy berik adam iship-jeuin men ýshin doghardy. Oraza – Meni men qúlymnyng arasyndaghy ghibadat. Oghan beriletin syidy Men ghana ólshep, Men ghana beremin. Auzy berik qúlymnyng ashtyq pen shóldegende shyghatyn auzynyng iysi men ýshin miskten de artyq», - deydi.

«Tannan keshke deyin kólik juamyn. Bylay kýnderi bir tamshy sudyng qadirine jete bermeymiz. Kólik jughanda sudy saghattap paydalanamyz. Shóldegende nәpsine auyr tiyedi eken. Biraq shydaymyz. Múnda 8 jigit auysymmen júmys isteydi. Bәri oraza ústaydy. Sudyng ortasynda jýrip, ony ishpeu – sabyrlyghyndy synaydy eken. Biraq keshke auyz ashqanda bir jútym sudyng ózi ýlken nyghmet ekenin týsinesin», – dedi Dәulet Meyirbekúly bizge bergen súhbatynda.

«Bir minut bir kisining ómirine úqsas...»

Shyghys danalyghynda: «Naghyz raqat – raqatty tәrk etu», – degen tәmsil bar. Ramazan – nәpsi raqatyna búghau salatyn sәt. Synaptay syrghyghan uaqyt desenshi. Oraza keshe ghana bastalghan synayly edi. On kýn óte shyghypty. Uaqyt jayly aitqanda hazireti Áliyding (r.a.) sózi eriksiz eske týsedi: «Uaqyt – qylysh. Eger siz ony shappaytyn bolsanyz, ol sizdi shabady». Abaysha aitsaq:

«Saghattyng shyqyldaghy emes ermek,

Hәmiyshә ómir ótpek – ol bildirmek.

Bir minut bir kisining ómirine úqsas,

Ótti, óldi, taghdyr joq qayta kelmek».

Ramazan – sauap «sauatyn» sәt. IYgi isterding sauaby eselenip jazylatyn aida bir minutty meylinshe jaqsylyqqa arnasaq. Auyz bekitpegen adam ýshin әli de kesh emes. Jaqsylyqtyng keshi joq dep úghynghan últpyz. Múnday mýmkindikting endi qayta ainalyp keletinine eshkim uәde bere almas. Saghat satyp alsaq ta, uaqyt satyp alu mýmkin emes. Osyny úghu lәzim. Oraza qabyl, iman kәmil bolsyn!

Aghabek QONARBAYÚLY,

QMDB Baspasóz bólimining mengerushisi      

Abai.kz