Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 7185 0 pikir 23 Shilde, 2014 saghat 11:10

TÁJIAYaQOV TURALY AYTARYM

"Amerikadaghy Tәjiayaqov turaly ne oilaysyz?" dep súrap jatyr. Bayaghyda bir-eki ret aityp edim, qaytalayyn.
Ókinishti jaghday. Balagha, onyng tuystaryna obal. Biraq, Dәuren Quat dosym aitpaqshy, "Ár qazaq mening jalghyzym, biraq dosym emes". Býgin әldebireuler búghan "AQSh kinәli, arnayy jasady" degendey alypqashpa әngime aityp jatyr. Búnday әngime mәseleni odan әri ushyqtyra týsedi. Ana balagha da, әke-sheshesine de, jalpy qoghamgha da búnday әngimeler esh payda әkelemeydi. 
Týsinikti bolu ýshin basqasha aityp kóreyin. Mysaly, Tәjiayaqov emes, Vasya Ivanov degen student Qazaqstangha kelip oqyp jatyr delik. Vasyanyng әke-sheshesi auqatty, qalada túratyn, ózge mәdeniyetti úqpaytyn adamdar delik, tәrbiyesi de solay bolsyn. Qazaqstangha kelgen song әkesining aqshasymen týsken QazÚU-gha baryp jarytpaydy. Ózi siyaqty balalarmen dostasyp, týngi klubtardy kezdi, oqudan qalyp jýrdi delik. Onysy az bolghanday, Vasya qazaqtardy itting etinen jek kóretin toptarmen dos bolady. Arnayy krutoy mәshine satyp alyp, oghan joranyng jolaqtaryn taghyp alyp, "Separatist nómir 1" degen jazba salady. Týptin-týbinde Vasyanyng bir әperbaqan dosy barady da Almatynyng ortasynda jarylys jasap, polisiyadan qashady. Artynan sol dosy týk bolmaghanday Vasyagha kelip, qarajat alyp, pana súraydy. Vasya da jas bala bolghandyqtan "ótirik dostyghyna" basyp, әlgige kómek beredi, qylmysqa qatysy bar zattardy tygha bastaydy. Dәl osy tústa ony qazaq polisiyasy túsaulaydy...
Al osydan keyin Vasya qylmysker me, әlde, halyq batyry ma? Vasya bir emes, zannyng birneshe babyn búzyp jatyr: qylmyskerdi jasyru, qylmys turaly resmy organdargha habarlamau, qylmysty әshkereleytin zattardy tyghu, ne joy, taghysyn taghy. Óz elinde emes, mәdeniyeti, salty, zany ózinikinen mýldem basqa elde! Eger men qazaq bolsam, mening elimde Vasyalar bomba jaryp jatsa, men ne isteuim kerek? Qanshama adamnyng qanyn keshirip, "Vasya jas bala ghoy, aqymaqtyq jasady" dep rahmet aityp, ýiine qaytaruym kerek pe? Joooq, әr nәrsening qúny men súrauy boluy tiyis. Dostoevskiyding "Qylmys pen jazasy" osy bolar. 
Ne isteu kerek degenge qatysty aitayyn endi.
1. Bizding resmy organdar, elshilik, konsuldyq Tәjiayaqovtyng taghdyryna bey-jay qaramauy tiyis. Týrmedegi jayyna qatysty, densaulyghyna qatysty ýnemi resmy organdardy týrtpektep otyruy tiyis. Eger sayasy joly, reti kelip jatsa, ana balany Qazaqstangha әkelip týrmege otyrghyzu mәselesin aldygha qoy mindet. Ágәrәky AQSh azamattary elimizde qylmys jasap, sottalyp jatsa, olardy Tәjiayaqovqa almastyru mәselesin de eskeru qajet.
2. Qogham bolyp sabaq aluymyz kerek siyaqty. Shetelge balasyn oqytugha jiberip jatqan ata-analar myqtap sabaq aluy tiyis osydan. Barghan song bala sabaq oquy kerek. Barghan elding zandaryn búljytpay oryndau kerek. Ákem bay, sheshem bastyq degen әngimeler ol jaqta kók tiyn. El ishinde keng taraghan bandittik, pasandyq mentaliytetti tastap, tynysh jýrip, esi dúrys, oqu-bilim izdegen adamdarmen dostasyp, tәlim aluy kerek. Tәjiayaqov siyaqty balalardyng 30 payyz kinәsi ózinde bolsa, qalghan jetpisi ata-anasy men ortasy bergen tәrbiyening kinәsi der edim. 

Oyym osy.

(Aydos Sarymnyng feysbuktegi paraqshasynan)

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1565
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2260
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3541