Beysenbi, 18 Sәuir 2024
Biylik 6174 0 pikir 29 Sәuir, 2014 saghat 15:10

QAZAQSTANDYQ JOL – RESEYGE ÝLGI

Elimizding HHI ghasyr ortasyna deyingi basty damu baghdarlamasynyng qabyldanghanyna bir jarym jylgha juyqtady.

Osy orayda otandyq jәne sheteldik sayasattanushylar, «Qazaqstan – 2050» strategiyasyn iske asyrudyng alghashqy qorytyndylary men ózekti problemalaryn tal­day kele, «jalpyúlttyq janghyrudyng bastapqy kezenining tabystylyghyn jәne qoghamnyng ýdemeli damuy ýshin jasalyp jatqan qadamdardyng tiyimdiligin» atap kórsetedi. «Nazarbaev uniyversiytetinde» ótken, «Qazaqstan – 2050»: alghashqy qorytyndylary jәne ózekti problemalary» taqyrybyn arqau etken Qazaqstan sayasattanushylarynyng kongresine qatysushylar osynday qarar qabyldady.

Kongreste Preziydent әkimshiligi bas­shy­­sy­nyng orynbasary Baghlan Maylybaev arnayy sóz sói­ledi:

 – Memleket basshysy atap kórsetke­nin­­dey, «Qazaqstan – 2050» strategiyasy adamdardyng kýn­de­likti ómirdegi mәsele­le­rin sheshuge mýmkin­dik be­redi, – dedi Baghlan Asaubayúly. – Búl – «Nazarbaev mo­delin» iske asyrudyng jana kezeni. Búl – tayaudaghy 36 jylgha arnalghan basty sayasy mindet, onyng aina­lasyna býkil halyq toptasyp otyr. Jana sayasy ba­ghyt bolashaghymyzdyng damuy qalay jýredi, basqa­sha aitqanda, ghalamdyq ýrdisterdi esepke alghanda, Qa­zaq­stan jәne qazaqstandyqtar qalay damidy degen súraqqa jauap beredi.

Onyng baylamynsha, búl strategiya – «Qazaq­stan men onyng halqynyng HHI gha­syr­dyng tere­nine jana, ortaq kózqarasy». «Búl – bizding or­taq bolashaghymyzdyng for­sayt-jobasy. Ol ekonomikany keng auqym­dy janghyrtudyng bar­lyq mindetterin jәne qazaqstandyqtardyng әleumettik ómirining barlyq qyrlaryn qisyndy týrde birikti­redi. «2050 strategiyasy» Qazaqstan­nyng yqpaldastyq ýderisterine, eng aldymen, eura­ziya­lyq yqpaldastyqqa qatysuynyng manyzdyly­ghyn da nyqtaydy. Euraziyalyq ekonomikalyq odaqqa qatysu – Qazaqstan ýshin jana mýmkindik» dedi B.Maylybaev.

«Nazarbaev uniyversiytetinin» preziy­denti Shiygeo Katsudyng aituynsha, «Qazaq­stan – 2050» strategiyasy «ghalamat joba», «biraq onda qoyylghan maqsattargha qol jet­kizuge bolady».

 – Bizding «Nazarbaev uniyversiytetin», Últtyq saraptamalyq ortalyghymen jәne halyqaralyq tәuelsiz sarapshylarmen tize qosa otyryp, bir top zertteuler jýrgizu jýk­­teldi, – deydi Shiygeo Katsu. – Ondaghy maqsat – «Qazaqstan – 2050» strategiyasyn oryndaugha qoldau kórsetu. Aldaghy aptada, Astanada Aziya damu bankining jyl sayynghy otyrysy ayasynda osy zertteulerding nәtiy­jelerine arnalghan kitaptyng túsauy kesi­ledi. Qazaqstannyng ótken tarihtaghy jәne al­daghy keleshektegi tabysty damuynyng bir­­neshe faktory bar. Sonyng basty biri – memleketting sauatty basqaryluy, quatty kóshbasshylyq. Qazaqstan óte manyzdy salalarda modernizasiyalau reformalaryn jýzege asyrudyng jaqsy mýmkindigine iye.

Senattyng Áleumettik-mәdeny damu jә­ne ghylym komiytetining tóraghasy, sayasy ghy­lymdar doktory Aqan Bijanovtyng bayla­mynsha, strategiya – 2050 jylgha deyin­gi «Qazaqstandyq jol» bolyp ta­bylady.

– Osy baghdarlamalyq qújattaghy qazaq­standyq sosiumnyng qúndylyqtyq baghdar­laryna ainalghan damu maqsattary men qa­ghiy­dattary elimizding HHI ghasyr jagh­dayynda, ekonomikalyq jәne әleumettik órleu jo­lynda tabysty ilgerileuining berik negizin qalady. Elding úzaq jyldardaghy damuyn josparlaugha mýmkindik beretin múnday stra­­tegiyalyq baghdarlamalardy jasau – tek kýshti, óz bolashaghyna senimdi, qalyptasqan memleketterding ghana enshisi bolyp taby­lady. Olardyng qataryna bizding respublika da jatady. Strategiyany jýzege asyru bas­tal­ghannan beri bir jarym jylgha juyqtady. Onyng alghashqy qorytyn­dy­la­ryna jýrgi­zilgen taldau elimizding Elbasy qoyghan min­det­terdi oryndauda jaqsy qarqyn alghandy­ghyn kórsetedi, – dedi A.Bijanov.

 – Bir sózben aitqanda, strategiyanyng basty maqsattaryna – әlemning eng damyghan 30 eli qataryna kiruge jәne halqymyzdyng әl-auqaty men әleumettik qauipsizdigin qam­­­tamasyz etuge qol jetkizu ýshin nysa­naly júmys jýrgizilude. Búghan deputattyq kor­pus óz ýlesin qosuda, – deydi Aqan Bijanov.

– Ózining biylghy Joldauynda Elbasy «Qazaqstan – 2050» strategiyasyn jýzege asyrudyng naqty josparlary men baghyt-baghdaryn aiqyndady, – deydi Mәjilis de­putaty Qamal Búrhanov. – Mәselen, 2050 jylgha deyingi merzim 7 «besjyldyqqa» bólindi. Onyng әrqaysysynyng naqty-naq­ty oryndalatyn sharalary, belgilenetin maq­­sat-mejeleri bolady. Olardy jýzege asy­rugha Parlament, barlyq Ýkimet mý­she­leri, әkimder, partiya men qogham ókilderi jú­myldyryluda. Qazaqstan Kóshbasshysy óz Joldauynda jalpyúlttyq iydeyany – Mәn­gilik el boludy úsyndy. Búl rette Mәn­­gilik elding teoriyalyq, tarihi, fiy­loso­fiyalyq, sayasy negizderi týzilude. Búl bizding memlekettik iydeologiyanyng túghyry bolady.

Resey Federasiyasy Últ­tyq strategiya institutynyng halyqara­lyq jobalar jó­nin­degi diyrektory Yuriy Solo­zobov «Qa­zaqstan – 2050» strategiyasyn әlem­degi ten­­dessiz, biregey qújat dep sa­naydy eken jәne onyng negizinde jana Euraziyalyq odaq­tyng damu baghdarlamasyn týzudi qol­daydy:

 – Onda Núrsúltan Nazarbaev elding al­daghy onjyldyqtardaghy úzaqmerzimdi bagh­daryn belgiledi. Shynyn aitqanda, búl – ghasyr ortasyna deyingi is-qimyl bagh­darlamasyn el men әlemge jariya týrde úsy­nudyng jalghyz ýlgisi bolyp tabylady. Ony qazaqstandyqtardyn, sayasatkerlerding eki-ýsh úrpaghy jýzege asyrady. Búl qújat so­nymen birge halyqtyng senimin saqtap qalu ýshin de kerek. Postkenestik kenistik ta­rihynda túnghysh ret el Preziydenti mem­le­ketting osynsha úzaq merzimdegi damu kon­turlaryn júrtshylyq aldynda talqygha sal­dy. «Qazaqstan – 2050» perspektivasy bizdi, reseylik sayasattanushylardy da tan­ghaldyrady. Men ekonomisterimizding be­deldi forumynda boldym, sonda osy qújat negizinde aldaghy Euraziyalyq odaqtyng HHI ghasyr ortasyna deyingi damu josparyn әzir­leuge tilek bildirildi. 

Onyng aituynsha, qazaqstandyq jol Reseyde de ýlgi retinde qarastyrylady: «Núrsúltan Nazarbaev – Euraziya qúrly­ghyn­daghy kóshbasshylardyng biri. Qazaqstan Preziy­dentining sózderi jii sitatagha alyna­dy, al qazaqstandyq bastama-jobalar, saya­sy jәne ekonomikalyq modelideri ýlgi re­tin­de qa­ralady» degen Yu.Solozobov múnyng jalang sóz emestigin nyqtaydy.

 – Mysaly, kezinde Nazarbaev bekitken el Senatyn qalyptastyru modeli negizinde qazir Resey Jogharghy palatany – Fede­raldyq jiyndy qalyptastyru boyynsha jana zang jobasyn әzirleude. Qazaqstanda senatorlardyng jartysy saylanady, taghy bir jartysyn Memleket basshysy ta­gha­yyndaydy. Jana zang jobasy boyynsha bizding senatorlardyng bir bóligi saylanbaly bolady, taghy 18 senator preziydenttik kvo­ta­­men taghayyndalady. Ábden pysyqtalghan, uaqyt synynan ótken modelidi Reseyding Qa­zaqstannan kóshiruining múnday mysal­dary jetedi, – deydi ol. 

Mәselen, «RF Federaldyq migrasiya­lyq qyzmeti qazaqstandyq kóshi-qon mo­delin tiyimdi ýlgi retinde qarastyruda»: «Ol ózin-ózi aqtamaghan qoldanystaghy jýieni almastyrady. Núrsúltan Nazarbaevtyn, qazaqstandyq ghalymdardyng kóptegen iydeya­lary reseylik jәne basqa memle­ketterding damu josparlaryna kiriktirilude. Óitkeni Qazaqstannan ýirenu úyat emes. Sebebi qa­zaq­tar Tәuelsizdigining alghashqy kýnde­rinen bastap, strategiyalyq josparlaumen óte kóp shúghyldandy. Jәne josparlardy әzir­lep qana qoymay, ony tabysty jýzege asyruda» deydi RF Últtyq strategiya instiy­tutynyng basshysy Yuriy Solozobov.

Ayhan Shәrip

"Ayqyn" gazeti

0 pikir