Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Biylik 5472 0 pikir 19 Mamyr, 2014 saghat 11:36

EEO investisiyalyq tartymdylyghymyzdy arttyrady

2012 jyly bizding elimizding Reseymen sauda ainalymy 23 mlrd AQSh dollaryn qúrady. Basqa qanday memleketpen múnday jetistikke qol jetkizetin edik? Búl – Qazaqstannyng mýddesi, bizding ekonomikamyzdyng mýddesi túrghysynan alghanda pragmatikalyq qadam. Yqylymnan kele jatqan sóz bar: kórshini jәne tarihty tandamaydy. Qazaqstan Euraziya qúrlyghynyng ortasynda ornalasqandyqtan tenizderge shyghatyn joldary joq. Mine, biz sol teniz joldaryna Resey men Qytay arqyly shyghamyz,- dep mәlimdedi memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev Últtyq investorlar kenesinde sóilegen sózinde.

Jalpy alghanda, Keden odaghyna qatysushy ýsh memleket: Qazaqstan, Resey jәne Belarusityng ekonomikalarynyng jiyntyq kólemi 2,2 trillion dollardy qúraydy. Yaghni, osynday kólemdegi birynghay tútynu naryghy investisiya tartugha qolayly bolyp, ýsh elding kәsipkerleri qosymsha qarajat tartugha mýmkindik aldy. Osylaysha, Qazaqstan ekonomikasy damu qarqynyn arttyryp, jana júmys oryndary ashylyp, halyq tútynatyn azyq-týlik jәne basqa da tauarlardyng týrleri kóbeydi. Qarapayym azamattar Qazaqstan aumaghynda óndirilmeytin (nemese óndirilgenimen sapasy importtyq ónimderden tómen) reseylik jәne belarustyq tauarlardy arzan baghamen satyp aluda. Múnday jaghday qazaqstandyq ónim óndirushilerdi shiryqtyra týsti. Sebebi, olar ózi shygharatyn tauarynyng sapasyn kóterip, kórshilerining dengeyinen asyrugha tyrysuda.

Ýsh elding birynghay tútynu naryghynyng payda boluy óndiristi keneytip, qosymsha investisiyalar men júmys kýshin tartudy talap etedi. Mәselen, songhy 8 jylda Qazaqstan investisiyalyq ahualdy jaqsartugha baghyttalghan is-sharalar men ekonomikanyng túraqty ósimining nәtiyjesinde shamamen 183,7 mlrd AQSh dollary kóleminde tikeley sheteldik investisiyalardy tartugha qol jetkizdi. Búl turaly Aziya damu banki basqarushylar kenesining Astanadaghy otyrysy ayasynda ótkizilgen Investisiyalyq konferensiyada Ekonomika jәne budjettik josparlau ministri Erbolat Dosaev mәlimdedi. Álemdik dengeydegi «Ernst end Yang» konsaltingtik kompaniyasy mamandarynyng baghalauynsha, Qazaqstan qazirgi tanda investisiyalyq tartymdylyghynyng dengeyi jóninen Ortalyq Aziyadaghy birinshi jәne TMD elderi ishindegi ekinshi memleket bolyp tabylady. Búl jerde elimizding biznes ortany jaqsartu men investisiyalyq әleuetti arttyrudaghy algha jyljuy memleketting ong sayasatynyng tikeley nәtiyjesi.

Sonymen qatar, Qazaqstan biznesti jýrgizuding negizgi parametrleri boyynsha ózining pozisiyalaryn jaqsarta týsti. Salystyryp kórsetsek, eger biz Dýniyejýzilik bankting «Doing Business» reytinginde 2009 jyly 63-shi orynda túrsaq, 2013 jyly – 50-shi oryngha jyljydyq. Atap aitqanda, biznes qyzmetin retteu, jeke menshik qúqyqtardy qorghau, salyq salu jәne kelisim-sharttardy mәjbýrlep oryndatu siyaqty salalar boyynsha reseylik jәne belarustyq әriptesterimizden ozyp túrmyz. Qazaqstan sonday-aq, 2013 jyldyng qorytyndylary boyynsha JIÓ-ning 6 payyzdyq ósimimen әlemning shapshang damityn ekonomikalarynyng bestigine endi.

Kәrim Mәsimov basshylyq etetin Respublika Ýkimeti osy tabystardy odan әri nyghaytugha bekinip otyr. Mәselen, qazir Ministrler kabiyneti elimizdegi investisiyalyq ahualdy jaqsartu turaly keshendi jospar dayyndau ýstinde. Onda sheteldik investorlardy yntalandyratyn birqatar is-sharalar qarastyrylghan. Olardyng ishinde – «jasyl dәliz» qaghidaty boyynsha damyghan elder azamattaryna 90 kýnge deyin vizasyz tәrtip engizu, shetelden júmys kýshin tartu, korporativtik tabys salyghynan 10 jylgha deyin bosatu, nysandy tapsyrghannan keyin kapitaldyq shyghyndardyng 30 payyzyna memleket esebinen ótemaqy tóleu siyaqty qosymsha yntalandyru sharalary bar.

Biz jogharyda sóz etken Keden odaghy bolashaqtaghy Euraziya ekonomikalyq odaghynyng irgetasy deytin bolsaq, janadan qúrylatyn integrasiyalyq úiymnyng investisiyalyq tartymdylyghymyzdy odan әri arttyratyny dausyz. Jalpy alghanda, Qazaqstan men Reseyding birlesken investisiyalary qazirding ózinde tabysty júmys isteude. Mysaly, reseylik «Rostselimash» kompaniyasy men «Qazagroqarjy» AQ-y birlese otyryp, Kókshetau qalasyndaghy «Vektor» kombayn zauyty» JShS-ining bazasynda «Vektor 410 KZ» markaly kombayndaryn qúrastyratyn zauyt saldy. Zauyttyng quaty – jylyna 300 kombayn shygharu. Sonday-aq, «Qazaqstan temir joly» AQ-y «Transmashholding» jәne «Alstom» kompaniyalarymen birlesip, Astanada elektrovozdar shygharatyn óndiris ashty. Atalghan zauytty ashugha salynghan investisiyalardyng jalpy kólemi 50 mln eurony qúrady. Búl kәsiporyndy basqaru «Elektrovoz qúrastyru zauyty» JShS-i arqyly jýzege asyrylady. Sәikesinshe, zauyttyng aksiyalarynyng 50 payyzy – «Qazaqstan temir joly» AQ, 25 payyzy – «Transmashholdingke» jәne 25 payyzy – «Alstom»-gha tiyesili. Óndiristik quaty – jylyna 50 eki seksiyaly elektrovoz shygharu.

Birlesip investisiya salu men óndiris qúru Qazaqstan men Belarusi arasyndaghy yqpaldastyq qarym-qatynastardan da kórinis tabuda. Mysaly, Qazaqstandy industriyalandyru kartasyna engizilgen jobalardyng biri - «QazBelAZ» BK JShS-ining bazasynda «BelAZ» shahtalyq jәne karierlik tehnikasyn óndiru. Jobagha ýsh kompaniya: «Qazaqmys korporasiyasy» JShS-i (51%), «BELAZ» AAQ-y (29 %), «AstanaBelAZSERVIS K» JShS-i (20%) qatysady. Býginge deyin synaq retinde qúrastyrylghan 1 avtokólikke Yaroslavli mashina jasau zauytynyng qozghaltqyshy salynghan. Salmaghy 45 tonna jýk kóteretin «BelAZ 7547» karierlik ózi audarghysh kóligi seriyalyq shygharylymgha dayyn. Jәne múnday mysaldar kóp. Búdan shyghatyn qorytyndy bireu: yaghni, biz tek integrasiyalyq birlestikke qosylghanda ghana qarqyndy týrde damy alamyz.

 

Ámirlan Álimjan

Abai.kz   

0 pikir