Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Janalyqtar 4451 0 pikir 17 Nauryz, 2014 saghat 06:07

AQSh pen Batys Qyrym referendumynyng nәtiyjesin moyyndaudan bas tartyp otyr

Keshe, yaghny nauryzdyng 16-sy kýni Qyrymda referendum ótti. Referendum taqyryby: «Qyrymnyng Reseyge qosyluyn jaqtaysyz ba, әlde qarsyzyz ba?» degen súraqty qamtydy. Orys baspasózining shúghyl taratqan habarlaryna sýiensek, Qyrym halqynyng 80 payyzy referendumgha qatysqan kórinedi. Sóitip  93,5 payyz dauystyng nәtiyjesinde Qyrym RF-nyng qúramyna ótetin bolyp jatyr. Alayda, AQSh pen Batys elderi atalghan referendumnyng jariyagha shyqqan alghashqy qortyndysyn moyyndaudan bas tartuda. Mysaly, Eurokomissiyanyng tóraghasy Joze Manuel  Barrozu men Europalyq kenesting tóraghasy Herman Van Rompey ekeui birigip jasaghan mәlimdemelerinde Qyrym referendumy zansyz dep tanylghan.

Euroodaq bolsa, «Ukrainanyng territoriyasy turaly mәseleni referendum arqyly retteu Ukrainanyng Konstitusiyasy men halyqaralyq qúqyqtyq normalargha qayshy keledi» dep biledi. 

 AQSh-tyng memhatshysy Djon Kerry de RF-nyng syrtqy ister ministri Sergey Lavropen Qyrym mәselesi boyynsha әngimelesip, AQSh Qyrymnyng oqshaulanghanyn moyyndamaytynyn aitty.

 AQSh memhatshysy óz sózin «AQSh referendum qortyndysyn moyyndamaydy» dep týiindedi.

Keshe, yaghny nauryzdyng 16-sy kýni Qyrymda referendum ótti. Referendum taqyryby: «Qyrymnyng Reseyge qosyluyn jaqtaysyz ba, әlde qarsyzyz ba?» degen súraqty qamtydy. Orys baspasózining shúghyl taratqan habarlaryna sýiensek, Qyrym halqynyng 80 payyzy referendumgha qatysqan kórinedi. Sóitip  93,5 payyz dauystyng nәtiyjesinde Qyrym RF-nyng qúramyna ótetin bolyp jatyr. Alayda, AQSh pen Batys elderi atalghan referendumnyng jariyagha shyqqan alghashqy qortyndysyn moyyndaudan bas tartuda. Mysaly, Eurokomissiyanyng tóraghasy Joze Manuel  Barrozu men Europalyq kenesting tóraghasy Herman Van Rompey ekeui birigip jasaghan mәlimdemelerinde Qyrym referendumy zansyz dep tanylghan.

Euroodaq bolsa, «Ukrainanyng territoriyasy turaly mәseleni referendum arqyly retteu Ukrainanyng Konstitusiyasy men halyqaralyq qúqyqtyq normalargha qayshy keledi» dep biledi. 

 AQSh-tyng memhatshysy Djon Kerry de RF-nyng syrtqy ister ministri Sergey Lavropen Qyrym mәselesi boyynsha әngimelesip, AQSh Qyrymnyng oqshaulanghanyn moyyndamaytynyn aitty.

 AQSh memhatshysy óz sózin «AQSh referendum qortyndysyn moyyndamaydy» dep týiindedi.

Al, keshe týnde Qyrymdaghy ahualgha qatysty óz oiyn ashyq bildirgen AQSh preziydenti Barak Obama «Referendum Reseyding әskery qysymymen ótti. Ol jәne Ukraina Konstitusiyasyna qayshy. Referendum nәtiyjesin AQSh pen halyqaralyq qauymdastyq eshqashanda moyyndamaydy» dedi.

Qyrym referendumynyng býgingi nәtiyjesin sonday-aq Almaniya,  Úlybritaniya, Fransiya, Italiya, Kanada jәne Japoniya elinin  resmy túlghalary: memleket basshylary men syrtqy ister ministrleri de  moyyndamaytyndyqtaryn ashyq mәlimdeude.

Býgin Brusselide Resey azamattaryn Europagha kirgizbeu, sonymen qatar olardyng shetel bankterindegi esep-shottaryn jauyp tastau mәselesi qaralady. Batys búnymen ghana shektelmey Reseyge ekonomikalyq sanksiya jariyalauy yqtimal ekendigin de eskertti. «Bizding búlay istegimiz kelmeydi, әriyne, - deydi FRG kansleri Merkel hanym, - alayda basqa jol qalmasa, amalsyz әlgindey әreketke baruymyz әbden mýmkin».  

Batys osylaysha Qyrym referendumynyng nәtiyjesinen bas tartyp jatqanda QazAqparat agenttigi  - QR Preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng Úlybritaniya Premier-Ministri Devid Kemeronmen telefon arqyly sóileskenin  Aqordanyn baspasóz qyzmetine silteme jasay otyryp habarlady.

 «Britan tarapynyng bastamasymen ótken telefon arqyly sóilesu barysynda Qazaqstan-Úlybritaniya qarym-qatynastarynyng jay-kýii men perspektivalary, sonyng ishinde D.Kemeronnyng 2013 jylghy shilde aiynda Qazaqstangha memlekettik sapary ayasynda qol jetkizilgen kelisimderding iske asyrylu barysy talqylandy.

Ángimelesu kezinde halyqaralyq sayasat mәseleleri, sonymen birge aldaghy 24-25 nauryzda Gaagada ótetin Yadrolyq qauipsizdik jónindegi jahandyq sammitke dayyndyq jóninde de pikir almasyldy. Ukrainadaghy ishki sayasy jaghdaydyng óristeuine basa nazar audaryldy» delingen habarda. Alayda Ukrainadaghy ishki sayasy jaghdaydyng óristeuine tiyisti eki el basshysynyng pikiri qay taraptan órbigeni   jayynda QazAqparattyng habarynda naqty eshtene aitylmaghan.  Resey sayttarynyng habarlauyna qaraghanda, býgin Núrsúltan Nazarbaev pen RF preziydenti Vladimir Putin telefon arqyly sóilesken kórinedi.

Abai.kz

Ukrainadaghy 2001 jylghy jalpyúlttyq halyq sanaghy boyynsha Qyrym avtonomiyaly respublikasynyng halyq sany 2 024 056 adam bolghan. Onyng ishinde:

Orys - 58,5 %

Ukrain - 24,3 %

Qyrym tatarlary - 12,1 %

Belorusi - 1,4 %,  Armiyan - 1,1 %  

Tatar - 0,6 %

Evrey, polyak, moldavan, әzerbayjan - 0,2 %

Ózbek, kәris, grek, nemis, mordva, shuash, syghan, búlghar, gýrji, mariyler - 0,1 %.

Sonday-aq, Qyrymda eston, qarayym, kyrymdyqtar, italiyandyqtar jәne basqada últ ókilderi túrady.

 

Nazarbaev joghary dengeyde úiymdastyrylghan Qyrymdaghy referendummen qúttyqtady

 

Memleket basshysy Núrsultan Nazarbaev pen Resey preziydenti Vladimir Putin telefon arqyly sóilesti, - dep habarlady QazTAG agenttigi RF preziydenti әkimshiligining kremlin.ru resmy saytyna silteme jasap.

"Vladimir Putin Qazaqstan Respublikasynyng preziydenti Núrsúltan Nazarbaevpen telefon arqyly sóilesti. V.Putin men N.Nazarbaev Ukrainadaghy jaghdaygha baylanysty pikirlerimen almasty", - delingen sayttaghy habarda.

Habarda aitylghanday, әsirese býgin Qyrymda ótip jatqan referendumgha basa nazar audaryldy dep jazady Tengrinews.kz.

"Onyng joghary dengeyde úiymdastyrylghandyghy, qyrymdyqtar ýshin manyzdy bolyp tabylatyn mәselede túrghyndardyng tilekterin erkin bildiru mýmkindigi qamtamasyz etilgendigi atap ótildi", - delingen mәtinde.

Eske salsaq, 16 nauryzda Qyrymda avtonomiya mәrtebesi turaly referendum ótedi. Saghat jergilikti uaqytpen tanghy 8-de dauys beru bastaldy; dauys beru 12 saghatqa sozylyp, keshki saghat 20:00- de toqtatylady.

news.nur.kz

arasha.kz

0 pikir