Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Janalyqtar 2757 0 pikir 17 Qantar, 2014 saghat 06:30

Asan Qayqy. Mine, saghan kerek bolsa, kedendik odaq!

Qazaq kәsipkerleri Elbasymen kezdesken sayyn kedendik odaqtyng keri tústaryn jii aityp jýr. Qazir olar BAQ qyzmetin paydalanyp KO-dan kórip bastaghan qiynshylyqtary turaly ashyq aituda. Astanada baspasóz ókilderine arnap brifing ótkizgen Qazaq kәspkerleri últtyq palatasy basqaramasynyng orynbasary Rahym Oshaqbaev ta әriptesterining «әttegen-ayyn» qaytalady.

«Bizdi naryqtaghy qarym-qatynastyng qiyndyghy alandatady. Mine, birneshe jyl boldy alkogolidi tauarlarymyzdy Resey men Belarusi naryghyna ótkize almay jýrmiz. Al, Resey men Belorussiyanyng ispirtti ishimdikteri bolsa, bizding naryqta esh kedergisiz «jýzip» jýr. Búl mәseleni Euraziyalyq komissiyanyng nazaryna birneshe ret úsynghanbyz, biraq isting sheshimin tabar týri joq», - deydi Oshaqbaev myrza.

Qazaq kәsipkerleri Elbasymen kezdesken sayyn kedendik odaqtyng keri tústaryn jii aityp jýr. Qazir olar BAQ qyzmetin paydalanyp KO-dan kórip bastaghan qiynshylyqtary turaly ashyq aituda. Astanada baspasóz ókilderine arnap brifing ótkizgen Qazaq kәspkerleri últtyq palatasy basqaramasynyng orynbasary Rahym Oshaqbaev ta әriptesterining «әttegen-ayyn» qaytalady.

«Bizdi naryqtaghy qarym-qatynastyng qiyndyghy alandatady. Mine, birneshe jyl boldy alkogolidi tauarlarymyzdy Resey men Belarusi naryghyna ótkize almay jýrmiz. Al, Resey men Belorussiyanyng ispirtti ishimdikteri bolsa, bizding naryqta esh kedergisiz «jýzip» jýr. Búl mәseleni Euraziyalyq komissiyanyng nazaryna birneshe ret úsynghanbyz, biraq isting sheshimin tabar týri joq», - deydi Oshaqbaev myrza.

Keyingi jyldary elimizde japondyq, kәreylik avtokólikter qúrastyrylyp, Qazaqstandyq belgimen shyghuda. Sarapshylar men jekemenshik avtokólik iyelerining aituyna qaraghanda, jaman emes. Eng bastysy – ishiki súranysqa ie bolyp keledi. Ári baghasy da ynghayly. Qazir sol qazaq kóligining aldyn Resey shygharghan bayaghy bojban orys mashinalary kese kóldenendeude. Orys kәsipkerleri Qazaqstandaghy iri qalalarda ornalasqan avtosalondardy auzy-múrynynan shygharyp, orystyng ózi kartop tasugha qolay kórmeytin mashinalaryn tyghyndap tastaghan. Onymen qoymay ekinshi dәrejeli bank qojayyndary men bizding satymsaq sheneunikterding auzdaryn maylap, ótimsiz kólikterin nesiyege ýlestirip tyqpalauda. Sóitip otyrghan Resey bir tanqalarlyghy óz naryghyna qazaq avtokólikterin jolatpaydy eken. Jurnalistermen kezdesu barysynda Oshaqbaev osy jaytty aityp shaghyndy. Ol túra túrsyn, Resey songhy kezderi tipti, halyqaralyq jol tasymaly (mejdunarodnyh dorojnyh perevozok) prosedurasy qabyldaghan kelisimnen bas tartpaq kórinedi. Búlay bolghan jaghdayda qazaq kәsipkerleri Resey jerinen tauar alyp óte almaydy. Mine, saghan kerek bolsa, kedendik odaq!

Kedendik odaqtyng qúramyna kirgen jyly Qazaqstan, Resey, Belarusi elderining arasyndaghy tauar ainalymy 40%-gha  birden ósip shygha kelgeni turaly ótirik-shyny aralas әngimege qúlaq týrip edik. Songhy kezderi Qazaqstan men Resey 24 mlrd dollar kóleminde sauda-sattyq jasasqany jóninde sóz boluda. Endi qaranyz, orys pen belorys qazaqtan barghan maldyng etin jemeydi, almaydy, ysyryp, teuip tastaydy. Esesine bizgeeuropalyqtar mysyqqa beretin kәri siyrlardyng qan-jynyn ótkizip jiberip otyr. Qazaq baqtashylarynyng Resey men Belorussiyagha qanasha tonna kókónis, qansha tonna dәndi daqyl satqany turaly derek kezdespeydi. Demek, keyingi 3-4 jyldyng sheginde Resey Qazaqstannan janaghy 24 milliard dollardy qaqshyp alghan. Basqa qisyn joq.

Belorussiya bolsa, ol da qazaqtyng múnayy men gazyna qol jetkizip myrghamgha batyp otyr. Sonda belorys bizge ne beredi ghoy deysiz? Et, qant, әinek, traktor (onysy arbighan birdene). Bizden ne alady? Múnay, gaz, qara jәne týsti metall, maqta, jýn. Batikanyng elimen aradaghy sauda-sattyq kólemi 2012 jyly 145 million dollardan asyp ketken edi.

Esimizde, kedendik odaqtyng keremettigine tamsanghan bir sәtinde Últtyq bankting búrynghy tóraghasy Marchenko «aldaghy 10 jylda KO elderi ortaq valutagha kóshetin bolady» dep edi. Marchenko aitqan 10 jyldyng jartysyn enserip tastappyz. Oghan deyin Euraziyalyq ekonomikalyq odaq qúru jәne onyng qúramyna kiru mәselesin de bir jaqty etip ýlgeretin  shygharmyz.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2253
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3515