Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 4146 0 pikir 25 Shilde, 2013 saghat 09:53

Azamat Aqylbekov. Taghyda Kenesary haqynda

«Barlyq qazaqtardyng bir ghana otany bar. Ol – tәuelsiz Qazaqstan»

N. Nazarbaev

        

Jaqyn kýnderi QR mәjilisining bir top deputtattary qaytadan Kenesary babamyzdyng basyn qaytaru turaly mәsele kóterip, soghan (eger, әriyne bara qalsa) baratyn top basshysynyng (mýshesi) qanday boluy kerektigi turaly «Jas alash» (gazeti, sayty) Abay kz portalynda maqala jariyalaghan bolatynmyn.

«Barlyq qazaqtardyng bir ghana otany bar. Ol – tәuelsiz Qazaqstan»

N. Nazarbaev

        

Jaqyn kýnderi QR mәjilisining bir top deputtattary qaytadan Kenesary babamyzdyng basyn qaytaru turaly mәsele kóterip, soghan (eger, әriyne bara qalsa) baratyn top basshysynyng (mýshesi) qanday boluy kerektigi turaly «Jas alash» (gazeti, sayty) Abay kz portalynda maqala jariyalaghan bolatynmyn.

 Maqaladaghy úsynystardy tolyq qoldaghan kóptegen pikirler aityldy, oghan әriyne, quanamyz. Alayda, bes sausaq birdey emes degendey kóptegen pikir bildirushiler basqy taqyryptan auytqyp han babamyz turaly aityp ketti jәne nesin jasyrayyq, bireuler handy últ-azattyq kóterilisting basshysy dese, bireu qandy qol qaraqshy, ózindik biyleushi (samozvanes), qazaqqa Kenesary kerek emes, ol Arqadan arghyndardan qashyp keldi, beybit qyrghyzdy shapty, ony anau satty, ol anany satty, al Qyrghyz aitushylary janyn salyp ózderinde memleket bolghandyghyn (boldy ma desenshi) dәleldeuge talpynsa, al keybir qazaq aitushylary óz atalary qúrghan memleketting bolghandyghyn joqqa shygharugha tyrysty... t.s.s. degenderge (kim kinәli?) sheyin barghan. Árkimning óz týsinigi bolmay ma, olay bolsa aqyr osy taqyrypty qozghaghan son, bizde biraz, tariyhqa kóz jýgirte otyryp, týsinik-oyymyzdy aityp kórelik.

 

Han Kenening tarihy róli

Kordova halifatyn qúlatyp, arabtardy Piyreneyden quyp shyqqannan bastap Aq adam (evropalyqtar) ózderining ghylymiy-tehnikalyq progressting arqasynda  basqalardan (Sary, Qara adamdardan) artyq ekendigin dәleldedi. Oghan endi dau joq, evropalyqtardyng býtkil dýnie jýzin otarlaghany osynyng aighaghy.

Sol, «Bólip al da biyley ber!», «Qamshy men pryanik sayasaty», «Dayakty tek dayak óltiredi», «Aziattarmen soghysta myltyq pen altyn qatar jýrui kerek» t.s.s. prinsipterine sýiengen otarlau jýiesi kelesidegidey shemamen jýrgizildi: Sauda arqyly barys-kelisti kóbeytip, jerding eli, mәdeniyeti, әskeri, sayasy jýiesi t.b. mәlimetter tolyq zerttelip, kartasy jasalynady (BARLAU); El basqarushylardy ýgittep (qorqytyp), kýsh kórsetip, marapattap ózderine jaqtas etedi (ARQAGhA QAGhU); Ru-taypalyq úrys-keristi barynsha órshitip, bir-birine aidap salu arqyly, ózderine tәueldi etip, óz biylikterin ornatady (Arttan TEBU); Jergilikti elding (tuzemsy) dinin, mәdeniyetin, key basshylaryn barynsha qaralap, araqqa salyndyryp, tarihyn úmyttyrady (QÚLDYQ SANANY ornatu). Mine, osydan keyin, jergilikti halyq tobyrgha ainalyp shygha keledi. Bir mysal: Japon otarlaushylarynyng oqulyqqa engizgen qytay balalarynyng birining ýzdik shygharmasy: «...men kedey, sorly, qayyrshy qytay balasy edim. Qayyrymdy japondyqtar kelgen son, kózim ashylyp, sauatty, salauatty adamgha ainaldym». Otarlaushylar últ kózashyqtaryn ózdiginshe tәrbiyeleydi de, basqasha oilaytyndardy neshe týrli syltaularmen (últshyl, rasist, panturkist...) repressiyagha úshyratyp, kózin joyady. Dj. Neruding «...kolonizatorlar tәrbiyelegen intelegensiya halyqtyng birinshi jauy...» deytini sondyqtan aitylghan.

...Kene han Resey imperiyasynyng Qazaq jerin otarlaghandaghy ekinshi-ýshinshi kezenderinde (aldynda aitqanymyzday), osy adamgershilikke jat sayasatqa qarsy shyqqan erjýrek túlgha. Onyng bar kinәsi ozbyrlardyng «...barlyq kirgizdar (ol kezde bizdi kirgizy, al qyrghyzdy Dikokamennye Kirgizy ataghan) Rossiya imperiyasynyng menshigi jәne týtin basyna 1,5 rubli salyq tóleydi» degenine qarsy shyqqandyghy! Ol jalpy adamzat tarihyndaghy bireudi-bireuding otarlau-qúldanuy dúrys emestigin Abd Ali-Kadiyr, Doji, Garibalidi, Shamili, Gandi, Galeb, Bolivar t.b. túlghalar sekildi týsine bilgendigimen erekshelenedi jәne qúldyqqa qarsy qaruly kóterilisting kósemi! Mine, sol ýshin el ony úmyttyram dese de, eshqashan úmyta almaydy. Alash júrty ony «razboyniyk», «samozvanes» dep kim, nelikten ataghanyn úghyna biluimiz kerek.

«Samozvanes» degenge kelsek, jalpy adamy pәlsapalyq-aqlaq, halyqaralyq zandylyqtar úghymdary negizinde alsaq, әrbir el ózine basshy saylaugha bireuden rúqsat aluy kerek pe!? Kim ne dese o desin, 1841 jyldyng 7 qyrkýieginde týgeldey derlik qazaq rularynyng bas kótererleri Kókshetauda jinalyp, eski Týrki-Shynghyshan saltymen Abylay hannyng nemeresi, erjýrek Kenesaryny aq kiyizge kóterip han saylaghany haq. Ony eshkim joqqa shyghara almaydy, óitkeni búl fakt qazirgi AQSh saylauy tәrizdi (demokratiya ýlgisi sanaymyz ghoy), saylaushy-tandaushylar zandy (legitimnosti) týrde qabyldaghan tarihy pakt (akt). Onyng handyghyn (sol kezdegi Qazaq memleketin) Hiva, Qoqan handyqtary, Búqar әmirligi moyyndaghan jәne Qytay imperatorymen han (memleket) retinde hattar almasu jýrip túrghan.

Al basqa «ataulargha» kelsek, otarshylardyng iydeologtarynyng handy solay atap, bizderge tanghan maqsaty, «sender, mesheu-maqúrym qalghan adamsymaqtar, basqarghan basshylaryng sonday bolsa, sender qanday el bolmaqshysyndar» ekenin úghyna biluimiz qajet.

Sondyqtan, olardyng teris niyetti jazularyna tolyq senuge bolmaydy, al kerekti mәlimetterdi saralay terip alghan dúrys. Mysaly, bir sonday «jazushynyn» Shorman ýiinde otyryp, ataqty biyding «qazangha qolyn salyp etti alyp shyqty» degenine senuge bola ma (sonday tekti túqym emes, jay qazaqtyng qaysysy qatyn túryp qazan jaghalaghan edi, qay qazaq qazangha qolyn salghan edi!) Nemese, Atkinsonnyng Sók súltan ózine «әielindi sat» dep aitty degenin she? (Qartayghan 84-gi shal, emshektegi 2 ailyq balasy bar bireuding әielin qaytpekshi?)

...Kenesary dәuirinde Kindik Aziya Rossiya (Aziyagha dendey endi) men Angliyanyng (Ýndistandy tolyq otarlady) kózining qúrtyna ainalyp, ekspansiyalanugha úshyrady. Búghan Jetisudan salmaghy 16 kg birtútas som altynnyng (samorodok) tabyluy da olardyng ashqaraqtyghyn ýdete týsti. Aghylshyn barlauynyng bir dereginde «Kenesarygha 1000 әskery myltyq bersek, ol Orta Aziya handyqtaryn joq qylyp, Rossiyany bógey alatyn, bizge tiyimdi buferli memleket bolar edi» degen deregin kezdestirdik. Olardyng búl josparyn erjýrek Aughan halqy kenirdegine túryp qalghanday bolyp, iske asyrmady. Búdan týiindeytinimiz ol kezde bir-birimen qyrqysudan asa almaghan elimiz Orys bolmasa Aghylshynnyng (nemese ózi jartylay koloniyagha ainalghan Qytay) otaryna ainalary anyqtúghyn... Óitkeni...

 

Hannyng әskery óneri

Kenesarynyng әskery ónerin sóz etkende, aldymen auyzgha oralatyny, onyng dalalyq soghys ónerin jetik mengergendigi (jalpy kóshpendilerge tәn). Býtkil bir armiyany Kókshetaudan Sozaqqa shól arqyly 5-6 kýnde jetkizgendigi (ol әriyne ýlken taktika, keyde biraz jerge «laqtyrylghan» tankterding jolda qirap jatqanyn kórip te jýrmiz ghoy). Erjýrektigi t.s.s.

Alayda, qazirgi әskery tarihshylar onyng eng ýlken әskery óneri – artta qalghan (kónergen) qaru-jaraqpen janashyl týrde jaraqtalghan әskery bólimsheni talqandap, jeniske jetkenin nelikten aitpaydy eken (janashyl armiya men eskishening mysalyn Yugoslaviya men Irakta kórdik).

Sol kezdegi oqighalardy bir fransuz sayahatshysy, «...búl jabayylar búrynghy erligin joghaltqan. Shabuyl kezinde orys soldattarynyng artynda tyghylyp jýredi de, jau (tuzemdikter)  qashqan kezde olargha ayausyzdyqpen bas salyp, tonaumen ainalysady. Qatty tonalatyn ózderining taypalastary. Óte meyirimsiz...» dep surettegen (Orys armiyasynyng Qoqandyqtargha qarsy qimyldary). Al Kenesarynyng ýlken bir artyqshylyghy - ol fransuzdyng qateleskenin, әli de qazaq ruhy óshpegenin dәleldegeni!

Soghysta mәselening barlyghyn qaru-jaraq sheshedi desekte 19 ghasyrdyng ayaghynda «jabayylardyn» (otarshyldar sózi) keybir kezderde múzday qúrsanghan әskery bólimshelermen qoyan-qoltyq shayqastarda aituly jeniske jetken oqighalaryn da kezdestiremiz. Sózimiz dәleldi bolu ýshin naqty mysaldardy keltire ketelik (búl shayqastardyng qalay ótkeni turaly mening orys tilinde jazghan arnayy maqalam bar /silteme/ «Nashy predky razve byly trusamiy»). Onday jenisterding qataryna siu, shayen taypalarynyng kósemi - Otyrushy Búqanyng general Dj. Kasterdi; Zúlys taypasynyng kósemi – Kechvayonyng podpolk. Pulleyndi; Akbar hannyng – gen. Elfintondy; Aib hannyng gen. Berrouzdy; Ibragim beyding Napoleondy; Imam Shamilding orys әskerlerin birneshe ret jengendigin jatqyzamyz.

Biz dәl osy qatarda Kenesary hannyng sarbazdary da (1838. Kókshetau manyndaghy shayqas) túrghanyn maqtanysh sezimmen eske alugha tiyistimiz…

…Olardyng barlyghyn da (aruaqtary riza bolsyn) múzday qarulanghan, artilleriyany, t.b. tehnika jetistikterin qoldanushy, temirdey tәrtipti, túraqty әskery birlikterdegi, ýirengen jauyngerlerge qarsy pyshaq, sadaq, soyyl, shiyti myltyq siyaqty qarularmen ashyq ólimge qarsy alyp barghan kýsh – eline, jerine degen sheksiz mahabbat, erlik bolatyn!

Búghan senbegeniniz bolsa, әldebir qútyrghan búzaqyny toqtatyp kóriniz...

 

Hannyng kelbeti

Han turaly otyryp alyp, annan-mynnan, shala-púla estigendi «auyldyng alty auyzyna qosyp, әlәulәilete» bergenshe onyng qarsylasqan dúshpandarynyng ózderi ne degenin bir sәt týiindep kórelik.

Rossiya gen. shtabynyng podpolk. M. Krasovskiyding jәne Orenburg әskery gub. V. Perovskiyding esepterinen Kene han turaly qansha óshpendilik bolghanymen jekkórinish, jiyirkenish jerlerin kezdestirmedik.

Shtabs-kapitan Fomakovtyng (1844) raporty: «…Umnyi, otvajnyy potomok Ablaya, uspel vse pokusheniya sibirskih otryadov protiv sebya sdelati tshetnymi, t.k. priobrel v etih stranah nekotorui slavu kak predvodiyteli. K nemu sletalisi royamy vse razboyniki, skitavshiyesya v sih mestah…».

Áskery tarihshy N. Konshiyn: «…Eto byl vydaiyshiyesya vo vseh otnosheniyah chelovek, daleko stoyavshiy vyshe takih vojdey volnovavshihsya kirgiyz, kak Hudaymendy Gaziyn, Sivankul Hanhojin y dr. vse ony ne byly sposobny vyity iz uzkoy sfery rodovyh kirgizskih otnosheniy, y toliko v liyse Kenesary Kasymova my vstrechaem v istinnom smysle narodnogo kirgizskogo geroya, mechtavshego o politicheskom edinstve vseh kirgiz bez razlichiya plemen y daje ord…».

Meyer («Kirgizskie strany»): « …vrajdebnye k Kenesary kirgizskie praviytely bejaly ot stepy na Orenburgskuy linii. Vid udalogo predvodiytelya, chasto riskovavshego jizniu pod zalpamy orenburgskih liyneynyh batalionov y pushechnoy kartechiu, raznosivshiysya daleko po stepi, gul kopyt legkoy kavalerii, ukrashennoy raznosvetnymy znamenamy y znachkami, veselye piry so skachkamy posle udachnyh nabegov, bolishoy ohoty v stepyah na zverya y ptisu, udalye otdelinye podvigy Nauryzbaya y drugih spodvijnikov – vse eto silino porajalo voobrajenie kirgizskogo naroda y rasshevelivalo v nem dremavshie instinkty staroy voinstvennosti… No v nem, pry talantah voennogo cheloveka, ne bylo talanta praviytelya y nashey gibkoy politiyke, chto y spaslo Srednuu Azii ot krupnyh izmeneniy v ee politicheskom sostave…»

Tarihshy Smirnov: «… Pobediti energichnogo Kenesary y vytesniti ego iz podvlastnoy nam stepy stoilo bolishih trudov y rashodov…» «…chto kasaetsya kirgizskih otryadov, deystvovavshih v soize s nami, to on razbival ih bez osobogo zatrudneniya…».

Hannyng eline degen sheksiz mahabbatynan tuyndaghan onyng qasiretke toly taghdyry әlemdik jazushy Juli Verndi de bey-jay qaldyrmay, ózining bir enbegindegi («Han Fedor») basty keyipkerine Kenesaryny prototip etip alghan.

Sayasatker, tarihshy N. Sereda (1870 «Vestnik Evropy»): «…chto duhu, kotorym byly odushevleny djigity Kenesary, pozavidoval by luboy polkovodes evropeyskih voysk. K nemu kochevniky byly do samootverjdeniya predany, v nem bylo chto-to nevolino privlekaishee ego soplemennikov…».

Sozaq qúshbegisi (Kenesary keldi degen habargha) «...ne sóilep túrsyn, Sozaqqa Kenesarydan basqa jau joq. Al ol bolsa Kókshetauda han bolghanyn toylap jatyr. Qús bolyp ketip pe...»                 

 

Basqynshylyq (agressiya)

Jat iydeologiyanyng qúlaqqa qúngymen Rossiya sol kezdegi bizding elderdi Qoqan ezgisinen qútqardy degen pikir nyq ornyqqan (әli de keter emes). Oilap kórelik, Qoqandyqtar degenimiz kim edi? Olardyng últtyq qúramyn zertteushi orys ofiyserining jazuynsha bylay: «sarty, kirgizy, kipchaki, turk, tadjiyk, galcha, kochevniki, dulaty, shemyr, kangly, kirgiyz-kipchaki, kyryk-iz, kara kalpak, shynyshkyly, kurama». Sonymen, aghayyndar ózderiniz de kórip otyrghanday, bizdi kim kimnen qútqardy? Alghashqy Sovet dәuirinde Kindik Aziyada Búqar, Hiua, Qoqan (Týrkistan qúlaghan son) Respublikalary bolghanyn qazir ekining biri bile me? Olardyng basyn qosyp, qanday memleket atalamyz degende «Sartstan» bolayyq degenderin she? Aqyry, bizding Alash ardaqtylarymyzdyng yqpalymen Ózbekstan (ózbek óz agham degen týrkishildik iydeyamen) ataldy emes pe!

Aldynghy maqalagha pikir bildirushi qyrghyz aghayyndar janyn salyp búryn qyrghyzda da memleket boldy dep dәleldeuge tyrysypty, tipti, keshegi adamdaryn (Ormon manap) han retinde kórsetip, Tәukening «Jeti Jarghysynday» Ata Zang qabyldatqyzypty. Meyli aita bersin, biraq tarih oghan kóne me? Jalpy Kenesary qyrghyzdy jaulady degenimiz de qalay bolar eken, mýmkin keybir qyrghyz rularynyng (baghynbaghan) manaptaryn jazalady degenimiz dúrys bolar. Oghan aitar uәjimiz, ol kezde qyrghyz memleketi bolghan joq, al han bolsa barlyq qyrghyzdy ózimizding el sanady! Qazaq-Qyrghyzdy bir el sanau, Abylay zamanynan qalyptasyp kele jatqan bolatyn. Kerek deseniz, alghashqy Sovet dәuirinde de solay boldy, barlyq qyrghyz Ahmet atamyzdyng «Qazaghyn» oqydy, Maghjan atamyz «Qazaq qyrdyng qúlany, Qyrghyz taudyng tarpany» dep jyrlady. Soyyldasqan tentektikti qoyyp, «Qazaq-Qyrghyz» «Qosshylyqtaryn» qútty bolsyn dedi! Eger, sonda qyrghyzdy bizden bólektemey (týrkilerdi alshaqtau sayasaty) bir respublikagha biriktirgende qazir bir elge ainalar edik... 

 

Hannyng ruhany múrasy

Dýniyejýzilik myqty oriyentalister qatarynda sanalatyn Nervalidyng «...arabtar búralqy itke ainalghan, ony teuip qalsan, qauyp aludyng ornyna kelip qolyndy sýiedi...» degeni esimde. Al solay degen halyqtyng namysy oyanghanda oqigha qalay órbidi. Kenesarynyng zamandasy ataqty imamnyng (últ-azattyq kóterilisting kósemi) nemeresi Haled әmir bastaghan últ-azattyq soghystarynda 1 mln juyq Aljirlikter qúrban bolyp, 9 mynnan astam eldi-meken talqandalyp, 2 mln-gha juyq arab týrmelerde azap shekken edi! Aqyry, de Goli Aljirding tәuelsizdigin tanyghan bolatyn.

Tәuelsizdik joly – qandy, erlikting joly! Ataqty әmirding óz elindegi qansha satqyndy joyghanyn qazir kim biledi desenshi?! Kenesary da sol jolmen jýrip ótip, sol jolda adal janyn qighan ardaqty babamyz! Biz onyng aldynda mәngilikke qaryzdarmyz.

Aqyndyq tolghammen aitsaq, otarshyny qolynda myltyghy bar adamgha, al otarlaugha týskenderdi itke tener edik. Adam qualap bórini atqylap jýr (ózine baghynghysy kelmegen), al qasyndaghy (sýiek-sayaq beretin) itteri ózderining de bóri ekendikterin úmytyp, azat bórining tirseginen alyp, shәuildep qoyar emes...

Osy kýngi tarih silaghan tәuelsizdigimizdi joghaltyp almas ýshin (әlde qazirgi qazaqtyng birazy sol jolda qúrban boluy kerek pe edi?) qazirgi qazaqtar, búrynghy ótken ata-babalarymyzdyng aruaqtarynyng aldynda bas ie otyryp, oi-óris-sanalaryn kelesi satylargha (etap) kóterui kerek dep esepteymiz. Aldymen, Álihan bastaghan Alash ardaqtylarynyng jolymen, ru-taypashylyqty qoyyp, bir tútas QAZAQ úghymynda tәrbiyelenu; ekinshiden Kenesary, Syzdyqtar bastap Mústafa, Múhametjandar jalghastyrghan, ótkenge «salauat» dey otyryp, TÝRKIShILDIK úghymyn qalyptastyru; Shoqan, Abaylar salghan jolmen jalpy ADAMzattyq úghymdy ornatu. Qazirgidey óz-ózimizding atalarymyzdy maqtap, ózgenikin dattay otyryp, biz qalaysha ózgege ýlgi bolmaqpyz?!

 

Satqyndyqtar

Ataqty Tezek tórening «Ár zamannyng ózining súrqyltayy» degen sózi bar, olay bolsa bizding anau anany satty, anau qorqaqtyqtan Kenesarygha qosylmady dep aitugha qanday qaqymyz bar?! Kene han aitpaqshy «bizge elding birligi kerek, ótkenge salauat» emes pe. Pikir bildirushilerge (qisyq) әrnәrseni aitpas búryn oy eleginen ótkizgen dúrys bolar. 86-jylghy oqighalar kezinde men institut qabyrghasynan jana kelgen jas maman edim. Partkom jinap alyp, miting ótkizip, Almatyda bir top «nashaqor, alkash» jastar jinalyp, ókimetke qarsy shyghyp, búzaqylyq kórsetipti dedi. Keshegi ózimnen bir kurs tómen oqyghandardyng qalaysha «narkosh» bop ketkenderine tang qaldym da qaldym. Talaylar sóilep jatty. Bәri de esimde. Búny aityp otyrghan sebebim, keybir kólgirsip (aqyldymsyp) otyrghandar sol kezde janaghyday «sóilep» qoyyp, bireu esine týsirip jýrmesin! Oilanayyq...     

 

Qorytyndy

Kenesarynyng basyna qanday adam baruy kerektigin aitam dep ýlken daugha qalghanday boldyq. Keybir pikirshilerding әli de rushyldyq (traybalizm) dengeyinde mesheulenip qalyp qoyghany óte ókinishti. Ekinshiden bizding ata-saltyn syilaghan dana halqymyz qashan aruaqpen alysushy edi? Tezek Tóre ataqty Týbekpen aitysqan Qúlmanbetti «...Bitkende ekeuindi talastyrsaq. Aruaqqa til tiyedi biraq deymin» dep toqtatpap pa edi! Bizding keybir bauyrlarymyzgha qazir ne bolghanyn týsinbeymin, Abylaydy aitsan, jamanday ketedi, Abaydy aitsang qaralay ketedi, sonda kimning týbine jetedi? Jaqsyny qaydan tabarmyz? Sirә, el preziydentining bastamasymen tarih tolqyndaryn saralau konsepsiyasy beker qaralyp jatpaghan bolar. Osynday keybir kórsoqyrlyq sózderden keyin adal adamdardyng jany týrshige bastaghan bolar. Jay otyrghan kezderde qazaqqa birlik kerek dep qaqsaymyz, al mynanday jerde sol óz sózimizdi ayaqqa taptaymyz. Sonda bizding kim bolghanymyz ba, ne bolghanymyz ba?! «Óser elding balasy birin-biri batyrym der. Ósher elding balasy birin-biri qatynym der», «Ataly sózge arsyz ghana toqtamas» degen sanaly ata-babalarymyzdyng ruhyna layyqty bolugha tyrysayyq...

 

P.S.

 Qúrmetti Sadyq Smaghúlov aqsaqal, Siz oqyghan-toqyghanynyz kóp, bilimdi adamgha úqsaysyz. Áldeneden renjip (mýmkin arghy atalaryn әsire dәriptegenge shyghar) osylay qynyr sóileytin siyaqtysyz. Olay bolsa, ózinizding er ruhty ekendiginizdi kórsetip, kópshilikten keshirim súrap, ýlgi kórsetinizshi. Odan song Kene babamyz turaly bilgenderinizdi redaksiya arqyly jiberseniz, Alla qoldap, barushylar bolyp jatsa, solargha materialdar jinaqtay bereyik.

Sypatay babamyzdyng (ardaqty Kenen atamyz jyrlap ketken) úrpaqtarymyz dep otyrghandar, Sizderding basqalargha sonshalyqty auyr sózder aitqandarynyzdy sol atanyng aruaghy qúptay qoyar ma eken? Olay bolsa Sizder de keshirimge kelip, tolghamdy oilarynyzdy bildire týssenizder núr ýstine núr.

Qazaq tóreleri turaly auyr sózder aitushylar, Sizderding sózderiniz jat pighyldylardyng migha qúighanynan tuyndaghan qaldyq ekendigin týsinuge tyrysqandarynyz ong bolar edi. Shoqan, Shәdi, Hanqoja, Dәuletkerey, Múhiyt, Álihandardy (t.b.) qanday kórsoqyr -  qazaq emes demekshi. Qazaqqa enbekteriniz solarday-aq sinsin.  

Taldyqorghan qalasy.

Abai.kz

0 pikir