Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Janalyqtar 6349 0 pikir 22 Shilde, 2013 saghat 10:22

Aydos Sarym. EKSPO jәne Eyfeli múnarasy

Eyfeli múnarasy degendi әlemde bilmeytin adam joq shyghar. Parij desek, Fransiya desek eng aldymen osy múnara eske týsedi.
Onyng әfsanasy mynaday: 1884 jyly Fransiya basshylyghy 1889 jylghy Úly Fransuz revolusiyasynyng 100 jyldyghy qúrmetine EKSPO ótkizip, oghan kelgen júrtshylyqty keremet zәulim ghimarat salyp, qayran qaldyru kerek dep sheshim qabyldaydy.
1886 jyly ótken konkursqa 107 arhiytektuaralyq jәne injenerlik joba qatysyp, dodany aqyry Gustav Eyfeli bastaghan top jenip alady.
Jobanyng sol kezdegi qúny 5 million frank bolypty. Búl qarajatty jinap, jobany iske asyru ýshin arnayy aksionerlik qogham qúrylady. Qarajattyng jartysyn 3 fransuz bankisi qúisa, qalghanyn Eyfeli óz qaltasynan shygharypty. Múnarany 300 júmysshy eki jylda kóterip shyqqan.
Bir qyzyghy, Parij qalasynyng basshylyghy múnara tek 20 jyl túrady, odan keyin ony búzyp, ornyna qúrylys jýrgizemiz dep josparlapty. Sol jiyrma jyldyng ishinde jobanyng aksionerleri óz qarajatyn qaytaryp ýlgiredi dep úigharghan eken.
Múnara kóterilip, boy týzegen kezde ony Duma, Guno, Mopassan syndy Fransiyanyng barsha ziyaly qauymy synapty. Búl ne degen qúbyjyq, qasiyetti qalamyzdyng shyrqyn búzdy degendey...

Eyfeli múnarasy degendi әlemde bilmeytin adam joq shyghar. Parij desek, Fransiya desek eng aldymen osy múnara eske týsedi.
Onyng әfsanasy mynaday: 1884 jyly Fransiya basshylyghy 1889 jylghy Úly Fransuz revolusiyasynyng 100 jyldyghy qúrmetine EKSPO ótkizip, oghan kelgen júrtshylyqty keremet zәulim ghimarat salyp, qayran qaldyru kerek dep sheshim qabyldaydy.
1886 jyly ótken konkursqa 107 arhiytektuaralyq jәne injenerlik joba qatysyp, dodany aqyry Gustav Eyfeli bastaghan top jenip alady.
Jobanyng sol kezdegi qúny 5 million frank bolypty. Búl qarajatty jinap, jobany iske asyru ýshin arnayy aksionerlik qogham qúrylady. Qarajattyng jartysyn 3 fransuz bankisi qúisa, qalghanyn Eyfeli óz qaltasynan shygharypty. Múnarany 300 júmysshy eki jylda kóterip shyqqan.
Bir qyzyghy, Parij qalasynyng basshylyghy múnara tek 20 jyl túrady, odan keyin ony búzyp, ornyna qúrylys jýrgizemiz dep josparlapty. Sol jiyrma jyldyng ishinde jobanyng aksionerleri óz qarajatyn qaytaryp ýlgiredi dep úigharghan eken.
Múnara kóterilip, boy týzegen kezde ony Duma, Guno, Mopassan syndy Fransiyanyng barsha ziyaly qauymy synapty. Búl ne degen qúbyjyq, qasiyetti qalamyzdyng shyrqyn búzdy degendey...
1889 jyly EKSPOgha jinalghan júrt múnarany kórip qayran qalady. Múnaranyng obrazy barsha әlemdi sharlap ketedi. Jýz myndaghan suretter men suvenirler satylady. Múnaragha shyghamyn degen adamdardyng kezegi esh tolastamaydy. Oshshym, tez arada aksionerler óz qarajattaryn qaytaryp ýlgiredi. Jarnamasyn aitsanyzdarshy! Osynyng arqasynda Eyfeli mәngi baqy әlem tarihyna enedi.
20 jyl ótedi de shyghady. Fransiyagha, Parijge kelgenning barlyghy eng aldymen Eyfeli múnarasyn kóremiz, ýstine shyghamyz, suretke týsemiz dep kele beredi, kele beredi. Búnday mayshelpekti qalay búzasyn? Uaqytsha dep túrghyzylghan ghimarat aqyry Parijding mәngilik simvolyna ainalyp ketedi. Áli kýnge deyin Fransiyagha turister arqyly qyruar payda alyp keledi.
Bizdi osy Eyfeli siyaqty nartәuekelshil arhiytektorlar bar ma? Basynda ózimiz ýshin kýlki bolsa da, bolashaqta Astananyng simvolyna ainalar iydeya úsyna alamyz ba? Álde sol ýirenshikti mazaq pen malshashpaq dengeyinde qala ma?
Qalay oilaysyzdar?

Abai.kz

0 pikir