2010 jyly Qytay Halyq Respublikasynda  altynshy ret halyq sanaghy jýrgizildi. Tәrtibi qatan, baqylauy kýshti kórshimizding búl sanaghynyng dәldigine, әriyne, senuge bolady. Sonymen, Shyghys Týrkistanda qansha qazaq bar?

Atalghan sanaq nәtiyjesine say, Shynjandaghy halyq sany 21815815 (21 milion 815 myng 815) adamgha túraqtapty. Búl  jalpy memleket jan sanynyng 1,6% -yn qúraydy  eken.

Últtargha shaqsaq, úighúr 10001302 (10 milion 1302) bolyp, 45,84 %-dy; qytay 8829994 (8 milion 829 myng 994)  bolyp, 40,47 %-y; qazaq 1418278  (1 milion 418 myng 278) bolyp, 6,5%- y ústapty.

Dýngen 983015 (983 myng 15) bolyp, 4,5 payyzdy qúrasa; qyrghyz 180472 (180 myng 472) adam bolyp, 0,8 payyzdy qanaghat tútypty. Monghúl 156280 (156 myng 280) bolyp,    0,72 payyzdy iyemdengen. Qalghan (Shynjanda 13-últ bar) az últtardyng barlyghy qosylyp 13,57%-gha jetken.      

Osydan on jyl búryn jýrgizilgen «dyng besinshi» retki halyq sanaghy kezinde múndaghy qazaqtardyng jalpy jan sany 1250458 adam bolatyn. On jyl ótkende,  1418278  adamgha jetip, (Qazaqstangha kóship ketkenderdi qospaghanda )  167820 adamgha ósipti. Demek, on jylda 13,42%-gha artqan.

Shynjandaghy qazaqtardyng sanyn qonystanghan ónirlerine qaray tarqatyp kórsek, mynaday bolady:

2010 jyly Qytay Halyq Respublikasynda  altynshy ret halyq sanaghy jýrgizildi. Tәrtibi qatan, baqylauy kýshti kórshimizding búl sanaghynyng dәldigine, әriyne, senuge bolady. Sonymen, Shyghys Týrkistanda qansha qazaq bar?

Atalghan sanaq nәtiyjesine say, Shynjandaghy halyq sany 21815815 (21 milion 815 myng 815) adamgha túraqtapty. Búl  jalpy memleket jan sanynyng 1,6% -yn qúraydy  eken.

Últtargha shaqsaq, úighúr 10001302 (10 milion 1302) bolyp, 45,84 %-dy; qytay 8829994 (8 milion 829 myng 994)  bolyp, 40,47 %-y; qazaq 1418278  (1 milion 418 myng 278) bolyp, 6,5%- y ústapty.

Dýngen 983015 (983 myng 15) bolyp, 4,5 payyzdy qúrasa; qyrghyz 180472 (180 myng 472) adam bolyp, 0,8 payyzdy qanaghat tútypty. Monghúl 156280 (156 myng 280) bolyp,    0,72 payyzdy iyemdengen. Qalghan (Shynjanda 13-últ bar) az últtardyng barlyghy qosylyp 13,57%-gha jetken.      

Osydan on jyl búryn jýrgizilgen «dyng besinshi» retki halyq sanaghy kezinde múndaghy qazaqtardyng jalpy jan sany 1250458 adam bolatyn. On jyl ótkende,  1418278  adamgha jetip, (Qazaqstangha kóship ketkenderdi qospaghanda )  167820 adamgha ósipti. Demek, on jylda 13,42%-gha artqan.

Shynjandaghy qazaqtardyng sanyn qonystanghan ónirlerine qaray tarqatyp kórsek, mynaday bolady:

Ýrimji qalasynda 68076, Qaramayly qalasynda 11620,  Túrpan aimaghynda 399, Qúmyl aimaghynda 51201 (Qúmyl qalasynda 12919), Bәrkól qazaq avtonomyaly audanynda 33705, Sanjy húizu avtonomyaly obylysynda 133286, (Sanjy qalasynda 19769), Fukәng qalasynda 14761, Qútyby audanynda 24234, Manas audanynda 17859, Chitay audanynda 24700, Jemsary audanynda 10909, Mory qazaq avtonomyaly audanynda 21054, Bortala monghúl avtonomyaly oblysynda 44417, Bayyngholyn monghúl avtonomyaly audanynda  1091, Aqsu aimaghynda 555, Qyzylsu qyrghyz avtonomyaly oblysynda 88, Qashqar aimaghynda 306, Hotan aimaghynda 85 qazaq bar.

Ile qazaq avtonomyaly obylysyna 534398 qazaq qonystanghan. Múnyng Qúlja qalasyna 23157-i, Kýitýn qalasyna 5545-i, Qúlja audanyna 44202-i, Shapshal audanyna 36105-i, Qorghas audanyna 30421-i, Toghyztarau audanyna 49475-i, Kýnes audanynda 130648-i, Múnghúlkúre audanyna 76724-i, Tekes audanyna 64925-i, Nylqy audanyna 73196-sy qonys tepken.

Al, Tarbaghatay aimaghynda 240890 qazaq túrady.  Aymaq ortalyghy Shәueshek qalasynda 26243-i, Shihu qalasynda 20014-i, Dórbiljin audanynda 66519-y, Sauan audanynda 33056-y, Toly audanynda 64027-i, Shaghantoghay audanynda 17063-i, Qobyq audanynda 13968-i túrady.

Altay aimaghynda jalpy 328153 qandasymyz bar eken. Onyng Altay qalasyna 74154-i, Buyrshyn audanyna 39770-i, Kóktoghay audanyna 65353-i, Buryltoghay audanyna 26900-i, Qaba audanynda 51628-i, Shingil audanyna 46247-i, Jemeney audanyna 24101-i qonys tepken.

Búdan syrt, Shyhyzy qalasynda 3042, Alar qalasynda 439, Ujyachú qalasynda 232 qazaq bar ekenin eske sala ketken jón.

Bir quanyshtysy, arghy bettegi sol  1418278   qazaqtyng 725515-i erler bolyp,    51,15 payyzdy ústapty. Al, әielder sany 692763 bolyp, 48,85 payyzgha túraqtapty. Demek, erler men әielderding tepe-tendigi saqtaldy degen sóz. Ár bir ýilenu jasyndaghy qazaq jigiti ózgege kóz sýzbey, óz qara kózinen qalyndyq tabugha mýmkindigi zor. Qyzdarymyzdyng da basqanyng eteginen ústaugha mәjbýr bolatyn jaghdayy joq әzirge!

Derekterdi «Bozbala» sayytynan alyp dayyndaghan A.Múqabay

Abai.kz