Júma, 26 Sәuir 2024
Janalyqtar 4193 0 pikir 2 Mausym, 2013 saghat 20:11

Shәriphan Qaysar. Qasiret kýni nege úrlandy?

Jyl sayyn sayasiy-qughyn sýrgin qúrbandaryn eske alugha arnalghan 31 mamyrdy, bizder últtyng jartysyn oisyratqan asharshylyqty da eske alu dep úghamyz. Nege? Ýnsiz ghana eske alyndar dep әldekim ymdasa kerek. Áytpese, tarihshy Talas Omarbekov aitqanday, qughyn-sýrgin basqa da, últtyng jartysyn qyrghan genosid mýldem basqa taqyryp emes pe?

1997 jylghy 5 kókekte jariyalanghan № 3443 jarlyqta Qazaqstandaghy asharshylyq turasynda bir sóz joq... Endeshe, nege aqymaq bolamyz? Eng bolmasa Beseuding haty jazylghan 4 shildeni asharshylyq nәubetine úshyraghandardy eske alatyn últtyq qasiret kýnine ainaldyryp, memleketi bar halyqqa úqsap, qyrylghan babalarymyz ben bauyrlarymyzgha dúgha oqyp, tarihy qaraly kýn ekenin nege sol sayasatty tyqpalaghandardyng býgingi úrpaghynyng betine basa almaymyz?

Qazaq halqynyng 40 payyzyn jalmaghan Asharshylyq nәubeti sayasatpen kómkerilip, jasyrylyp otyr. Ótken tarihtyng býgingi Reseyge de qatysy az. Bastysy, tiri qalghan úrpaqtyng bolashaghy ýshin taghlym boluy kerek. Solaqay ma, súrqiya ma, әiteuir, sonday sayasattyng qaytalanbauy ýshin kerek. Býginde Euraziyanyng azuly memleketi bolatyn Qazaq eli demografiyalyq demikken jaghdayda otyr. Búl sayasatpen agha úrpaq barynsha kýresti.: Beseuding haty soghan kuә. Týbinde sol hat jazylghan 4 shilde bolashaqta qolgha alynatynyna senemiz.

Abai.kz

 

Anyqtama

Jyl sayyn sayasiy-qughyn sýrgin qúrbandaryn eske alugha arnalghan 31 mamyrdy, bizder últtyng jartysyn oisyratqan asharshylyqty da eske alu dep úghamyz. Nege? Ýnsiz ghana eske alyndar dep әldekim ymdasa kerek. Áytpese, tarihshy Talas Omarbekov aitqanday, qughyn-sýrgin basqa da, últtyng jartysyn qyrghan genosid mýldem basqa taqyryp emes pe?

1997 jylghy 5 kókekte jariyalanghan № 3443 jarlyqta Qazaqstandaghy asharshylyq turasynda bir sóz joq... Endeshe, nege aqymaq bolamyz? Eng bolmasa Beseuding haty jazylghan 4 shildeni asharshylyq nәubetine úshyraghandardy eske alatyn últtyq qasiret kýnine ainaldyryp, memleketi bar halyqqa úqsap, qyrylghan babalarymyz ben bauyrlarymyzgha dúgha oqyp, tarihy qaraly kýn ekenin nege sol sayasatty tyqpalaghandardyng býgingi úrpaghynyng betine basa almaymyz?

Qazaq halqynyng 40 payyzyn jalmaghan Asharshylyq nәubeti sayasatpen kómkerilip, jasyrylyp otyr. Ótken tarihtyng býgingi Reseyge de qatysy az. Bastysy, tiri qalghan úrpaqtyng bolashaghy ýshin taghlym boluy kerek. Solaqay ma, súrqiya ma, әiteuir, sonday sayasattyng qaytalanbauy ýshin kerek. Býginde Euraziyanyng azuly memleketi bolatyn Qazaq eli demografiyalyq demikken jaghdayda otyr. Búl sayasatpen agha úrpaq barynsha kýresti.: Beseuding haty soghan kuә. Týbinde sol hat jazylghan 4 shilde bolashaqta qolgha alynatynyna senemiz.

Abai.kz

 

Anyqtama

Beseuding haty — qazaq ziyalylarynyng BK(b)P Qazaq ólkelik komiytetining birinshi hatshysy F.I. Goloshekinge joldaghan haty (1932 j. 4 shilde). Bastapqyda IY.V. Stalinge arnalyp jazylghan. Beseuding haty respublikadaghy mal sharuashylyghynyng kýiregendigi saldarynan eldi alapat asharshylyq jaylaghandyghyn aityp saqtandyrghan alghashqy dabyldardyng biri boldy. Hatta qazaq auylyndaghy sosiologiyalyq qayta qúrular býkilhalyqtyq qasiretke ainalyp, barlyq әleumettik toptardy — baylardy, ortashalardy, kedeylerdi qamtyghany, kýshtep újymdastyru men otyryqshylandyru, alym-salyq jinaudaghy qiyanattar júrttyng jappay ashtyq pen indetke, aua kóshuine әkelip soqqandyghy shynshyldyqpen bayandaldy. BK(b)P Qazaq ólke komiytetining auyl sharuashylyghyn basqaru jóninde jýrgizgen qatygez sayasaty syngha alyndy. Biraq qújatta jergilikti jerlerde jiberilgen “asyra silteushilikterge” solshyl kommunister aiypty dep kórsetildi. Eldi auyr jaghdaydan qútqarudyng joldary úsynyldy. Hattyng avtorlary — jazushy Ghabit Mýsirepov (1902—1985), Qazaq memlekettik baspasynyng mengerushisi Mansúr Ghataulin (1903—1938), Almaty Komvuzynyng basshy qyzmetkerleri Embergen Altynbekov (1904—1954) pen Mútash Dәuletqaliyev (1904 — 1982), Qazaq AKSR Memlekettik josparlau komissiyasynyng sektor bastyghy Qadyr Quanyshev (1906 — ólgen jyly belgisiz) qughyngha úshyratyldy. Hattyng jazyluyna Halkom Kenesining tóraghasy Oraz Isaev týrtki bolghan. Beseuding haty qazaq ziyalylarynyng totalitarlyq tәrtipke narazylyghynyng bir kórinisi bolyp tabylady.

http://kk.wikipedia.org/

0 pikir