Bas kensesi Gollandiyanyng Gaaga qalasyna ornalasqan Halyqaralyq qylmystyq ister soty keshe, nauryzdyng 17-kýni, Resey preziydenti Putin men orystyng balalar ombudsmeni Mariya Livova-Belovany tútqyndaugha order shyghardy. Olargha «Ukrain balalaryn zansyz barymtalady, ukrain azamattaryn Reseyge kýshtep әketti» degen aiyp taghyp, qylmystyq jauapkershilikti moynyna alugha ýndedi.

Bir jyl búryn atalmysh sottyng tekserushisi Kәrim Han Ukrainada Reseyding әleumettik nysandardy, balalar jinalatyn oryndardy bombalaghanyn aityp, Reseyding adamzatqa qarsy qylmys faktilerin jinaugha kirisip ketken edi. Gaaga soty Putinning jalghasty qylmys jasauynyng aldyn alu ýshin ýkimdi ashyq jaryalau qajet bolghanyn әri barlyq jaghynan zandy ekenin aituda.

Halyqaralyq adam haqyn qorghau komiyteti búl sheshimdi «2014 jyldan beri orystyng ozbyrlyghyna úshyrap kele jatqan adamdar ýshin býgin manyzdy kýn. Putinning halyqaralyq izdeudegi qylmyskerge ainaluy – erkin tayrandap kelgen soghys qylmyskerlerine eskertpe, olardy jazagha tartugha jasalghan manyzdy qadam» dep baghalady.

AQSh preziydenti Bayden: «Putin soghys qylmyskeri. Biz búl ýkimning әdil ekenine kýmәn keltirmeymiz. Biraq halyqaralyq zang túrghysynan biz ýkimdi moyyndamaymyz» dedi.

Amerika 1998 jyly BÚÚ-nyng halyqaralyq sot qúru sheshimine qarsy shyqqan jeti elding biri. Gaaga sotynyng sudiyalary AQSh әskery shendilerin de Aughanstan men Irakta әskery qylmys jasady dep aiyptaghan bolatyn. Tramp preziydent bolyp túrghanda sudiyalargha sanksiya salghan. Bayden preziydenttikke kelip, Tramp salghan shekteulerdi joydy.

Qytay basshysy aldaghy nauryzdyng 20-22 aralyghynda Reseyge saparlaydy. Qytaydyng ústanymy belgili.

Kremlding resmy ókilderi halyqaralyq sottyng ýkimin moyyndamaytynyn aituda. BÚÚ qauipsizdik kenesining túraqty jorasy bolyp tabylatyn AQSh, Qytay, Reseyde Gaaga sotyna mýshe emes. Oghan negizinen Europa, Ontýstik Amerika jәne Afrikanyng kópshilik eli mýshe.

Ukraina preziydenti Zelenskiy Gaaga sotynyng sheshimin: «Búl tarihy sheshim. Tarihtyng jauapkershiligi osy aradan bastau alady. Bizding kýnәsiz sәbiylerimizdi Reseyge barymtalaghan terroristik memleketting basshysy men onyng qosshysy soghys qylmyskeri dep resmy tanyldy» dedi.

Fransiya Syrtqy ister ministri de: «Reseyding Ukrainada jasaghan qylmystaryna jauapty adamdar, sheni qanday bolsa da, jazasyn alady» dedi.

Halyqaralyq Gaaga sotyna mýshe elder halyqaralyq izdeudegi qylmyskerdi ústap beruge qúqyly. Putin barady-au degen elderding ishinde oghan mýshe Gruziya, Mongholiya, Tәjikstan, Aughanstan bar. Putindi ústap beruge olardyng batyly bara qoymas. Putin halyqaralyq әskery sotqa shaqyrylghan әlemdegi tórtinshi preziydent.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz