Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Kórshining kólenkesi 1658 4 pikir 16 Nauryz, 2023 saghat 13:54

Putin men Shy tóragha kezdesedi

Apta basynda preziydent Toqaev eki azuly kórshimizding elshilerin qabyldady.

Orys elshisi Aleksey Borodavkinmen kezdesu barysynda Qazaqstan men Resey arasyndaghy jan-jaqty strategiyalyq seriktestikting qazirgi jay-kýii men perspektivalary talqylandy. Ekeu ara әngimeden Resey preziydenti Putinning tayau uaqytta Qazaqstangha saparlay keletini mәlim boldy. Odan syrt kýzde Qostanayda ótetin XIX Óniraralyq yntymaqtastyq forumynyng manyzdylyghy da airyqsha sóz boldy. Putin myrza Ukrainagha soghys jariyalaghanyna jyl tolu qarsanyndaghy joldauynda Reseyding Europamen esigi tars jabylyp, Qazaqstan men Qytaydyng orys eli ýshin birden-bir manyzdy sauda ótkeline ainalghanyn, osy baghytta qarqyndy júmys jýrgizetinin ashyq aitqan edi.

QR Strategiyalyq josparlau jәne reformalar agenttigi Últtyq statistika burosynyng mәlimeti boyynsha, biylghy qantarda Qazaqstannyng EAEO elderimen syrtqy sauda ainalymynyng jalpy kóleminde Resey ýlesi – 92,4% qúraghan. Qyrghyzstanmen – 4,2%, Belarusipen – 3,3%, Armeniyamen – 0,1% bolghan. Belarustyng orynyn Qyrghyzstan basqan. Belarstyng Reseymen birge sanksiyagha úshyraghany belgili. Osydan-aq ekonomikasy batys tarabynan qúrsaulanghan resey ýshin Qazaqstannyng qanday manyzy bar ekeni aitpasa da týsinikti.

Preziydentting Qytay Halyq Respublikasynyng Qazaqstandaghy elshisi Chjan Syaomen kezdesuinde biyl mamyr aiynda Siani qalasynda ótetin «Ortalyq Aziya + Qytay» sammiytining jәne sol maqsattaghy Qasym-Jomart Toqaevtyng QHR-gha josparlanghan memlekettik saparynyng ózektiligi sóz bolghan. Ótkende ghana Astanada Amerika memleket ister hatshysymen Orta Aziya syrtqy ister basshylarynyng kezdesui ótkeni belgili. Orta Aziya sonday-aq sanksiya qos býiirinen qysqan Reseyding ekinshi tynysy bolyp otyr. Putinning Ukrainagha soghys ashqanyna jyl toluyna oray AQSh bastaghan Batys elderi Reseyge salynghan sanksiyanyng kýshin qayta baghamdap, Resey Qytay, Týrkiya, jәne búrynghy kenes qúramynda bolghan elder arqyly azamattyq jәne әskery maqsattaghy ónimderge onay qol jetkizip, sanksiya qúryghynan sytylyp otyr dep ekonomikalyq jazany qayta kýsheytken edi.

AQSh-tyng «Uoll Strit Jornal» basylymy qúpiya derek kózine silteme jasap ýshinshi kezekke saylanghan Qytay tóraghasynyng kelesi aptada Mәskeuge saparlay keletinin habarlady. Olardyng aqparatynsha Shy tóragha sapar barysynda Putinmen kezdesip, artynan Ukraina preziydenti Zelenskiymen de sóilespek. «Jel soqpasa shóp basy qimyldamaydy» degendey Toqaevtyng bir kýnde shyghysymyz ben teristigimizdegi eki elding elshisimen kezdesui sony rastap túrghanday. Preziydentting Qytay elshisimen kezdesuinde Qytay Tóraghasy Sy Szinipinning Ukrainagha qatysty jaghdaydy sayasy túrghyda retteu jónindegi bitimgershilik әreketine joghary bagha berui jaydan-jay emes.

Artqy saby men qaruy sarqylugha tayap, qytaydyng kómegine kýni qarap qalghan Kremlidin, jýieden Putinning Shy tóraghany shaqyrudaghy maqsaty AQSh-pen ashyq arazdyqqa kóshken Qytay basshysyn ózderine әskery kómek beruge kóndiru bolsa, Zelenskiyding ústanymy kerisinshe. Bir búl ghana emes, Reseyge drondar bergen Iran preziydenti aqpanda Beyjinge saparlap qaytty. Ukrainanyng irgesinen shyqqan jau Belarusi preziydenti Lukashenko da Qytay astanasynda ýsh kýn ereuildedi. Osynyng bәri, Qytay tarapynyng Putinning dostaryn ózine kezek-kezek shaqyruy Zelenskiydi әbigerge salghan edi. Qytay basshysyna kezdesuge әlde neshe ret ótinish aitqan. Soghys bastalghaly beri Qytay taraby Ukrainagha adamgershilik kómek jóneltkennen basqa, eshqanday emeurin bildirgen joq. AQSh basylymynyng aitqany aiday kelse, osy joly Zelenskiyding armany oryndalatyn týri bar. Kýlli Batysty ózderine әskery kómek beruge kóndire bilgen Ukraina basshysy Qytay tóraghasyn Reseyge әskery kómek beruden bas tartugha, sol arqyly soghystyng úzaruynyng aldyn alugha kóndire ala ma, ony aldaghy uaqyt kórsetedi.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz

4 pikir