Global FirePower 2023 jylgha arnalghan әlem elderining әskery kýshi boyynsha reytingin jariyalady. Tizimde 145 memleket bar.

Áskery kýshting indeksi 60 týrli faktor boyynsha eseptelgen: Qaruly Kýshterding sany, qorghanys shyghyndary, әskery tehnikanyng kólemi, resurstargha qol jetimdilik jәne basqalary.

AQSh, Resey jәne Qytay ótken jylghyday kóshbasshylyq ornynan týspegen.

Ortalyq Aziya elderi arasynda Ózbekstan tizimning aldynghy qatarynan kórinis tapqan – 62-shi orynda. Ekinshi Qazaqstan – 63 orynda, Týrikmenstan - 82 oryn, Qyrghyzstan-107 oryn, Tәjikstan - 120 orynda túr.

Resey әskerining Ukrainagha ashyq soghys ashuy kóptegen elderdi qorghanys salasyna qayta qaraugha mәjbýr etti. Álemdegi geosayasy ahual nasharlap, memleketter qayta militaristik kózqarasty ústanugha kóshkendey. AQSh bastap, Batys qostap, әlem elderi qorghanys salasynyng budjetin eseleytinin aitty. Sonyng ishinde biz de barmyz.

Reyting әriyne manyzdy. Búl kem-ketigindi týzep, algha jyljugha qajettini anyqtau ýshin kerek. Alayda reyting әskerding jaghdayyn naqty sipattamaydy. Reytingti jasaqtau sәtinde kóptegen memleketter sayasy qulyqqa basady. Biri qaru dengeyin azaytyp kórsetse, endi biri úlghaytyp kórsetedi. Áskery budjet pen әsker sanyna da qatysty dәl solay. Áskerding shynayy kelbetin soghys jaghdayy ghana kórsete alady. Mysaly reytingte 2-shi orynda túrghan Resey әskeri, reytingte 15-shi orynda túrghan әskerdi úrys dalasynda tize býktire almay keledi.

«Soghys – kimdiki dúrys ekenin anyqtamaydy. Soghys – kimning aman qalatynyn anyqtaydy», - deydi oishyl Bertran Rassel. Sondyqtan, әskery budjetti úlghaytu manyzdy ekeni anyq. Qaru-jaraqty qazirden qamdau kerek. bizge zamanauy qaru-jaraq kerek. Byltyr qabyldanghan әskery doktrinanyng qalay bolatynyn aldaghy uaqytta kóre jatarmyz. Dese de, Qazaqstannyng úrys jaghdayynda jana qaru satyp alu mýmkindigining boluy, әlemning birqatar elderimen qorghanys salasynda kelisim jasay aluy, qazaq sarbazdaryn ózge elderge oqytu jәne tәjiriybe almasugha jiberu mýmkindigining boluy, halyqaralyq dәrejede imidjining joghary boluy jәne diplomatiyalyq bedelge ie bolu. Osy artyqshylyqtar Qazaqstan әskerin quatty ete týsedi.

Abai.kz