Beysenbi, 18 Sәuir 2024
Janalyqtar 3483 0 pikir 29 Nauryz, 2013 saghat 08:58

Sheteldik maman on bir ese joghary jalaqy alady

Bizding elde enbek etetin sheteldik mamandar jalaqysynyng qazaqstandyq әriptesterine qaraghanda joghary ekeni turaly az aitylyp jýrgen joq. Al endi sheteldikter men qazaqstandyqtar arasyndaghy enbekaqy aiyrmashylyghy 11 ese ekenin estip pe ediniz? Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrliginde ótken brifingte osynday aqpar taratyldy.


«Keybir kompaniyalarda­ghy jalaqy aiyrmashylyghy 11 eseni qúraydy. Mәselen, «Ekspertiz s.r.l.» kompaniya­synyng Atyrau obly­synda­ghy bóliminde enbek etetin sa­pa jónindegi qa­zaq­standyq injenerding jalaqysy 170 674 tenge, al sheteldik әriptesining jala­qysy 1 mln 908 550 tenge.
Batys Qazaqstan obly­syn­da da osynday 10 jaghday anyqtaldy. Skvajinalyq ope­rasiyalar bólimining birin­­shi dengeydegi sheteldik inje­neri
2 mln  675 426 myng tenge  ja­la­qy alady. Dәl sonday qyzmetti atqaratyn qazaqstandyq ma­­­mannyng en­bekaqysy 375 823 tenge, yaghny 7 esege tómen. Búl fakti­ler negizinde júmys be­rushi­ler әkimshilik jauapker­shilik­ke tartylady», - dedi ministr­likting baspasóz hat­shy­sy Ernúr Burahan.

Bizding elde enbek etetin sheteldik mamandar jalaqysynyng qazaqstandyq әriptesterine qaraghanda joghary ekeni turaly az aitylyp jýrgen joq. Al endi sheteldikter men qazaqstandyqtar arasyndaghy enbekaqy aiyrmashylyghy 11 ese ekenin estip pe ediniz? Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrliginde ótken brifingte osynday aqpar taratyldy.


«Keybir kompaniyalarda­ghy jalaqy aiyrmashylyghy 11 eseni qúraydy. Mәselen, «Ekspertiz s.r.l.» kompaniya­synyng Atyrau obly­synda­ghy bóliminde enbek etetin sa­pa jónindegi qa­zaq­standyq injenerding jalaqysy 170 674 tenge, al sheteldik әriptesining jala­qysy 1 mln 908 550 tenge.
Batys Qazaqstan obly­syn­da da osynday 10 jaghday anyqtaldy. Skvajinalyq ope­rasiyalar bólimining birin­­shi dengeydegi sheteldik inje­neri
2 mln  675 426 myng tenge  ja­la­qy alady. Dәl sonday qyzmetti atqaratyn qazaqstandyq ma­­­mannyng en­bekaqysy 375 823 tenge, yaghny 7 esege tómen. Búl fakti­ler negizinde júmys be­rushi­ler әkimshilik jauapker­shilik­ke tartylady», - dedi ministr­likting baspasóz hat­shy­sy Ernúr Burahan.
Búl faktilerding barly­ghy qantar, aqpan aiynda en­bek inspektorlarynyng qú­zyr­ly oryndarmen birge shetel­dik mamandar enbek etetin kom­paniyalargha jýrgizgen jospardan tys tekseruleri­nen keyin belgili bolyp otyr. Tekserilgen 190 kompaniyanyng 51-inde 108 enbekaqy aiyr­mashylyghy anyqtal­ghan. Ol kompaniyalardyng 6-y qazaq­stan­dyq úiymdar da, qalgha­ny sheteldik kom­paniyalar. Jalaqysynda aitarlyq­tay alshaqtyq anyqtalghan sheteldik ma­man­dar Qytay, Týrkiya, Ita­liya, Ýndistan, Korey, Úly­britaniya, Ukraiy­na, Óz­bekstan, Serbiya, Mol­dova, Kanada, Daniya, Polisha, Azerbayjan, Resey, Rumy­niya, Australiya, Belarusi, Ve­nesuela, Filiyp­pin elde­ri­nen kelgen. Ja­laqy aiyr­mashylyghy jii kez­de­setin ónirler kóshin Qy­zylorda men Atyrau oblys­tary bastap túr. Odan keyin­gi orynda On­týstik Qazaq­stan, Almaty oblystary keledi.

Negizinen, sheteldik júmys kýshi qúry­lysta, tau-ken óndirisinde, qyzmet kórsetu salasynda, sonyng ishinde jyljymaytyn mýlikpen baylanysty operasiyalar, túty­nushylargha qyzmet kórsetu jәne óndeu salasynda tartylghan. «Qazirgi tanda prokuraturanyng úsyny­sy boyynsha enbek inspektorlary 22 júmys berushige zang búzushylyqty jong turaly núsqau berip,  1 mln 99 myng tengeni qúraytyn 27 әkimshilik aiyppúl saldy. Qazir búl sharany júmys berushiler talqylauda. Tekseristing qorytyndysy shyghyp, mәsele әleumettik әriptestermen talqylanghannan keyin qoldanystaghy zannamany jetildiru­ge qatysty úsynystar jasalady», - deydi E.Bu­rahan.

Ol qanday úsynystar boluy mýmkin?  Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligining Baqylau jәne әleumettik qorghau komiyteti tóraghasynyng orynbasary Tólegen  Ospanqúlovtyng aituynsha,   Ákim­shilik qúqyq búzushylyq kodeks men Enbek kodeksine ózgertuler men tolyqtyrular engiziledi. Ol ózgerister júmys berushilerge qoldanylatyn sharany kýsheytuge baghyt­talghan. Al onyng naqty qanday shara ekenin ashyp aitpady.
Osy tústa aita keterligi, әlgi zang búzu­shylyqqa jol berdi dep tanylghan 51 me­kemening ishinde qatelikterin moyyndap, jalaqyny tenestirip jatqandary bar eken. Arasynda enbek inspektorlarynyng núsqamalarymen kelispey, sotqa jýginip jatqan kompaniyalar da joq emes. Solay eken dep ayanyp qalatyn ministrlikti kórme­dik. Olar jalaqy tenestiruge kelispeytinder­men әngimeni sotta jalghastyrugha niyetti. «Qazirgi kýni naqty shara qoldandyq dep aita al­maymyz, tabylghan qatelikterding barlyghyna núsqama berildi. Sonyng oryndaluyna qaytadan tekseru jýredi, núsqama oryn­dalmasa, ol mekemelerdi ministrlik sotqa beredi», - dedi Tólegen Qapaqúly. 

Bizdegi derek boyynsha, Qazaqstangha jylyna 25-30 mynday sheteldik azamat kelip júmys isteydi eken.Olargha júmys berip otyrghan mekemeler sany 3 mynnan asady. Bir anyghy, sheteldik mamandardyng barlyghy bir­dey joghary jalaqy alyp otyr deuge bol­maydy. Negizinen, bizding elde qat bolyp túr­ghan kәsiby mamandargha ghana joghary jalaqy tólenedi. Sebebi shetten keletin mamannyng talaby solay, yn­talandyrmasa eline ketip qalady. Al elimizde onday maman joqtyng qasy. Son­dyqtan júmys berushini joghary jalaqy tóleding dep jazghyru qanshalyqty qisyndy degen oy keledi. Búl jerde tayaqtyng bir úshy júmys berushilerge qajetti kәsiby maman dayarlap bere almay túrghan bilim beru salasyna tiyip túrghanyn moyyndauymyz kerek emes pe?

Halima BÚQARQYZY
Astana

"Ayqyn" gazeti

0 pikir