Júma, 19 Sәuir 2024
Janalyqtar 3197 0 pikir 15 Nauryz, 2013 saghat 05:05

Amangeldi Qúrmetúly. Búl qúryltay búrynghydan ózgerek

Bizdin aytpaghymyz, Dýniyejúzi qazaqtarynyn nemese әlemdik dinder jetekshilerinin qúryltayy emes. Shymkentte ótetin qazaq  bloggerlerining jiyny jónindegi әngime. Internetting qazaq tilindegi segmentin  qalyptastyrugha  hәm damytugha  ýles qosyp jýrgen búl  jastar osymen resmy týrde ýshinshi ret jinalmaq. Biraq, «búl jiyn búrynghydan ózgerek» bolatyn týri bar.  Sebebi, bloggerlerdi qoldaugha Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi Asqar Myrzahmetov әu basta-aq kelisim bergen-di. Sóitip jýrgende  Memlekettik hatshy Marat Tәjinning ózi blogshylardy da «adam qataryna» qosa qoydy. Qysqasy,  BlogCamp-2013 jana sipatta ótetin týri bar.

Bizdin aytpaghymyz, Dýniyejúzi qazaqtarynyn nemese әlemdik dinder jetekshilerinin qúryltayy emes. Shymkentte ótetin qazaq  bloggerlerining jiyny jónindegi әngime. Internetting qazaq tilindegi segmentin  qalyptastyrugha  hәm damytugha  ýles qosyp jýrgen búl  jastar osymen resmy týrde ýshinshi ret jinalmaq. Biraq, «búl jiyn búrynghydan ózgerek» bolatyn týri bar.  Sebebi, bloggerlerdi qoldaugha Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi Asqar Myrzahmetov әu basta-aq kelisim bergen-di. Sóitip jýrgende  Memlekettik hatshy Marat Tәjinning ózi blogshylardy da «adam qataryna» qosa qoydy. Qysqasy,  BlogCamp-2013 jana sipatta ótetin týri bar.

Jalpy, «BlogCamp» atalyp ketken  búl jiyndy bizding qyz-jigitter «blogqúryltay» dep qazaqshalap aldyq. Blogkemp jiyndarynyng resmy basqosulardan, týrli partiyalar men sayasy úiymdardyn  biyik minberli jinalystarynan  eng basty aiyrmashylyghy- BlogCamp-ti úiymdastyrugha  jogharydan búiryq týspeydi. Qyzyghushylar  ózderi úiymdastyrady. Ádette,  bloggerlerdin  kelisimi internet arqyly  jýredi. Sodan song olar aralarynan birneshe  ýilestirushini tandap alady da, ortaq mýddege baylanysty atqarylatyn júmystardy solargha tapsyrady. Al, blogkempke qatysushylar qajet kezinde olargha kómektesip otyrady. Negizi dýniyejýzinde blogkempke kóbine bloggerler qatysady. Al, Qazaqstanda  blogqúryltaygha IT mamandar, bloggerler, jana media tehnologiyalarynyn  mamandary, jurnalister, studentter, zertteushiler qatysa beredi. Tipti,  blogshylardyng arasynda sayasatkerler de jýredi bizde. Aldynghy  blogqúryltayda solay bolghan. Qysqasy,  qazaqtyng BlogCamp-i ózgelerdikinen basqashalau sipatqa iye. Osy joly qazaq jastarynyng internettegi  belsendi bir tobyn  resmy biylik, dәlirek aitqanda jergilikti atqarushy biylik qoldap otyr. Ontýstik Qazaqstan oblysynyng basshylary Shymkentte  ótetin blogqúryltaydy úiymdastyrugha belsene aralasyp jatqan jayy bar. Bizding nazarymyzgha ilikken  birinshi janalyq osy boldy.

Shamasy oblys basshylary  bloggerlerdin  aqparat kenistiginde, sonyng ishinde «jana media» salasynda kәdimgidey  kýshke ainalyp  kele jatqandyghyn sezingen tәrizdi. Tipti, oblys әkimining búl qadamyn  «biylikting jastar aldyndaghy jauapkershiligin sezinui» dep te baghalaugha  bolady. Ádette,  belsendisi bar, belsendi emesi bar, biraz jastardyng basyn «JasOtan» arqyly  qosatyn  biylik  osy joly «óz beterimen jýrgen» blogshylargha nazar audaryp otyr. Eng qyzyghy  bloggerlerdin  ýshinshi qúryltayyna qoldau bildiretindikteri turaly Ontýstik Qazaqstan oblysy әkimi apparaty basshysynyng orynbasary-baspasóz qyzmetinin  basshysy Berik Uәly ótken kýzde-aq aitqan edi. Qazir sheneunik bolghanymen, búryn kәsiby jurnalist bolghan, ózi de internette  blog jýrgizgen búl azamat  resmy biylikting júmysyn nasihattauda bloggerlerdin, әleumettik jelilerde belsenip jýretinderding mýmkindigi zor ekendigin jaqsy bilse kerek. Áyteu, blogshylar qúryltayyn oblys basshylarynyng qoldaugha әzir ekendigin elden búryn aitqan-dy. Bireu sybyrlady ma, joq әlde ontýstikti basqaryp otyrghan azamattar shynymen de internetting betalysyn sezine qoydy ma, qaydam,  әiteuir Ontýstik ónirdegi  tәuir isterdi  internet arqyly búqaragha jetkizu de  tiyimdi ekendigin  búl oblystyng basshylary ózgelerden sәl-pәl erterek sezine qoydy. Jarq etken jaqsylyghy  nazardan tys qalyp,  oghash qylyqtary bayqalsa barlyq baspasóz shuyldap  qoya beretin shymkenttikterding tәuir tabystary jayly el-júrtty habardar etu  ýshin shynynda da internet  óte tiyimdi.  Áytpese, 2011 jylghy blogqúryltay Almatyda, 2012 jylghysy Astanada ótken-di. Sol jiyndarda «ou, múnda qazaqtyng belsendi jastary jinalyp qalghan eken, bәrekeldi!» dep  tóbe kórsetken sheneunikti kórmedik. Ahmetjan Esimov te, Imanghaly Tasmaghambetov ta «bloggerler» degen bir qauym el bar ekendigin esterine alghan joq, kózge de ilmedi. Al, Asqar Myrzahmetov  ózge bastamalaryn aitpaghannyng ózinde, bloggerlerge qoldau bildiruimen-aq ózgelerden ozyp shygha  keldi. Qazir oblys basshylary  blogqúryltaydyng barynsha jaqsy ótuine  mýddeli bolyp otyr. Birinshiden,  búl -qazaqtyng jastaryn  qoldau bolsa, ekinshiden qaymana qazaq qonys qylghan Qazghyghúrttyng baurayy men Týrkistannyn  tóniregin әrisi әlemge, berisi elimizding ózge ónirlerine  taghy bir tanytu. Ýshinshiden, biylikting qamqorlyghy  bloggerler ýshin de jaman bolmaydy.

Aytpaqshy, «qamqorlyq» degende  memlekettik hatshy Marat Tәjinning aitqandary eske týsedi. Aqpan aiy ayaqtalar tútsa biraz «myqtyny» jinap, basqosu ótkizgen-di Tәjin myrza. Ony biz aitqanbyz. Pikir bildirgenbiz. Sol jiynda  bloggerler turaly da aityp edi memlekettik hatshy. Bloggerlerdi qoldau kerektigin sóz etken. Biraz júrt mәselenin  mәnisin týsinbey «Tәjinning tizimi» degen tirkes te  payda boldy internette. Bir qaraghanda Ontýstikting basshylary blogqúryltaydy Tәjin aitaqan song ótkizip jatqanday kórinedi. Biraq, qúryltaydyng Shymkentte ótetindigi ótken jyly belgili bolghan, al ony atqarushy biylikting qoldaytyny jana jyl  kirgen bette anyq boldy. Áytpese, «Tәjin tizimin» jasaugha jantalasyp jatqan eshkim joq múnda. Biraq, Tәjinning aitqanyn eskerip, bloggerlerge  «qamqor» bolghysy keletinder janbyrdan  keyingi sanyrauqúlaqtay qaptap shyqpasyna eshkim kepildik bere almaydy. Ázirge biraz әkim an-tang bolyp otyrghan shyghar. Shymkentte  ótetin qúryltaydan song Myrzahmetovti mysal etip shygha kelui mýmkin. Al, bloggerlerding kýni býginge deyin óz erikterimen jýrgeni ótirik emes edi. Ásirese, orys tilinde jazyp-syzatyndar jeke bir «әlem». Otandyq BAQ siyaqty  blogosferamyz da eki týrli «әn» aitatyn. Qazaqsha jәne oryssha. Oryssha  jazghyshtar ózderin qazaqstandyq qoghamgha yqpal etushi «orasan zor kýshpiz»  degen  sezimde jýredi әdette. Qazaqsha jazatyn blogshylar dәl olarday «yqpaldymyz»  demeydi. Alayda,  qay tilde jazsa da bizding elde blogshylar keremet yqpaldy emes. Ádette, «auzy dualy» degen «mәrtebesi» bar,    teledidardan kóp kóringen, kez-kelgen mәselege pikir aitqysh, ataq-danqtary da jer jaratyn adamdardyng aitqandaryn ghana tyndaydy bizding qogham. Áytpese,. blogosferada  belsenip jýrgender az emes. Tipti, blogshylardyng arasynda  kósemsip ketetin  jurnalisterdi de úyaltqandar bolghan. Rafaello degen atpen  tanylghan bir blogshy talay mәrte bizdi synaghan-dy. Jurnalisterding keyde materialdardy  sayttar men blogtardan «úrlap»  basatyndyghyn, aqparatty teksermeytindigin synaghan. Ádeyi qaueset taratyp, soghan biraz júrtty sendirgen kezderi de boldy. Qysqasy, qarapayym júrt bilmese de myqty blogshylar kóp bizde. Solar taghy bas qosady osy joly.

Aytpaqshy, osy jolghy blogqúryltaydyng taghy bir ereksheligi bar. Ol - basqosudyng beyresmi  bólimderining tau baurayyndaghy demalys oryndarynyng birinde ótetindigi. Bir-birin internette ghana biletin blogshylar nauryzdyng qonyrsalqyn keshterinde arqa-jarqa aralasyp, offlaynda jýzdesu mýmkindikteri molyraq boluy ýshin úiymdastyryldy búl lageri. Qazirding ózinde blogqúryltaygha qatysushylar  www.blogcamp.kz/ saytynda tirkelip jatyr. Basqosuda  kóteriletin taqyryptar da belgilenude. Alayda,  tirkelu 16 nauryzda ayaqtalatyn kórinedi. Ontýstikke naqty qansha  bloggerding keletindigi bir aptadan son  belgili bolmaq. Al, qazaq internetinde ózindik qoltanbasy bar biraz azamattar  búl  qúryltaydyng ózgeshe dengeyde ótetindiginen ýmitti.

Abai.kz

0 pikir