2022 jyl әlemde militarizm sayasatyn qayta kýsheytti. Álem elderi jappay qarulanu prosesine bastady.

Reseyding Ukrainagha ashyq agressiyasy әlem elderin qorghanys salasyna kóbirek nazar audarugha iytermeledi. Jahan jappay qarulanuda. Jana qyrghiy-qabaq soghys bastaldy desek te bolady. Birinshi qyrghiy-qabaq soghysta alty qúrlyqta týrli qaruly qaqtyghystar boldy. Jana teketiresting tarihy da soghan úqsas boluy mýmkin.

Ukraina dalasynda әlemning ekinshi әskerining tankteri órtenip, sarbazdary ýiindi astynda jatyr. Úshaqtary qúlap, kemeleri sugha batuda. 2022 jyldyng 24-aqpanynda “Resey әskeri jenilmeydi” degen anyzdyng ayaghy aspannan keldi. Jenilude. Reytingte 22-orynda túrghan әskerden jenilude.

2020 jyly Armeniya men Ázerbayjan arasynda soghys boldy. 44 kýnge sozylghan qan maydanda Baku basqynshydan otarlanghan jerining basym bóligin qaytara bildi. Erevan eriksiz bitim súrady, “kelisim” dep janúshyra Putinge qaraylady. Putin tas-talqan bolghan Armeniya әskerin tolyq joyyludan qútqaryp qaldy. Bitimgerlik kýshterin kirgizu turaly ýshjaqty kelisim jasaldy, soghys ayaqtaldy. Armeniya Ázerbayjannan onbay útyldy.

Sarapshylar búl eki soghysqa salystyrmaly taldau jasap, jenilis sebebin izdeu ýstinde. Armeniya tolyq reseylik qarumen qarulanghan, әskery tehnikasynyng basym bóligi reseylik hәm KSRO kezeninen qalghan temir-tersek. Resey әskeri tolyqtay derlik ózining kýshine senuge tyrysady. Qazirgi Resey әskerining әskery әleueti sol KSRO-dan múra bolyp qalghan tehnikany modernizasiyalau men ózindik óndirisine arqa sýieydi. Dey-túra maqtauly Resey qaruy Qarabaqta Izraili, Týrkiya, Pәkistan qaruymen jaraqtanghan Ázerbayjan әskerine qarsy qauqar kórsete almady. Al Ukraina soghysynda Kiyevti ýsh kýnde alamyz degen Kremli әli josparyn iske asyra almauda.

Batystyq ýlgidegi әskery standartqa kóshudi bastaghan Ukraina әskeri úrys dalasynda ózin sudaghy balyqtay sezinude. Betpe-bet úrysta bәsi joghary, artilleriyalyq soqqy almasuda Batystyng 155-mmtrlik zenbiregin alyp, tarazy basyn tenestire bildi, al zymyran kesheninde dәlme-dәl soqqy jasaytyn zymyran keshenderimen nәtiyje kórsetude.

"Resey әskeri reformany sóz jýzinde jasaghan, al shyn mәninde shabuyl jasau taktikasy kenestik dәuirden alshaq ketpedi" deydi mamandar. Resey әskerin synaytyn jaghdayymyz joq. Sebebi Qazaqstan әskerining basym bóligi reseylik jәne kenestik qarumen jaraqtanghan. Áskery tehnika túrghysynan Kremlige tәueldilik bar degen sóz.

Globalfirepower 2023 jyldyng basyndaghy әskery reytingti shyghardy. Reytingte Qazaqstan 63-orynda túr. Ne algha jylju, ne artqa ketu joq. Bir orynda qatyp túr. 145 elding ishinde búl jaqsy kórsetkish dey almaymyz. OA elderinde reytingting kósh basyn Ózbekstan bastap túr, alayda ótken jylmen salystyrghanda Tashkent reytingte 10 pozisiya tómen týsken.

Globalfirepower 60 týrli ólshem, onyng ishinde halyq sany, әskery rezerv, әskery tehnika, qaru satyp alu mýmkindigi jәne basqa ólshemderge qarap reyting jasaghan. Reytingti jasau barysynda yadrolyq qarudyng bar-joqtyghy esepke alynbaghan. OA elderi әli kýnge kenestik-reseylik kózqaraspen qorghanys salasyn qúry, әreket etude. Al zamanauy qaqtyghystar onyng eskirgen jýie, әdis ekenin kórsetip berdi.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz