Seysenbi, 19 Nauryz 2024
Adasqandar 4072 13 pikir 4 Qantar, 2023 saghat 13:15

Mobilizasiya: Kelimsekterding seneri - «dyadya Vova!»

Mine, aqyryndap syrghyp ótken 2022 jyldyng bizge әkelgen biraz auytpalyqtaryn sóz etkendi jón kórip otyrmyn. Meninshe, solardyng ishindegi eng bir auyr soqqany - jan-jaghynan jau izdegen, niyeti búzyq Reseyding tuysqan halyq - Ukrainagha ashqan soghysyna barudan qashyp, osynda bas saughalaghan orystardyng jany tәtti jigitteri jasady. Jýzdegen myng soqtalday jigit bizding elge lap qoydy. Sonyng saldarynan túrghyn ýilerge degen súranys kýrt ósip, bagha shyghandap ketti. Tegin aqsha kókeyin tesken pәter iyeleri osy sәtti paydalanyp qalghysy kelip, búrynghy ýilerinde túryp jatqan jandardy kóshege quyp shyqty. Oghan eshtene istey almaysyn. Kapitalizmning qan qaqsatar qatal zany osy - payda ýshin qanday da zúlymdyqqa baratyndyghyn bayaghyda Marks aqsaqal dәleldep ketken.

Qazir biylik basyndaghylardyn: «Búlardyng kóbi ketti, endi, bagha týsip jatyr», - degeni shylghy ótirik. Jalpy, bizde kóterilgen bagha eshuaqytta qayta týspeydi. Búl - bizdegi zandylyq. Qazir de solay. Mýmkin, sәl-pәl týsken shyghar. Alayda ol jaghdaydy týpkilikti ózgerte almaydy. Mәselen, qazir Qostanaydaghy bagha - Astanadaghy baghamen taytalasyp túr. Baylardyng nesi ketti, múnyng zardabyn kedeyler kórip otyr.

Ekinshi bir orny tolmas zardap – «Reseyden kelgenderding ishinde biliktiligi myqty mamandar kóp» degen ótirik daqpyrt bizding ózimizdegi IT salasy bolsyn, basqa da sala bolsyn, sondaghy qazaq mamandarynyng kóshede qanghyp qaluyna әkelip soqtyrdy. Óitkeni ishtey býirekteri Reseyge búryp túratyn, negizinen orys tildi firma basshylary osyny syltau etip, qazaq kadrlarynan qútylugha tyrysty. Bizdegi biznesting tútqasyn ústap túrghan negizinen múnday dókeyler ekendigin eskersek, búghan mýldem tang qalugha bolmas. Ózgesi-ózge, qanghyp kelgen orystargha qazaqsha jauap qaytarudy naghyz últshyldyq kórinisi sanaghan Ramili Muhoryapov degen biznesmendi eske alsaq ta jetkilikti.

Al múndaylar bizde býkil ekonomikamyzdyng tútqasyn ústap otyrghandyghyn aityp jatudyng ózi artyq. Osynyng saldarynan maman júmysshylardyng tabysy azayyp, kedey topqa qosylyp ketui әbden mýmkin jaghday. Búl bizding ekinshi útylghan túsymyz. Búl qauipti elimizge ghana emes, shetelderge de tanymal, belgli ekonoomikalyq sarapshy Ayman Túrsynhan hanym «Elmedia» portalyndaghy saraptamalyq habarda jan-jaqty taldap berdi. Múny biz negizsiz dep aita almaymyz.

Al ýshinshi qauip әli alda ma dep qorqamyn. Kýni erteng biz arqyly bóten elderge ótip ketken milliondaghan qashqyn orystar osynda qayta oraluy әbden mýmkin. Óitkeni Resey biyligining ótinishi boyynsha, Týrkiya men Gruziya sekildi elder viza tәrtibin kýsheytip, kelgenderding qaltasynda qarjynyng mol boluy sekildi erejeler engizip jatyr. Múnday alapat dýrkin kishkentay Qyrghystangha siya qoiy da qiyn. Al Ózbekstan olargha mýldem múqtaj emes әri olardy bizdegidey tayrandatyp qoymaydy. Demek, orys degende qúshaghy qashanda ashyq, olardan múnday tәrtipti talap etpeytin, asa qonaqjay, qonaq dese bar tәttisin aldyna qoyatyn qazaq eline kim jetedi? «Kele ber, jayghasa ber, jaqsy da jayly, jalaqysy mol júmystarymyz sizderdi asygha kýtip túr, sizderdi jayylyp jastyq, iyilip kórpe bolyp qarsy alamyz».

Al erteng osy kelimsekterding ishinen birdenege riza bolmay, «dyadya Vovasyn» shaqyryp jatsa, ony kimnen kóremiz? Osy asa kókeytesti mәselelerdi taldap, teksergen, sóitip aldaghy qiyndyqtardan saqtandyrghan bizdegi mýiizi qaraghayday sarapshylardyng birde-birin kórmedim. Mine, osy qauipti.

Jaybergen Bolatov

Abai.kz

13 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1440
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 1653
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 2818