Sonymen Nazarbaev zamanynan qalghan sayasy seng búzyldy. «Da, kones to» eki partiya tirkeldi. Onyng biri - Azamathan Ámirtay myrzanyng basshylyghyndaghy «Baytaq» jasyldar partiyasy bolsa, ekinshisi - Syrymbek Tau, Quanysh Shonbay bastaghan tanymal kәsipkerler qúrghan «Respublika» partiyasy.

Tilshilerge súhbat bergen Azamathan myrza: «Biz Baytaqtyqtar 2015 jyly ekologiyalyq qozghalys qúryp, sonyng negizinde partiya qúryp otyrmyz. Partiya qúru jónindegi alghashqy úiymdastyru komiyteti 2019 jyly shaqyrylghan. Sol uaqyttan beri partiyamyzdy tirketuge qújat tapsyryp keldik. Jalpy, 18 ret tirkeluge talpynys jasappyz.

Songhy ret 23 tamyzda qújat tapsyryp, 24 qyrkýiekte qúryltayshylyq siezin ótkizuge rúqsat aldyq. Endi mine, memlekettik tirkeuden óttik», - dep aghynan jaryldy. Ózi aitqanday tirkelu barysy qiyngha soqqanymen, Qazaqstanda ekologiyalyq mәselelerdi qauzaytyn partiyanyng biylikting batasyn aluy kezdeysoqtyq emes ekeni belgili.

Qazaqstandyqtargha ekologiyalyq qozghalystar tansyq emes. Onyng bastauynda Gorbachevtyng «Qayta qúruy» kezinde «Nevada-Cemey» qozghalysyn qúrghan kenes aqyny Oljas Sýleymenovting túrghany júrtqa mәlim. Tәuelsizdikting alghashqy jyldary Oljas aqyn Núrsúltan Nazarbaevqa birden-bir qarsylas boldy. Qoghamgha yqpaly Nazarbaevtan artyq bolmasa, kem bolghan joq. Qyrghyzstannan kelip, «Nevada-Semey» qorynyng esep qisabyn basqarghan Mashkeevichting qysqa uaqytta Qazaqstandaghy milliaderlerding kóshin bastap, bir kezde Azat Peruashev tóragha bolghan «Azamattyq» partiyasynyng qúryluyna múryndyq bolghany júrttyng kóz aldynda.

Oljekeng elshi, erekshe uәkil bolyp shetelge ketkennen keyin ekologiyalyq qozghalystyng kórigin Mels Eleusizov qyzdyrdy. Ózi basshylyq etken «Tabighat» úiymynyng arqasynda preziydenttikke ýmitker atanyp, Nazarbaevtyng ornynan dәmeli boldy. Partiyasy tirkeluding aldynda Azamathan myrzanyng ekologiyalyq qozghalystyng kósh basynda túrghan Oljas Sýleymenovten, qorshaghan ortanyng týitkilderin parlamentte kótergen eks deputat Orazaly Sәbden, Irak Elekevterden qazaqy jolmen bata aluy kónilge qonymdy jýris.

Al birneshe aidyng aldynda ghana partiya qúratynyn mәlimdegen kәsipkerlerding bastamasynyng biylik tarapynan birden qoldan tauyp, sayasatta shashy agharghansha partiyasyn tirkete almay jýrgenderding aldyn orap ketkeni bizge týsiniksiz. Negizi olardyng oryny Parlamette emes, Ýkimette boluy kerek edi. Bir biletinimiz atalmysh kәsipkerler Almatyda Toqaevty qoldaugha arnalghan ýlken shouda erekshe belsendiligimen kózge týsken.

Kezinde Nazarbaevtyng qoldau shtabynyng saylaudan song «Otan» partiyasyna ainalghanyn, artynan «Núr Otan», «Amanat» bolyp Parlamette ýstem orynyn saqtap kele jatqanyn bilemiz. Aqorda strategteri «Elding bәri demokratiyalyq partiya qúrghysh, myna bir jigitterding respubikalyq partiya qúru talpynysy qoldaugha túrarlyq eken, Amerikadaghyday bizde de respublikashyldar partiyasy bolsyn», dep batasyn bergen tәrizdi.

Sonymen óz oiymyz Jana Qazaqstandaghy sayasy partiyalardy janartu ýrdisi, kelesi jylghy Parlamentke dayyndyq ayaqtaldy dep sanaymyz. Dese de, saylau tayaghanda Preziydent saylauynda beytanys kandidattardyng kóz qaryqtyrghany siyaqty, mәlim-beymәlim partiyalar lek-legimen boy kórsetui, dodagha qosyluy mýmkin. Biraq kópting nazary sayasy partiyalardyng bәsekesine emes, ózin-ózi úsynatyn memleketshil túlghalargha Parlamentke barugha oray jasaluyna, sayasy reformalardyng naqty kórinis tabuyna auatyny belgili.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz