Júma, 26 Sәuir 2024
Áne, kórding be? 2760 0 pikir 20 Jeltoqsan, 2022 saghat 11:16

Lukashenkonyng alqymynan aluda...

Aragha ýsh jyl uaqyt salyp Putinning úshaghy 19 jeltoqsan kýni Minsk әuejayyna qondy. Búl kezdesu geosayasy qaqtyghystar ushyqqan sәtte ótude.

Putin men Lukashenko 2022 jyly 8 mәrte kezdesken. Onyng jeteuinde Belarusi basshysy Resey preziydentining shaqyrtuy boyynsha Reseyge kelgen nemese halyqaralyq forumdar, aimaqtyq birlestikter ayasynda kezdesu ótkizgen. Kezdesulerding barlyghy derlik eki el arasyndaghy sayasi-ekonomikalyq jәne beyresmy formatta әskery mәselelerdi talqylaugha arnalghan.

Búl joly eki el basshysy resmy týrde eki el arasyndaghy sauda qatynasy men ekonomikalyq baylanystar mәselesin, sanksiyalyq qysymdy azaytu taqyryptaryn talqy etti. Putin úshaqtan týsken sәtte ózine úsynghan bir qúshaq gýldi qabyl alyp, nannan dәm tatty. Búghan deyin Putin ózge elge saparlap barghanda saqtyq sharalaryn qatang ústanyp, tipti qarsy alushy tarappen qol alysu rәsimin de jasamastan kóligine otyryp ketetin. Keshegi kezdesude olay etpedi. Búl Resey halqyna arnalghan messedj deydi sarapshylar. "Putin eshkimnen qoryqpaydy, barlyq sharalargha ózge el basshylary ispettes qaraydy" degen ym-ishara jatyr-mys. Soghys bastalghaly qauipsizdik sharasyn kýsheytip, resmy kezdesu barysynda ondaghan metr ýstelge otyratyn Kremli basshysy songhy uaqytta ol formattan bas tarta bastaghanday. Búl onyng imidjine keri әseri baryn týsindirgen kenesshilerining sózinen keyin qabyldanghan sheshim boluy kerek.

Putin men Lukashenko arasyndaghy kelissózder eki jarym saghatqa sozyldy. Kezdesuge Reseyding qorghanys ministri Shoygu men Lavrov ta keldi. Ýsh sayasy túlgha ýsh uaqytta, ýsh týrli úshaqpen kelgenin aitugha tiyispiz. Búl da qauipsizdik maqsatynda jasalghany anyq.

Putin men Lukashenko negizinen energetika salasy men nesie berudi talqy etti. Putin Reseyding ózine shyghyn bolsa da, Belarusi jerinde AES saludy jalghastyryp jatqanyn aitty.

"Resey ýshin shyghyny kóp bolsa da, biz atom jobasyn iske asyryp jatyrmyz. AES saludamyz, birinshi blogy júmys istep túr. Ol 4.5 mlrd kub metr gaz syiymdylyghyna ten", - dedi Putiyn. Lukashenko "Resey ýshin shyghyny kóp" degen sózdi týsindirip berudi súrady.

"Qosymsha gaz jetkizuge bolar edi. Onyng ornyna elektrostansiya júmys istep túr. Óndirilgen energiya kólemi 4.5 mlrd kub metr gazgha ten. Onday gazdy "Gazprom" satar edi, biraq endi sata almaydy. Búl jobany ary qaray da jalghastyrugha dayynbyz. Bloktar iske qosylyp, júmys istep túr", -dep týsindirdi Kremli basshysy. Lukashenko Reseymen gaz baghasyna baylanysty tiyimdi kelisim jasalatynyn aitty. "Keler jyly gaz baghasy Belarusi ýshin óte tiyimdi bolmaq" deydi ol.

Resey men Belarusi birlesken jobalardy jýzege asyrudy jalghastyrmaq. Búl "Odaqtas memleket" jobasynyng ayasynda iske asady. Ol ortaq gaz naryghyn qamtudy da qarastyrady. Sondyqtan Mәskeu men Minsk jaqyn aralyqta ortaq gaz qoryn qúryp, ortaq gaz naryghyna kóshpek.

Eki el arasynda әskery jattyghulardy birlese ótkizu de jalghasyn tabady. 2022 jyly Resey men Belarusi eki aigha sozylghan birlesken әskery jattyghu ótkizip, sony Ukrainagha basyp kirumen ayaqtalghan bolatyn. Qazan aiynan bastap Belarusi jerine Resey әskeri kele bastady. Shoygudyng búiryghy boyynsha 9 myngha juyq sarbaz Belarusi poligondarynda dayyndyqtan ótude. Keshe Putin men Lukashenko әskery jattyghulardy jalghastyratynyn mәlimdedi. Putin eki el birlesip jana әskery tehnikalardy shygharatynyn aitty. 2023 jyly Reseyding qoldauymen belarusi gharyshkeri gharyshqa úshatyny da belgili boldy.

Sarapshylar búl kezdesuding beyresmy bóliginde Putin Belarusi basshysyn Ukraina soghysyna aralasugha bopsalady degen oida. Lukashenko Ukraina soghysy bastalghan sәtten bastap, Mәskeuding әskery agressiyasyna tikeley qatysushy bolmau ýshin uaqyt sozugha tyrysuda. Soghys bastalghan sәtte eki tarapty kelissóz basyna otyrghyzugha tyrysty, alayda odan týk shyqpady.  Artynsha tәuelsiz sarapshylardyng mәlimetinshe Belarusi әskerin soghysqa jiberuden bas tartyp, ornyna Mәskeuge әskery tehnika berdi degen aqparat bar. Tamyz-qazan ailarynyng aralyghynda Ukrainanyng qarsy shabuyly joyqyn bolghan sәtte, Mәskeu Minskke qysymdy arttyryp, soghysqa qosqysy keldi. Dey-túra Lukashenko rejiymi soghysqa ashyq aralasudan qashqaqtap keledi. Belarusi búl agressiyalyq soghystyng bir qatysushysy. Ol óz jeri arqyly Ukrainagha shabuyl jasaugha mýmkindik berip otyr. Belarusi әuejaylaryn Resey әskeri qoldanuda, al Belarusi auruhanalarynda jaraly Resey sarbazdary em aluda. Lukashenko rejiymi búl soghysta búdan artyq ashyq qadamdargha bara almaytyn siyaqty. Rejimning Putindi qoldap, Ukraina soghysyna ashyq kirisui Lukashenkonyng taghyn shayqaltuy mýmkin. Syrttaghy belarusi oppozisiyasy Minskting әr qadamyn andyp-baghuda, al Ukraina ýshin soghysyp jatqan erikti belarusi jasaqtary soghysqa Belarusi әskeri ashyq kirisse, birden aqparat bereri anyq. Sondyqtan Lukasheno soghysqa aralasqan kýnning ózinde ony jasyryn formatta ótkizui mýmkin. Mysaly belarusi sarbazdary Resey әskery formasyn kii arqyly qaruly qaqtyghystargha qatysady. Búl Lukashenko ýshin óz halqyna "soghysqa aralaspadyq" deuge, al Putinge "sarbaz berdim" deuge eng ynghayly núsqa bolmaq. "Belarusi soghysqa kiylikken kýnning ózinde әskery resursy shekteuli, sondyqtan 10 mynnan astam sarbaz berui ekitalay" deydi mamandar.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz

0 pikir