Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Sanlaq 4865 0 pikir 2 Jeltoqsan, 2022 saghat 14:55

Iran: Futbol jәne qaqtyghys

Irandaghy tolqulargha ýsh aidyng jýzi boldy. Qyrkýiekting ortasynda bastalghan tolqular jeltoqsannyng basynda әli jalghasyp jatyr. O basta әiel qúqyghyna baylanystry bastalghan narazylyq, qazir sayasilanyp, rejimdi auystyru úranyna úlasty. 

Irannyng 100-den astam qalasynda narazylyqtar jalghasuda. Tegeran narazy topty jazalau maqsatynda "olardy syrtqa kýshter basqaruda" degendi jii aitatyn boldy. 15 myngha juyq adam tútqyndalyp, 8 adam ólim jazasyna kesildi. Olargha DAIYSh-pen baylanysty, Izraili men AQSh barlaushylaryna qyzmet etti degen dәlelsiz aiyptar taghylghan. Alayda narazy halyq búl aiyptaulardy joqqa shygharady.

Mesyas protestov v Irane: obshestvo trebuet peremen – DW – 16.10.2022

Iran tolqudy Saud Arabiyasyna qatysty kýshter úiymdastyruy mýmkin degen aiyppen, Er-Riyadty qorqytyp-ýrkitu maqsatynda beynerolik shygharyp, ony әleumettik jeli arqyly taratty. Rolikte Irannyng әskery kýshterining Saud Arabiyasy aumaghyna soqqy jasalghany kórsetilgen edi. Alayda Tegeran búl rolikti biylik jasamaghanyn aitty. Soghan qaramastan Tayau Shyghystaghy AQSh әskeri men Saud Arabiyasynyng jauyngerleri úrys jaghdayyna keltirildi.

Irandaghy narazylyqqa jastar kóp shyghuda. Olardyng arasynda studentterding qarasy kóp. Ashyq derekkózder osy kýnge deyin Irandaghy 134 oqu ornynyng studentteri narazylyq aksiyalaryna qatysqanyn aitady. Myngha juyq studentti tәrtip saqshylary ústaghan. Olardy tek qana ata-analary emes, sonymen birge oqytushylar qauymy da bosatudy súrauda. 600 professordyng Iran biyligine ashyq hat jazyp, studentterdi bosatudy talap etkeni әleumettik jelide jariyalanghan bolatyn. Tegeran búl ótinishterge qúlaq aspady, kerisinshe oqytushylar qauymyen "kóteriliske qatysy bar" dep aiyptap, qudalap jatyr.

Irannyng qorghanys ministrligi býlikke kýrd jasaqtarynyng da qatysy boluy mýmkin deydi. Osy aiypty taghu arqyly, Iraktyng kýrdter túratyn soltýstigine zymyranmen birneshe mәrte soqqy jasady. Irakmen shekaralas aimaqqa әsker toptastyryp, arnayy operasiya jýrgizuge niyetti ekenin de anghartty.

Iran y SShA sygrayt na chempionate mira-2022 v Katare, istoriya protivostoyaniy sbornyh, kak proshel match na ChM-1998. Sport-Ekspress

Iran ishki narazylyqty Katarda bastalghan futboldan әlem chempionaty arqyly bәsendetuge bolady dep sendi. Iran futbolshylary alghashqy oiynda el әnúranyn aitudan bas tartty. Búl narazylyqty qoldap, rejimdi aiyptau bolatyn. Alayda ekinshi oiynda Iran futbolshylary әnúrandy aitty. CNN jabyq derekkózderge sýienip, Iran biyligi futbolshylargha qysym jasaghan degendi aitady. Iran biyligi ýshin ýshinshi oiyn manyzdy edi. Búlsh tarihy jәne sayasy kýres retinde sipattaldy. Sebebi Irannyng toptyq kestedegi ýshinshi qarsylasy AQSh qúramasy bolatyn. AQSh Tegerannyng qas jauy, demek ishki narazylyqty osy oiyngha búryp, "qas jauymyzben kýresip jatyrmyz"  degen messedjdi qoghamgha úsynugha tyrysty. 1998 jyly AQSh pen Iran qúramasy Fransiyadaghy әlem chempionatynda oinaghan bolatyn. Futbolda "alang iyesi" jәne "qonaqtar" degen týsinik bar. Qonaqtar alang iyesine baryp, qol adlysu rәsimin birinshi bastauy tiyis. 1998 jylghy oiynda Iran qúramasy qonaqtar statusynda boldy, alayda zandylyqty búzyp, AQSh qúramasyna birinshi baryp, qol alyspady. Sebebi Tegeran futbolshylargha AQSh qúramasy baryp, qol úsynugha tyiym saldy. Dәstýrdi AQSh qúramasy búzyp, birinshi bolyp Iran futbolshylaryna qol úsyndy. Al Iran futbolshylary beybitshilik nyshany sanalatyn aq raushan gýlderin AQSh qúramasyna syilap, "sportty sayasatqa ainaldyrmayyq" degendi bildirdi. Sol oiynda Iran qúramasy 2:1 esebimen AQSh-ty útty. Iranda halyq toylap, kóshege shyqty. Osy joly da Iran qúramasy AQSh-ty jense, Tegeran ishki narazylyqty quanyshty toylaugha baghyttaugha tyryspaq boldy. Alayda Iran AQSh-qa ese jiberdi.

iran, protestnye aksii, oppozisiya, muradhani, arest, hamas, gaza, palestinsy, terrorizm, izraili

Iran biyligi barlyq amal-aylany qoldanyp, narazylyqty toqtatugha niyetti. Tipti el tizginin ústaghan Ayatollanyng tuystaryna da qyrghiday tiide. Ayatollanyng jiyeni sanalatyn Farida Muradhany jaqynda temir torgha qamaldy. Ol Irandaghy narazylyqty kýshpen basqandardy aiyptap, әlemdik qauymdastyqtan Irangha qysym jasaudy súraghan bolatyn. Osylaysha Tegeran býlikti túnshyqtyru jolynda eshkimdi ayamaytynyn anghartty.

Irandaghy narazylyqtar barysynda resmy derek boyynsha 300-den astam adam qaza tapqan. Al adam qúqyghnyn qorghau úiymdary qaza tapqandar sany 1500-2000 rasynda degendi aitady. Tәrtip saqshylarynan 80-nen astam adam opat bolghan.

Ka Myrza

Abai.kz

0 pikir