Júma, 29 Nauryz 2024
Alystaghy bauyrym 2468 9 pikir 29 Qarasha, 2022 saghat 14:10

Reseydegi qandastar qay joldy tandaydy?

Jan-jaghynan jau izdep, alasúryp, tiyiserge qara tappay otyrghan, ainalyp kelip birge tughanday bolyp ketken ukrain halqyn qyryp jatqan Resey atty kórshimizding dәl qazirgi tandaghy soyqan isteri bәrimizdi de alandatyp otyr. Bizge, әsirese, sondaghy túryp jatqan milliondaghan kandastarymyzdyng hal ýstinde túrghan taghdyry qatty alandatady. Óitkeni osy jaqynda ghana óz kózqarasyn ýnemi ashyq bildirip otyratyn bir últjandy blogerimizding «PolitKaz» dep atalatyn yutub-kanalynan qabyrghama qatty batatyn kórinisterdi kórip, bolashaqqa degen senimim súiylyp barady.

Onda Buryatiyada túratyn әp-әdemi buryat qyzy orystyng bir jurnaliysine esh qymsynbay súhbat berip otyr. Reseyding Ukrainagha qarsy shabuylynan aldymen sondaghy az últtardyng ókilderining qyrylyp jatqandyghyn ashyq aityp otyr. Soghys bastalghanda, sol qandy qasapta barlyq qyrylghan soldattardyng ishinde buryattardyng sany shiyrekke deyin jetip qalypty. Al Reseydegi buryattardyng sany jalpy halyqtyng 1 payyzyn da qúramaydy. Sonymen qatar, qazirgi tanda onda tatarlar, bashqúrttar, yakuttar da bostan-bosqa ólim qúshyp jatyr. Múnyng ishinde qazaqtar da jetip artylatyn kórinedi.

Mine, buryattyng jap-jas qyzy Putinning de qaharynan qoryqpay, sol elde túryp-aq, buryattardy qorghaytyn qoghamdyq qozghalys qúryp, eshkimnen taysalmastan soghysqa qarsylyq tanytyp jatyr. Sóite túra, sondaghy qazaqtargha da jany ashyp, olardyng nege eshetene de bolmaghanday, ýn-týnsiz jatqandyghyna tang qalady.

Búghan biz de tang qaldyq. Ondaghy qandastardyng búnysy ne tirshilik? Órimdey jastary әdiletsiz soghysta qyrylyp jatqandaghy ne qylghan ýnsizdik? Soghysqa qarsy dauys kóteru qayda? Kip-kishkene buryat qyzy jan-jaghyna qaharyn tókken jalmauyz Putinnen qoryqpaghanda, ózderin ylghy batyrlardyng úrpaghy sanaytyn qazaqtar qoyan jýrek qorqaqtargha ainalyp ketken be? «Janym arymnyng sadaghasy» dep qandy qasapqa barmaytyndyghyn aityp, bas kóteretin bir azamattyng qalmaghany ma? Jaraydy, jandary ózgelerge qaraghanda tym tәtti-aq delik. Alayda búlar sol ózgeler istemeytin jaman isti bastap, bir top qazaq jastarynyng soghysqa emes, beyne bir toygha baratynday ózara mәz bolyp, maydangha attanatyn avtobusqa talasa-tarmasa minip jatqan beyne taspasyn yutubqa salghandary nesi? Namys degennen júrday bolghan ba? Ózge, tatar men bashqúrt halyqtary tәrizdi múnshama dabyraytpay-aq, «Qúday saldy, biz kóndik» degendey, úrandatpay-aq, ýn-týnsiz attanyp jatqan joq pa? Eng bolmasa sony isteuge de aqyldary jetpegeni me? Dýrlige kóterilgen Daghystan halqynan nege ýlgi almaydy?

Ózgelerdi bilmeymin, men dәl osy beyne kadrlardy kórgende jerge kirgendey kýy keshkenim anyq. Sonda endi ne isteymiz? Álde bayaghyda-aq, sýiregi qurap qalghan Shynghyshan atamyzdy shaqyramyz ba? Baqa-shayan bolyp ketken úrpaqtaryna kómekteser, bәlkim. Odan basqa bizde ne ýmit qaldy?

Aytpaqshy, jana jyldan song Putin taghy da mobilizasiya jasamaq kórinedi. Búl jolghysy óte auqymdy bolmaq. Tipti, jappay mobilizasiyagha deyin barmaq. Al Putin túrghanda búl soghystyng toqtamaytyndyghy aiday әlemge ayan. Sonda ne istemekpiz? Aydaladaghy ukrain júrtyn ata jau sanap, ata-babamyzdyng әruaghyn shaqyryp, attandap jónelemiz be? Álde «ata júrtym qaydasyn» dep, Qazaqstangha qaray ýdere kóshemiz be? Qazirgi tanda ondaghy qandastardyng aldynda tek osy eki jol ghana qaldy. Olardyng qaysysyn tandaydy, ony endi ózderi shesher.

Jaybergen Bolatov

Abai.kz

9 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1569
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2264
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3553