Júma, 29 Nauryz 2024
Alasapyran 3813 7 pikir 3 Qazan, 2022 saghat 11:13

Putinning songhy qaruy

Putin Ukrainagha soghys ashqaly beri orys әskeri elding su jәne atom elektr stansiyalaryn bombalap, negizgi energiya kózderin isten shygharudy kózdedi. Zelenskiyge jaqtas bolyp otyrghan Europa elderine de múnay men gazyn rublimen satatynyn aityp, shartyna kelispegenderine esigin «tars» japty.

Qyrkýiekting 27-kýni jarylys saldarynan Polishagha tayau mandaghy 80 metr terendiktegi «Soltýstik aghyn 1», «Soltýstik aghyn 2» qúbyrlarynyng isten shyqqany mәlim boldy. Dәl sol kýni Norvegiya gazy Daniya arqyly Polishagha jetkizilgen edi. Jarylysqa Resey men AQSh bir-birin aiyptauda. Shetin oqighadan keyin Europada gaz baghasy 20 payyzgha qymbattap baryp túraqtady. Kremli strategteri «Qysta gaz bermey qatyrsaq, Europa halqy ereuildep, ukraindargha kómek berip otyrghan biyligin ornynan ketiredi» dep esep qúrghan edi. Reseyding ornyn Norvegiya basqany, odan tys Europagha Aljirden, Ázerbayjannan, Libiyadan, Qytaydan, Amerikadan gaz aghylyp jatqany, uaqytsha toqtap túrghan atom elektr stansiyalardyng qayta iske qosylghany belgili boldy. Putinning energiya qaruy, gaz bopsasy da ol kýtkendey nәtiyje bermedi.

Luganski, Doneski, Zaporoj, Herson qatarly tórt oblysta qyrkýiekting 23-i men 27-si aralyghynda ótken referendum nәtiyjesin Birikken Últtar Úiymynyng bas hatshysy, Euroodaq tóraghasy, Aq ýy basshysy qatang aiyptady. Olar qauiptengendey Putin 30-qyrkýiek kýni qújatqa qol qoyyp, atalmysh tórt oblystyng Resey qúramyna ótkenin, kerek bolsa yadrolyq qaru qoldanudan tayynbaytynyn mәlimdedi. Maskeude saltanatty jinalys ótip jatqanda ukrain sarbazdarynyng Limandy qorshaugha alghanyn barsha әlem bildi. Aytyp-aytpay Putinning qolynda endi songhy qaruy – atom qaruy ghana qaldy.

2000-2004 jyldar aralyghynda orys ýkimetin basqarghan Mihayl Kasiyanov Angliyanyng «The Sun» gazetine bergen súhbatynda Putinning taghdyry aldaghy ýsh aida, jana jylgha jetpey sheshiledi dep boljam jasapty. Oghan ýsh týrli uәj keltirgen: «Birinshisi NATO men AQSh-tyng әskery kómegi ukrain әskerining soghys quatyn eselep arttyrghan. Ekinshisi Putinning mobliziasiyasy el ishinde dýrbeleng tudyryp, oghan kózsiz tabynghandardyng senimine selkeu týsken. Ýshinshisi Batys sanksiyasy saldarynan keri ketken ekonomika». Putin sony sezgendey Bastysty atommen qorqytuda. Alda-jalda dýniyejýzilik atom soghysy bola qalsa atom dauyly jer sharyn 10 kýnde sharlap ótip, planetamyz suyq materikke ainalady eken.

Qazir әlemdik aqparat qúraldary «Putin shynymen atom qaruyn qoldana ma?» degen mәseleni talqylap jatyr. Qoldanghan jaghdayda birinshi núsqa Reseyge qosylghan tórt oblystyng әue kenistiginde jaruy mýmkin, ekinshi núsqa Amerikanyng Hrosimagha atom bambasyn tastaghany siyaqty Kiyevti nysanagha almaq. «Joyqyn jarylys saldarynan kem degende 90 million adam mert boluy mýmkin» deydi bilgishter. Senbi kýni NATO-gha mýshe elderding basqosuynan keyin әskery úiym hatshysy Yens Stoltenberg Putin atom qaruyn qoldanghan jaghdayda, qaytarma soqqy berip, atom bazasyn, qoymasyn isten shygharyp, әskery әleuetin bir jolata kýiretetinin mәlimdedi.

Baydenning aldynda da eki týrli joba jatyr eken. Onyng biri atomgha atommen jauap beru, ekinshisi «Ál-Qayda» men «Islam memleketi» terrorister úiymynyng atamandarynyng kózin joyghanday, Putin songhy qadamgha barghansha komandasymen birge kózin qúrtu. Áskery sarapshylar Atom qaruyn qoldanu el oilaghanday shamadandy ashyp, bir tetikti basudan túrmaydy deydi. Preziydentting basqa da sheshimderi siyaqty aldymen qoly qoyylyp, bazagha búiryq týsirilip, baghyty belgilenip, sodan baryp iske qosylmaq. Amerikanyng úshqyshsyz úshaqtaryna osy uaqyt jetkilikti eken. Ukrainany tegin internetpen qamdaghan Ilon Mask te Putinning atom bombasyna qate mәlimet berip, jolynan, baghytynan taydyryp Putinning ózining tóbesinen týsirem dep otyr.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz

7 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2282
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3618