Preziydent Núrsúltan Nazarbaev Almatydaghy reziydensiyasynda qazaqstandyq bir top ghylym, әdebiyet pen óner qayratkerlerine preziydenttik jәne memlekettik stiypendiya tapsyrdy. Elbasynyng qabyldauynda әdebiyet, óner salasynyng 56 qayratkeri boldy.

Preziydent Núrsúltan Nazarbaev Almatydaghy reziydensiyasynda qazaqstandyq bir top ghylym, әdebiyet pen óner qayratkerlerine preziydenttik jәne memlekettik stiypendiya tapsyrdy. Elbasynyng qabyldauynda әdebiyet, óner salasynyng 56 qayratkeri boldy.

- «Qazaqstan - 2050» strategiyasy últtyq intelliygensiyanyng qoghamdaghy rólin arttyra týsedi, - dep atap ótti Elbasy Núrsúltan Nazarbaev. - Intelliygensiya últtyq qúndy­lyq­tardy jasauda eng basty kýsh boluy kerek. Intelliygensiya degende ghy­lymiy-tehnikalyq intelliygensiyany aityp otyrmyn. Bizding EKSPO-ny alghandaghy baghytymyz - jana ener­getika. Jana energetika degenimiz - bolashaq. Oghan ótpey bolmaydy. Jana energetikagha kóshetin bolsaq, tehnologiyalar da, mamandar da basqa bolady. Elimizding ósip-órkendeui basqasha bolady. Ziyaly qauymnyng tuyndylary jastar ýlgi alyp, oy týzetindey qazirgi zamanghy jana qa­harmandardy kórsetuge baghyttaluy tiyis. Ziyalylar arasynda til mәselesi jii kóteriletini belgili. Últtyng ty­nysy, sanasy últtyq tilmen ghana bayan­dy bolady. Qazaqtyng memleket­tik tili - qazaq tili. Ol Ata zanmen beki­tilgen. Eshkimning oghan dau-damayy joq. Ol tarihy shyndyq bolyp tabylady. Halyqqa jappay qazaq tilin ýiretsek, bir el bolamyz. 2025 jylgha deyin qazaqstandyqtardyng 95 payyzynyng qazaq tilin bilui kózdelip otyr. Oghan negiz jasalghan. Jalpy, syrt­tan kelgender Amerikada - amerikan, Fransiyada - fransuz. Olar­dyng bәrin úiymdastyryp otyr­ghan - bir til. Sondyqtan Qazaqstanda barlyq halyq qazaqsha sóileytin bolsa, biz de bir últ, bir elge aina­lamyz.
Elbasynyng kótergen latyn qar­pine kóshu turaly mәseleni jazushy Qalihan Ysqaq óz sózinde qol­day­tyndyghyn bildirdi. «Jalpy alghanda jazudyng týp-tórkini týrki elderden shyqqandyghyn sheteldik ghalymdar dәleldep berdi. Shyndyghyna kelgende kirillisa da bizden shyqqan. Al latyn qarpine kelsek ol da biz ótken kezen. Kezinde biz latyn әrpimen jazdyq, sondyqtan odan qorqaqtau­dyng qajeti joq. Qazirgi kezde aghyl­shyn tilinde oqyp jatqan jastary­myzgha latyn qarpine kóshu eshqanday qiyndyq tudyrmaydy», deydi jazu­shy aghamyz.
«Últtyq qúndylyqtar men pat­riotizmdi jastardyng boyyna sinirude elimizding ruhany dýniyesining qaynary sizderge zor jauapkershilik artylady. Býgingi jastargha bayaghy tarihta ne bolghanyn aityp jatudyng eshqanday qajettiligi joq. Olar ony qajet bolsa internetten biledi. Jastardyng bilgisi keletini bolashaq ne bolady? Mәsele sonda bolyp túr.

Ghylym, bilimning damuyn aqparattandyru osy kýnde jyl sayyn bes esege artyp otyr. Onyng iygeruding ózi ýlken prob­lema. Onyng ýstine qazir ghylym­nyng damuy da óte shiraq. Jyl sayyn ja­nalyqtar, ghylymy ashylular, ta­bystar jasalady. Soghan say úrpaqty tәrbiyeleu kerek. Órkeniyetting negizi - mә­deni, ruhany baylyq. 2000 jyly elimizde Mәdeniyet jyly dep jariya­langhannan beri kóp júmys­tar atqa­ryldy. 2004 jyly qolgha alynghan «Mәdeny múra» baghdar­la­masy ayasynda 73 tarihiy-mә­deny eskertkish janghyrtylyp, 40-qa juyq arheologiyalyq zert­teuler jýrgizilip, otandyq ghylym myndaghan qúndy jәdigerlermen tolyqty» dedi Elbasy.
Odan keyin sóz alghan Halyq artisteri Asanәli Áshimov, Me­ruert Ótekesheva, muzyka tanushy Yuriy Araviyn, aktrisa, әnshi Aygýl Imanbaeva, әnshi-ústaz Erkin Shýkiman, aqyn Erlan Jýnisov, dombyrashy Nýrken Áshirov siyaqty birneshe stiy­pen­diattar ónerge, әdebiyet pen mәdeniyetke qamqorlyq jasap, ruhany qúndylyqtargha serpin bergeni ýshin Elbasyna alghysyn bildirdi.
- Jyl sayyn Elbasy jyl ba­synda qazaqtyng ziyaly qauymyn jinap, bir kezdesu jasaydy. Búl sonau 94-95 jyldardan beri kele jatqan ýrdis. Búl Preziydentting ónerge, mәdeniyetke, jalpy, biz­ding qo­ghamdaghy ruhany mәseleler­ge kónil bólui, dep oilaymyn. Býgin de jinalghan qauym Elba­syna ózining alghysyn, tilekterin jet­ki­zip jatyr. Men de búryn-sondy bolmaghan jetistikterimiz - qazaq­tyng myng kýii, myng әni turaly aita kelip, qazaqtyng dәstýrli әn-kýy ónerining últtyq statusy bar ózindik ortalyghy bolsa, degen tilegimdi jetkizdim. Onyng ózining arnayy ghimaraty bolsa, әrbir dәstýrli әnderdi oryndaytyn eki-ýshten ókilder bolsa, degen oiymdy ortagha saldym. Sonda ónerding búl týrining damuyna jol ashylar edi, - deydi әnshi Erkin Shýkiman.
Elbasy Núrsúltan Nazarbaev ziyalylarmen kezdesu barysynda Qazaqstanda intelliygensiyamen júmys isteytin jana jýie qalyp­tastyru kerek ekendigin aitty. Qazaqstannyng 2050 jylgha deyingi strategiyasynda belgilengen ruhany ýrdisterdi jýzege asyru ziyaly qauymnan ýlken kýsh-jiger qajet etetindigin basa aitty.

Qayyrjan TÓREJAN

"Ayqyn" gazeti