Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 3306 0 pikir 22 Jeltoqsan, 2012 saghat 06:32

Jastargha on sotyq jer telimin beruding mehanizmi әli jasalghan joq

1990 jyldyng basynda kenes ókimetinen qalghan baylyqty at tóbelindey adamdar bólip aldy. Auyldyq jerde kolhoz ben sovhozdar tarady, jastargha júmys tabylmady, bәri de qalagha shúbyrdy. Auyldyq jerde eshqanday júmys qalmady. Jastardyng diplomy barlary da, júmyssyzdyqtan auyldastarymen qosylyp arba sýireuge mәjbýr boldy. Joqshylyqqa shydamaghandar basqa dinderding jeteginde ketti. Onyng nәtiyjesin kýn sayyn estip, bilip otyrmyz.

Qalada eki jas qosylsa, ýi-kýii joq. Birer balasy bolsa, balalaryn arqalap pәter iz­deu­de. Áriyne, olargha qalalyq tirkeu berilmeytini beseneden belgili. Tirkeu bolmaghandyqtan, jer telimderi (10 sotyq) de berilmedi. Jastar ózining tughan auylynda tirkeu­de. Ekeui eki auylda, balalaryn da balabaqshagha almaydy. Áke-sheshe­le­ri qarjylay kó­mektesip jatsa, onda qaryzdanyp-qaughalanyp nesiyege eki-ýsh jyl ýy salady. Osy qiyndyqqa shyday almaghan jastar aiyrylysyp tynady. Sonda búl jaghdaydy týzeu ýshin ne isteuimiz kerek? Oghan kimning kýshi jetedi?

Preziydentke keybir sheshi­min tappay jýrgen mәseleler jónin­de jazsaq, preziydent әkimshiligi oblys әkimshiligine jiberedi, al oblys әkimshiligi audan әkimshi­lig­i­ne jiberedi, sonymen tynady.

1990 jyldyng basynda kenes ókimetinen qalghan baylyqty at tóbelindey adamdar bólip aldy. Auyldyq jerde kolhoz ben sovhozdar tarady, jastargha júmys tabylmady, bәri de qalagha shúbyrdy. Auyldyq jerde eshqanday júmys qalmady. Jastardyng diplomy barlary da, júmyssyzdyqtan auyldastarymen qosylyp arba sýireuge mәjbýr boldy. Joqshylyqqa shydamaghandar basqa dinderding jeteginde ketti. Onyng nәtiyjesin kýn sayyn estip, bilip otyrmyz.

Qalada eki jas qosylsa, ýi-kýii joq. Birer balasy bolsa, balalaryn arqalap pәter iz­deu­de. Áriyne, olargha qalalyq tirkeu berilmeytini beseneden belgili. Tirkeu bolmaghandyqtan, jer telimderi (10 sotyq) de berilmedi. Jastar ózining tughan auylynda tirkeu­de. Ekeui eki auylda, balalaryn da balabaqshagha almaydy. Áke-sheshe­le­ri qarjylay kó­mektesip jatsa, onda qaryzdanyp-qaughalanyp nesiyege eki-ýsh jyl ýy salady. Osy qiyndyqqa shyday almaghan jastar aiyrylysyp tynady. Sonda búl jaghdaydy týzeu ýshin ne isteuimiz kerek? Oghan kimning kýshi jetedi?

Preziydentke keybir sheshi­min tappay jýrgen mәseleler jónin­de jazsaq, preziydent әkimshiligi oblys әkimshiligine jiberedi, al oblys әkimshiligi audan әkimshi­lig­i­ne jiberedi, sonymen tynady.

Jastargha on sotyq jerdi beru mehanizmin jasamaghan biylikten ne payda? Oblys ortalyghy men Astanada túrghan sheneunikter jәne mýmkindigi bar adamdar jerdi alyp, ony auyldan kelgen adamdargha satuda. Al qarapayym halyqqa eshtene joq. Eger de qazaqtyng ziyaly qa­uymy jer satugha qarsy túrsa, jer satylmay halyqtyng iygiligine paydalanylsa, ósim de bolar edi.

Bizding memleket dýnie jýzin­de birinshi bolyp atom jarylysyna shekteu qoydy. Pre­ziy­dent­ting búl bastamasyn hal­qy bir­auyzdan quattady, quandy, dýniyejýzining pro­gres­shil halqy da qoldady. Alayda qazaq jerining Reseyge әskery synaqqa berilui migha syimaydy. Qazir qazaq eli boyynsha jýkti әielderding 30 payyzy - auru, al bizding audanda 63 jyldan beri әrtýrli әskery synaqtar ótude. Bizde jәne biz siyaqty audan, oblystarda auru analar tipti kóp boluy mýmkin. Qazir әrbir auyldyq okrugterde tughannan kemtar jastar da jetkilikti. Qaytys bolghandary óz aldyna. Osylay jerimizdi sheteldik әskery synaqqa bere berse, úrpaghymyzdan ne qalady? Múnday tәuelsizdik­ten ne payda?

Elimiz tәuelsizdigin alghannan keyin jerasty baylyghyn memleket sata bastady. Atyrau halqynyng qay-qaysysy da óndiris qaldyqtarynan kóz asha almay otyrghanyn jyr etip aitady. Ótken jyly qant mólsheri kóbeyip ketip, oblystyq auruhanagha jatugha tura keldi. Yod tapshylyghy, qant diabeti auruymen auyrghandardyng teng jartysy Qarashyghanaqtan. Sonda ziyansyz óndiristi iske qosu tek aldau bolghan siyaqty.

Atom elektr stansasynan dýniyejýzining aldynghy qatarly elderi bas tartyp jatsa, biz "úly memleketterding kóni­lin qimay" AES salamyz deymiz. Úiymdasqan jemqorlyq jaylaghan elde sol AES standartqa say salynady degenge kim nanady? Memleket jastardyn túrmysyn jaqsartu jóninde ekonomikalyq-әleumettik baghdarlamalar jasap, onyng tolyqtay jýzege asuyna basa nazar audaryp, adam densaulyghyna ziyan keltiretin kelensiz jaghdaylardy joy jóninde sharalar alsa, núr ýstine núr bolar edi.

 

Eskendir Qazihanov,

II toptaghy mýgedek,

Sayqyn auyly,

Bókey ordasy audany,

Batys Qazaqstan oblysy.

"Jas Alash" gazeti

 

0 pikir