Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Janalyqtar 3150 0 pikir 22 Jeltoqsan, 2012 saghat 06:15

Shekarany «qymtap» tastaghan halyq qalaulylary qysqy kanikulgha ketti

Keshe Senat ózining aghymdaghy jylghy songhy jalpy otyrysyn ótkizdi. Shúghyl sharualar tuyndamasa, Parlamentting joghary palatasy endi kelesi jyly biraq jinalmaq. Soghan oray songhy otyrysta senatorlar ýsh birdey zang qabyldap tarqasty.

Keshe Senat ózining aghymdaghy jylghy songhy jalpy otyrysyn ótkizdi. Shúghyl sharualar tuyndamasa, Parlamentting joghary palatasy endi kelesi jyly biraq jinalmaq. Soghan oray songhy otyrysta senatorlar ýsh birdey zang qabyldap tarqasty.

Senattyng aghymdaghy jyldyng aqyrghy oty­rysynda qabyldaghan qújaty memle­ket­tik shekara sayasatyn myghymdaugha ba­ghyttalghan. Búghan deyin Mәjilis maqúldaghan qú­jattyng jay-japsaryn birshama jaz­ghan­byz. Memlekettik shekaranyng qyzmetin retteytin zannyng eskirgendigin, onyng jana qa­terler tuyndaghan, búrynghysy ushyqqan býgingi zaman talabyna sәikes emestigin atap-atap aitqanbyz.   Eng bastysy, údayy qy­ra­ghylyqty ta­lap etetin shekara qaty­nas­tarynda zaman talabynan shyghatyn qú­qyqtyq qaghidattar qamtylmaghandyqtan, «Te­ris­ayryq» pen «Ar­qan­kergendegi» oqiy­gha­lardyng oryn alghanyna, sol olqylyqtyng or­nyn toltyratyn qújattyng janalyghyna da nazar audartqanbyz. Taghy bir toqtalsaq, zanda Qazaqstannyng shekaralyq kenis­ti­gin­de qoldanylatyn birqatar rejimning ma­ghynasy men mazmúny ashylady. Búdan bó­lek qújatta Memlekettik shekarany sa­nat­targha bólu rәsimi  engiziledi. Mem­le­kettik organdardyn, onyng ishinde jergilikti at­qaru organdarynyng qúzyreti jan-jaqty ai­qyndalyp, ara-jigi ajyratylady. So­nymen qatar Qazaqstan azamattarynyng mem­lekettik shekarany qorghaugha qatysu tәr­tibi naqtylanyp, olardyng qúqyqtary men mindetteri retteledi. Memlekettik she­ka­rany qorghau jónindegi mindetterdi oryn­dau kezinde qaru-jaraqty jәne әs­kery tehnikany, arnauly qúraldardy, qyz­mettik januarlardy jәne dene kýshin qol­danudyng sharttary men shekteri bel­gi­le­nedi. Al shekara sayasatyn myghym­day týsu ýshin Ýkimet jany­nan arnayy Mem­le­kettik shekara komiys­siya­sy qúrylyp, she­ka­ralar sanattargha bólinedi, yaghny endigәri eli­mizding shekara sayasatyn atalghan Mem­le­kettik shekara komissiyasy qolgha alatyn bo­­lady. Komissiyanyng qúramy men óki­lettiligin Ýkimet bekitedi.

Eng bastysy, zannamadaghy tyng nor­ma­lar  «Terisayryq» pen «Arqankergen» she­ka­ra beketinde oryn alghan kelensiz, qay­ghyly oqighalardyng qay­ta­lanuyna jol ber­­­meuge baghyttalady. Al oqystan oryn al­­ghan olqylyqtardy boldyrmau ýshin ne is­­teu kerek? Búl rette eng aldymen she­ka­ra­da qyzmet ótkeru ýshin shaqyrylatyn kon­­tingentting sapasyn arttyrugha baghyt­tal­­ghan normalar jana zang jobasynda qam­­­tylyp otyr. Atap aitqanda, shekara qyz­­metinde әs­kery qyzmetti ótkeru mә­selesi jeke bap­ta belgilengen. Oghan sәi­kes, aza­­mat­tar­dy әsker qataryna shaqyru ba­­rysynda Últ­tyq qauipsizdik komiyteti sha­­qyru ko­miys­siya­synyng qúramyna óz ókil­­derin ji­beretin bo­lady. Sonymen qa­tar әkim­­shi­lik­­terding әs­kery basqarmalargha ber­gen jiyntyq mә­limetteri negi­zin­de mo­niy­to­ring ja­sa­lyp, sheka­ra qyzmetine aly­natyn ýmit­ker­ler irikteledi. Bir sóz­ben ait­­qanda, shekara әs­keri qyzmetine la­­yyq­ty jastar erte irik­te­ledi. Sosyn she­kara әs­kerlerine qatysty merzimdi әs­kery qyz­met­ke shaqyrylatyn Qa­zaqstan Res­pu­bliy­ka­sy azamattarynyng de­ne bi­timine ghana emes, moralidyq-psiy­ho­­lo­giyalyq sa­pa­sy­na da basa kónil bó­linedi. Ás­kerge sha­qyru ba­­rysynda shekara qyz­metine irik­te­le­tin­derge qa­tysty psiy­ho­fiy­ziologiyalyq tek­se­ruden, keybir jagh­day­da po­ligra­fiya­lyq zert­teulerden ót­kizu nor­malary qam­tyl­ghan. Sol ar­qyly she­kara qyz­metining ta­lap­ta­ryna say kel­meytin sar­bazdardyng osy qyzmetke ótip ketuine tosqauyl qoyylmaq.

Taghy bir janalyq, zang normalaryna sәi­­kes, kelesi jyldyng qantarynan bastap she­­kara qyzmetining basshylyq qúramy jap­­pay attestattaudan ótetin bolady. Par­la­ment qabyldaghan zang Memleket bas­shy­sy­nyng qol qongyna joldanady.

Shekaradaghy jenildetilgen ótkizu punktileri Reseyden basqa  eldermen esh qarastyrylmaydy

Talqylau barysynda senator Quanysh Aytahanúly qazaq-ózbek shekarasyndaghy jayttargha kóbirek kónil bóldi. «Resey men Qazaqstan shekarasynda 105 jenildetilgen ótkizu beketi ashylghan. Búl dúrys shyghar. Alayda Ózbekstanmen shekaradaghy problema әli de ózekti kýiinde túr. Kezinde Qazaqstannyng birqatar audany ózbekke berilip ketip, keyinnen qaytarylghanymen, biraz azamatymyz sol elde qalyp qoydy. Sonyng saldarynan bir atanyng ba­la­lary eki memleketke bólindi. Onday ot­ba­sy­lar­dyng ózara qarym-qatynasy son­ghy uaqytta odan sayyn qiyndap otyr. Toy-tomalaq túr­maq, ólim-jitimge jete al­may, agha­yy­n­nan alystap otyrghandary kóp», - deydi se­nator Quanysh Aytahanúly. Osy mәse­le­lerdi menzey kele, deputat «Qa­zaqstan men Óz­bekstan arasynda teriskey she­karadaghy se­kildi jenildetilgen ótkizu punktileri ashyl­sa» degen tilegin aityp kórgen. Baq­saq, Qazaqstan men Ózbekstan arasyndaghy she­karalyq jaghdaydyng Resey men Qa­zaq­stan arasyndaghy jaghdaydan әlde­qay­da kýr­deli ekeni angharyldy. «Múnday jenil­de­tilgen ótkizu punktileri tek Reseymen ara­da ghana bar. Óitkeni Kedendik odaq aya­syn­daghy zang talaby solay. Al múnday je­­nildetilgen tәrtippen ótkizetin she­kara punk­tilerin ózbek jaghymen, qyrghyz agha­yyn­darmen asha almaymyz. Ony ashu Ke­dendik odaqtyng zan­namasyna qay­shy», - dey­di Últtyq qa­uip­sizdik ko­miy­teti Shekara qyzmeti diy­rek­to­rynyng min­de­tin uaqytsha atqarushy Túr­ghan­bek Stam­be­kov. Onyng ai­tuynsha, Re­­seyden basqa el­dermen je­nil­detilgen ót­­kizu beketterin ashu tek ha­lyq­aralyq kelisimder jasau jo­lymen ghana jýzege asuy mýmkin.

«Qazaqstan - 2050» strategiyasy Parlament ókilettilikterin kýsheytudi qarastyrady

Jiyn sonyna qaray songhy otyrysty qo­­rytyndylaghan Senat spiykeri Qayrat Mә­my sózin Memleket basshysy N.Nazar­baev­­tyng «Qazaqstan - 2050» jana stra­te­giya­­symen sabaqtady. «Elbasy óz Jol­da­uynda biyik belesterdi belgilep berdi. Búl strategiya songhy 21 jyl ishinde qalyp­tas­qan jana memleketting jana sayasy ba­ghytyn aiqyndaydy. Búl ýlken tarihy ma­nyzdy qújat ýlken auqymdaghy mindetterdi, alyp maqsattardy aldymyzgha qoyyp otyr. Ol maqsattar biylikting әr tarapyna da derbes ja­uapkershilikti jýkteydi. Stra­tegiyada Par­lamentting ókilettilikterin ký­shey­tu saya­satynyng jalghasatyny da kór­se­tilgen. Búl zang shygharushy biylikke degen ýl­­ken senim men zor jauapkershilikti bil­diredi», - dedi Senat spiykeri. Búl rette Qay­rat Mә­my «Se­nat Preziydentting barsha bas­ta­ma­syn qol­dap, olardy iske asy­rugha der ke­zinde qa­jetti zandardy qabyl­dau­gha jә­ne bo­la­shaqta olardyng oryn­daluyn ba­qy­lau­­gha dayyn boluy kerektigin» mә­lim etti.

Avtor: Qanat QAZY, Astana

"Ayqyn" gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2253
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3516