Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Janalyqtar 2533 0 pikir 10 Jeltoqsan, 2012 saghat 08:27

Samat Ótemúratov. «Dipolommen auylgha» baghdarlamasynyng qisynsyz jaylary qashan dúrystalady?

Bizding eldegi baghdarlama bitkenning barlyghy qisynsyz qisyq joldarmen jýzege asyrylatyny kópshilikting basyn qatyrady da otyrady. Kelensiz jaydyng barlyghy, sol jogharyda otyrghan kókelerimizdin, eldegi jaydan mýlde alshaq ekendiginen tuyndap otyr.

Ekinshi qisynsyz jay, ol zang bitkenning barlyghy Erejege baghynatyndyghy. Oghan qosa, sol zanymyzben zandy baghynyshty etip otyrghan Erejege, týpkilikti atqarushynyng birneshe jikke bólinip, qosalqy oryndaushylardyng qoldan taghy da óz talabyn qosyp, úshy qiyry joq shabysqa әkep soqtyruy, mýlde adam basyna syiymsyz bolyp otyr.

Birinshiden, elge kelgen mamandardyng negizi әleumettik salalargha kelip ornalasyp jatyr. Oghan audandardaghy ekonomika bólimining qanday qatysy bar? Bilim, densaulyq, mәdeniyet salasyna kelgen mamandardyng túrmysy, júmysy men bolmysy, tipti tirshiligi atalghan ekonomika bólimimen mýlde úshtaspaydy. Alynghan nesie sharttarynyng oryndaluy da ekonomika bólimining baqylauynda. Oghan sala basshylarynyng mýlde basy auyrmaydy. Tipti qaytarylmay jatsa da, týkirgeni bar.

Bizding eldegi baghdarlama bitkenning barlyghy qisynsyz qisyq joldarmen jýzege asyrylatyny kópshilikting basyn qatyrady da otyrady. Kelensiz jaydyng barlyghy, sol jogharyda otyrghan kókelerimizdin, eldegi jaydan mýlde alshaq ekendiginen tuyndap otyr.

Ekinshi qisynsyz jay, ol zang bitkenning barlyghy Erejege baghynatyndyghy. Oghan qosa, sol zanymyzben zandy baghynyshty etip otyrghan Erejege, týpkilikti atqarushynyng birneshe jikke bólinip, qosalqy oryndaushylardyng qoldan taghy da óz talabyn qosyp, úshy qiyry joq shabysqa әkep soqtyruy, mýlde adam basyna syiymsyz bolyp otyr.

Birinshiden, elge kelgen mamandardyng negizi әleumettik salalargha kelip ornalasyp jatyr. Oghan audandardaghy ekonomika bólimining qanday qatysy bar? Bilim, densaulyq, mәdeniyet salasyna kelgen mamandardyng túrmysy, júmysy men bolmysy, tipti tirshiligi atalghan ekonomika bólimimen mýlde úshtaspaydy. Alynghan nesie sharttarynyng oryndaluy da ekonomika bólimining baqylauynda. Oghan sala basshylarynyng mýlde basy auyrmaydy. Tipti qaytarylmay jatsa da, týkirgeni bar.

Mine, osy qisyq kózqarastyng kesirinen, salalardy basqaryp otyrghan basshylar men sol salalargha kelgen mamandardyng arasynda eshbir jauapkershilik joq. Sol sebepti sala basshylary oilaryna kelgenin jasap jatyr. Júmystan shygharyp jiberse de óz erikteri. Al ekonomika bólimine búl salalar, qúzireti jaghynan tipti baghynyshty emes. Al audan әkimshilikteri elge kelgen mamanmen kelisim shartqa otyrghanda, tek mamannyng ghana jauapkershiligi basymdyq alady. Búl jaylardy qalay týsinuge bolady? Maman audan әkimdigine nemese ekonomika bólimine júmys jasaugha kelip jatqan joq qoy. Sala qayda? Salagha kelgen bala qayda? Ol kimning bosaghasyn tozdyryp jýr? Sala men salagha kelgen mamannyng arasyndaghy jauapkershilik qayda?

Auylgha kelgen mamandardyng kópshiligi kóp úzamay ketip jatyr. Yaghny izinshe, alghan kóterme aqylary jәne ýy satyp alugha alghan nesiyelerin keri qaytaruda.

Ýy almaq bolghan mamandar, «auylsharuashylyghyn qarjylay qoldau» AQ-nyng oblystaghy filialdaryna, qayta-qayta shapqylaudan sharshaghan son, ótinishteri men qújattaryn keri qaytaryp alyp jatqany, onyng ornyna qújat tapsyrghandar da sol shapqylau әuresine týsude. Sebebi, ýidi baghalau, jerdi baghalau oblys ortalyqtarynda jýrgizilip, qosymsha shyghyndar men moraldyq sharshaugha shaldyqqan mamandardyng kópshiligin, bos әureshilik tipti nalugha әkep soqtyruda.

Jogharyda atalghan qisyqty dúrystaugha kónil salmasa, biz qaydan saliqaly oilaugha qabileti bar el bolamyz? Baghdarlama bitkenning barlyghy derlik, bas auyrtatyn dýrlikpe.

Sondyqtan, baghdarlamagha qosalqy oryndaushy organdardy qosu, ne ashudy toqtatyp, jopsarly týrde, әr sala óz júmysyn ózgege arqalatpay, ózderi nege atqarmasqa?

«Abai.kz»

0 pikir