Senbi, 20 Sәuir 2024
Arylu 3488 18 pikir 17 Mamyr, 2022 saghat 14:06

Lukashenko: «Reseyding janyna toptasayyq», - deydi...

Keshe Mәskeude ÚQShÚ sammit ótti. Jiyngha Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev, Armeniya premier-ministri Nikol Pashinyan, Belarusi preziydenti Aleksandr Lukashenko, Qyrghyzstan preziydenti Sadyr Japarov, Tәjikstan preziydenti Emomaly Rahmon, Resey preziydenti Vladimir Putiyn, sonday-aq ÚQShÚ Bas hatshysy Stanislav Zasi qatysty. Qatysushy elderding basshylary ne dedi? Az-kem sholu jasayyq...

Toqaev: Qazaqstan men Resey baylanysyna alandaugha negiz joq

Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan men Resey arasyndaghy sauda-ekonomikalyq qarym-qatynasty atap ótti.

«Shynynda da, bizding elderimiz arasyndaghy sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyq pen sayasy ózara is-qimyldyng qarqynyna kónili tolmaugha negiz joq. Resey Qazaqstan ýshin sauda-ekonomikalyq saladaghy negizgi seriktes bolyp tabylady. Sondyqtan da mening Ýkimet aldyna qoyatyn mindetterim-búl sauda-sattyqtyn, investisiyalardyng osy serpini men kólemin saqtau ghana emes, sonday-aq qazirgi geosayasy ahualdan tuyndaytyn barlyq qiyndyqtargha qaramastan, ony keneytu. Men Qazaqstan Ýkimetining Premier-Ministrding birinshi orynbasary bastaghan osy blokqa jauapty sheneunikterdi ózimmen birge alyp keldim. Olar óte nәtiyjeli kelissózder jýrgizdi, olardyng aldyna naqty praktikalyq nәtiyjelerge qol jetkizu maqsatynda Resey Federasiyasynyng Ýkimetimen iskerlik túrghyda júmys isteu mindeti qoyyldy», - dedi Toqaev.

Memleket basshysy býginde mashina jasau, metallurgiya, himiya ónerkәsibi siyaqty salalarda $4 mlrd somasyna 20 iri joba iske asyrudyng әrtýrli satylarynda túrghanyn aitty. Sonymen qatar Preziydent ÚQShÚ-ny BÚÚ-nyng bitimgershilik qyzmetine qosudy úsyndy.

«Barlyq qajetti qúraldar qalyptastyryldy, bizding oiymyzsha, ÚQShÚ-ny BÚÚ-nyng bitimgershilik qyzmetine qosu mindetin qong kerek... Osy túrghyda Aughanstandaghy jaghdaydyng damuyna ýlken mәn beremiz. Búl eldegi túraqsyz jaghday, sonday-aq Aughanstan aumaghyndaghy qaruly toptardyng belsendiligining tómendemeui bizding memleketterimizding qauipsizdigi men túraqtylyghyna әli de qauip tóndiredi. ÚQShÚ-gha barlyq yqtimal qauip-qaterlerdi eskerip, Ortalyq Aziyanyng ontýstik shekaralarynyng qauipsizdigin qamtamasyz etuge odan әri nazar audaru qajet dep sanaymyn», - dedi Toqaev.

Óz kezeginde Resey preziydenti eki el arasyndaghy sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyq damuynyng ong qarqynyn atap ótti.

«Bizde barlyghy jaqsy damuda, ótken jyly tauar ainalymy 34%-dy qúrady. Reseylik kompaniyalar Qazaqstan ekonomikasyna $17 mlrd investisiyalady. Belgili qiyndyqtargha qaramastan, jaghday tútastay alghanda damyp keledi», - dedi Putiyn.

Putin taghy AQSh-tyng biozerthanalary turaly aitty

Resey preziydenti biylghy kýzde Qazaqstan, Qyrghyzstan jәne Tәjikstanda úiymnyng birlesken oqu-jattyghularynyng tútas seriyasy josparlanghanyn aitty. Sonday-aq, ÚQShÚ-nyng kýsh-jigeri búdan әri de terrorizmge, esirtki trafiygine, úiymdastyru qylmysyna qarsy is-qimylgha baghyttaluy tiyis ekenin, biologiyalyq qauipsizdikti qamtamasyz etu mәselesi de manyzdy nazar audarudy talap etinin aita kele, Pentagonnyng «biozerthanalaryn» da qalys qaldyrghan joq.

«Pentagon ondaghan mamandandyrylghan biozerthanalar men ortalyqtar qúrdy, olardyng negizgi mindeti — biologiyalyq materialdardy jinau jәne virustar men qauipti aurulardyng taralu erekshelikterin zertteu. Ukrainadaghy arnayy operasiya barysynda Resey shekaralaryna jaqyn jerde biologiyalyq qarudyng qúramdas bólikteri jasalghandyghy, postkenestik kenistiktegi epiydemiologiyalyq jaghdaydy túraqsyzdandyrudyng mýmkin әdisteri men tetikteri damyghandyghy turaly qújattyq dәlelder alyndy», - dedi ol. Resey preziydenti TMD-gha ÚQShÚ janyndaghy baqylaushy mәrtebesin berudi úsyndy.

Finlyandiya men Shvesiyanyng NATO-gha qosylu turaly...

«NATO-nyng keneni - búl jasandy týrde jasalynghan mәsele, óitkeni búl AQSh-tyng syrtqy sayasy mýddeleri ýshin jasalady. NATO is jýzinde bir elding syrtqy sayasatynyng qúraly retinde qoldanylady. Keneytuge keletin bolsaq, onyng ishinde Aliyanstyng jana mýsheleri — Finlyandiya men Shvesiyadan Reseyge kelip-keter ziyan joq. Sondyqtan Reseyge tikeley qauip tónbeydi. Alayda, búl aumaqtaghy әskery infraqúrylymnyng kenenine, әriyne, jauap beredi», - dedi Putiyn.

Lukashenko: «Reseyding janyna toptasayyq», - deydi...

Belorusi preziydenti Aleksandr Lukashenko bolsa әriptesterine qiyn-qystau kezende «Reseyding janyna toptasu kerek» ekenin aitty.

«Halyqaralyq qúqyq normalar men qaghidattar elenbey jatqan kezde pikirlesterding birligi men yntymaqtastyghy erekshe manyzdy. ÚQShÚ-gha mýshe memleketter biylghy qantar aiyndaghy qiyn sәtterde osynday yntymaqtastyghynyng arqasynda jeniske jetti. Qazaqstanda bolghan oqighalar esterinizde shaghar... Alayda, býgingi tanda bizding úiymymyzda yntymaqtastyq pen qoldau aiqyn kórinedi dep aitugha bola ma? Mýmkin men qatelesip túrghan shygharmyn,biraq songhy oqighalargha qaraghanda olay emes siyaqty. ÚQShÚ boyynsha jekelegen seriktesterding olargha úiymnyng basqa mýshelerining Últtyq aviakompaniyalary úshaqtarynyng úshuyna tyiym saluy nege túrady? Batystyng birikken sanksiyalyq qysymy kýsheyip jatqanda birlik pen yntymaqtastyq postulaty júmys istey bermeydi», - dedi Lukashenko.

Pashinyannyng ókpesi...

Armeniya premier-ministri Nikol Pashinyan bolsa ÚQShÚ әskerining 2020 jylghy «Qarabaq» soghysynda Armeniyagha kómektespegenine ókpe aitty.

«Búl Armeniya ýshin manyzdy mәsele...  Ótken jyly dәl osy kýnderi Ázirbayjan әskerleri Armeniyanyng egemendi aumaghyna basyp kirdi. Armeniya 2010 jylghy 10 jeltoqsandaghy «Újymdyq qauipsizdik turaly shart úiymynyng daghdarysty ahualdaryna den qong tәrtibi turaly Erejede» kózdelgen tetikterdi iske qosu ýshin ÚQShÚ-gha jýgindi. Búl qújatty Újymdyq qauipsizdik kenesi maqúldady, alayda, ókinishke oray, úiym Armeniya Respublikasy kýtkendey әreket etti dep aitugha kelmeydi», - dedi.

Búl jiynda Putin «Ukrainadaghy soghysqa ÚQShÚ әskerlerining qatysuyn súraydy» dep kópshilik kýdiktendi. Biraq ÚQShÚ memlekettteri soghysqa aralaspaytynyn aitty.

Ayjan Temirhan

Abai.kz

18 pikir