Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 2743 5 pikir 11 Mamyr, 2022 saghat 15:12

Tariyhqa jazylmaghan qandy qasap

Átten, qandy qasaptyng qylyshyna turalyp, qyrshyn ketti shetinen. Bir eshalon adamnan bir adam tiri shyqqan joq.

- Tarihshymyn deding ghoy, tynda. Tariyhqa jazylmaghan da "tariyh" bar. 194.. jyldyng qarashasy edi. It jyghys týsip jatqan kezimiz. Oryssha-qazaqsha sauatym bar, adiudant edim. Bir kýni kazarmagha shaqyrtty. "Bar, sening qazaqtaryng keldi. Shetinen til bilmeytin maqaular. Audarmashy kerek", - kekete kýldi shendiler.

Búl kelgen Torghay men Yrghyzdyng qazaqtary eken. Ýsterinde jalbaghay ton, ayaqtarynda jippen shandyghan baypaq, basyna týlki tymaq kiyip, tonnyng syrtynan belbeu bua salghan. Ónkey 18-19 jastaghy óndirdey jastar. Kóbining sauaty shamaly, adres toltyra almaydy. Anyghy qayda kelgenderin bilmeydi. Áskery dayarlyqtan ótip te jarytpapty. Týnimeyin olardyng jazghan hattaryn toltyrdym. Myngha tarta adam, ýlgere almay "erteng kelem" dep rúhsat súrap kettim. Kelesi kýni kelsem, bәrin "manyzdy tapsyrmagha dayyndaugha әketti", - dep kýledi leytenanttar.

Áli kerzi etik kiyip ýlgermegen auyl balalaryna qanday manyzdy әskery tapsyrma jýktelui mýmkin? Ony qarghys atqan sol týni bildim.

"Býgin fashisterding úyasyn anyqtaytyn bolamyz", - dedi komandiyrim. Arnayy mamandar kartagha týsirip otyrady. Bәri anyqtalghan keyin auyr arteleriya shabuylgha shyghady. Bizding mindet qorqaqtar payda bola qalsa, solardy "sabasyna týsiru".

Qoy qaranghylyq ornady. Orman shetinde túrmyz. Aldymyz ashyq alanqay. Sol manda jaudyng kýshi ornalasqan degen aqpar bar. Biraq tap qay nýktede ekenin bilmegendikten bir aptadan beri andysyp jatqanbyz.

Kenet, shabuyl belgisi berildi de, orman ishinen taghy bir orman bólinip shyqqanday jónkile jóneldi. Qúlaghyma "algha", "aruaq" degen tanys dauystar estildi. Fashister de sony kýtip jatqanday jan-jaqtan projektorlarymen osqylap, oq jaudyra jóneldi. Sary tony dalpyldap, týlki tymaghy jalpyldaghan myndaghan "qyzyl әsker" bauday týsse de toqtaytyn týri joq, jaughan oqqa taysalmay salyp barady. Bir qyzyghy bizding jaqtan myltyq dauysy shyqpaydy. Tek aiqay men úran.

"Jaraysyn, qazaqtarym" dep komandiyrim jatyr aiyzy qanyp. Bir saghattan keyin "atys" toqtady. Jau dzoty ornalasqan nýkte "sәtti anyqtalyp", kóp ótpey bizdikiler atqylady. Bekinis alyndy! Sóitse, jaudyng negizgi kýshin anyqtau ýshin әkelingen búl jigitter...

Kelesi kýni maydan bolghan jerge bardym. Myngha tarta jigit qolynda tayaq, qyrylyp qalypty. Aldy jau shebine taqap baryp jýz qadam jetpey shahid bopty. Bireui tiri qalmapty. Qaudyrlaghan tonyn kebin qylyp, bir kýn boyy kómdik", - dep sózin ayaqtady ardager...

Abylay Maudanov

Abai.kz

5 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1580
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2280
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3606