Senbi, 20 Sәuir 2024
Arylu 4284 44 pikir 6 Mamyr, 2022 saghat 14:01

El atauyn ózgertu: Lama Shәrip ne ýshin sógis aldy?

Preziydent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyng Mysyrdaghy Tótenshe jәne ókiletti elshisi Qayrat Lama Shәripke sógis jariyalapty. Búl turaly Aqordanyng baspasóz qyzmeti habarlady.

«Preziydent Qasym-Jomart Toqaev «QR Memlekettik qyzmetkerining etikalyq kodeksinin» 9 tarmaghynyng talaptaryn saqtamaghany ýshin Qazaqstannyng Mysyr Arab Respublikasyndaghy Tótenshe jәne ókiletti elshisi Qayrat Qayyrbekúly Lama Shәripke sógis jariyalaydy», - delingen resmy habarlamada.

Eski ataulardan arylu turaly úsynysy:

Eske sala keteyik, osyghan deyin elshi Qayrat Lama Shәrip KSRO kezinen jәne patshalyq Reseyden qalghan eski ataulardy ózgertu, sonday-aq, astana atauyn ózgertu turaly úsynys jasaghan edi.

«Elimizde qarqyn ala bastaghan sayasy jәne ekonomikalyq reformalar әrbir otansýigish azamatty shabyttandyruda. Aldaghy referendum әdiletti әri estushi Qazaq memleketining ashyq súhbattasatyn alanyna ainalmaqshy.

«Bayyrghy qazaq jerinde memlekettilik qúra otyryp», dep bastalatyn Ata Zanymyzgha sýbeli ózgerister engiziledi. Qoldanystaghy Konstitusiyanyng 2-babynda keng baytaq elimiz - birtútas memleket dep jazylghan. Sondyqtan býkilhalyqtyq referendum arqyly Konstitusiyagha «әkimshilik-aymaqtyq ónirler» degen jana bap qosyp, otarshyl Patshalyq Resey men Kenes Odaghy mәjbýrlep engizgen eldi mekenderding dauly ataularynan birjolata qútylugha bolady.

Aldymen, «oblys» qazaq tiline orys tilinen engen kirme sóz ekenin moyyndap, memlekettik tilimizding tazalyghyn saqtau ýshin әkimshilik-aymaqtyq qúrylymdy ónir dep jazuymyz qajet.

Birtútas, yaghny ontýstigi men soltýstigi, shyghysy men batysy bar tórt qúbylasy teng unitarly memleketimizding әkimshilik-aymaqtyq qúrylymyna qatysty Ata Zanymyzdyng jana babyna kelesi úsynystar engizemin:

Abay óniri. Ákimshilik ortalyghy – Semey qalasy.

Aqmola óniri. Ákimshilik ortalyghy – Kókshetau qalasy.

Aqtóbe óniri. Ákimshilik ortalyghy – Aqtóbe qalasy.

Almaly óniri. Ákimshilik ortalyghy – Qonaev qalasy.

Atyrau óniri. Ákimshilik ortalyghy – Súltan Beybarys qalasy.

Batys Qazaqstan óniri. Ákimshilik ortalyghy – Oral qalasy.

Jambyl óniri. Ákimshilik ortalyghy – Taraz qalasy.

Jetisu óniri. Ákimshilik ortalyghy – Taldyqorghan qalasy.

Qaraghandy óniri. Ákimshilik ortalyghy – Qaraghandy qalasy.

Qostanay óniri. Ákimshilik ortalyghy – Qostanay qalasy.

Manghystau óniri. Ákimshilik ortalyghy – Manghystau qalasy.

Ontýstik Qazaqstan óniri. Ákimshilik ortalyghy – Týrkistan qalasy.

Saryarqa óniri (búrynghy Pavlodar oblysy). Ákimshilik ortalyghy – Ertis qalasy.

Soltýstik Qazaqstan óniri. Ákimshilik ortalyghy – Abylay han qalasy.

Syrdariya óniri (búrynghy Qyzylorda oblysy). Ákimshilik ortalyghy – Bayqonyr qalasy (búrynghy Qyzylorda atauynyng ornyna).

Torghay óniri. Ákimshilik ortalyghy – Arqalyq qalasy.

Úlytau óniri. Ákimshilik ortalyghy – Jezqazghan qalasy.

Shyghys Qazaqstan óniri. Ákimshilik ortalyghy – Óskemen qalasy.

Astana qalasy.

Alma-Ata qalasy.

Shymkent qalasy.

Pikir talasy — shyndyq anasy, aghayyn!», - dep jazghan edi.

«Qazaqstan» atauyn ózgertu turaly úsynysy:

Qazaqstannyng Mysyrdaghy elshisi Qayrat Lama Shәrip sonymen qatar «Qazaqstan» atauyn da ózgertudi úsynghan.

«Býgingi tanda 193 memleket Birikken Últtar Úiymyna mýshe bolyp otyr. Olardyng qatarynda 7 memleketting atauy «stan» júrnaghymen ayaqtalady: Afghanistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Pakistan, Tajikistan,  Turkmenistan jәne Uzbekistan. Stan – parsy sózi, el degen maghyna beredi. Sózding shyghu tórkinine ýnilsek, jer (land) degen úghymgha da say keledi. Irandyqtar provinsiyany («Ostan») deydi. Ostan men Astana – týbirles sózder. Osy 7 el, 20 irili-úsaq eldi mekenderding ataularyna kóz jýgirtsek, «stan» úghymy BÚÚ-nyng resmy termiynimen aitqanda – «memleket» (State) maghynasyn bermeydi. Sondyqtan, mening pikirimshe, Ata Zanymyzgha ózgerister engizgende QAZAQ MEMLEKETI, KAZAHSKOE GOSUDARSTVO (orysshasy), STATE OF QAZAQ (aghylshyn tilinde) dep, «taygha tanba basqanday» jazuymyz kerek», - dep úsynys aitqan.

Qayrat Qayyrbekúly óz úsynysyn әleumetik jelidegi jeke paraqshasynda jazghan. Keyin búl jazbalar avtordyng paraqshasynan óshirilgen.

Qaztay Janerke Jandosqyzy

Abai.kz

44 pikir