Júma, 19 Sәuir 2024
Janalyqtar 2866 0 pikir 23 Qazan, 2012 saghat 08:40

Shәriphan Qaysar. Hrapunov Qazaqstannan úrlaghan aqshasyn qayda júmsap jatyr?

Almatynyng búrynghy әkimi Viktor Hrapunov pen onyng otbasy Shveysariyalyq alpauyttardyng tiziminde birtindep joghary órlep bara jatyr degen janalyq qazaqstandyq jurnalisterding de birazdan beri qalamynyng qyshuyn qandyryp túr. «Bizding jigitter Shveysariyada da ashtan ólip kóshten qalmaydy» degen kekesindi maqtanyshty sarapshylar men sholushylar jan-jaqtan jamyray jazyp jatyr. Olar múny aspannan alyp ta jazyp otyrghan joq. Rasyn aitqanda, búghan hrapunovtar әuletining әreketteri de tolyq negiz bolyp otyr. Olar aqshalaryn olay da shashyp, bylay da shashyp, oilaryna kelgen, kózderine týskenning bәrin satyp alyp, qansha bay bola túrsa da әrneni ynsappen júmsaytyn shveysariyalyqtardyng ózderin shoshyndyryp baghuda. Qazaqstannan qashyp ketken alayaq alpauyt, búrynghy әkimning osynday erensiz tirlikterinen tandaylaryn qaqqan europalyqtardyng tandanystary Qazaqstangha da jetip jatyr.

Atyng shyqpasa aqsha úrla

Shveysariyalyq millionerlerding tiziminde endi býkil Hrapunovtar әuleti bar: búrynghy әkimning ózi de, әieli Lәilә Hrapunova da, úly Iliyas Hrapunov ta, qyzy Elivira Hrapunova - Belimadany da millionerler tiziminde. Osyghan qarap otyryp kezinde búlardyng Qazaqstannan úrlap әketken aqshalary ol jaqta tolyghymen zandy bizneske týsip, zandastyrylyp jatqanyn angharu qiyn emes.

Almatynyng búrynghy әkimi Viktor Hrapunov pen onyng otbasy Shveysariyalyq alpauyttardyng tiziminde birtindep joghary órlep bara jatyr degen janalyq qazaqstandyq jurnalisterding de birazdan beri qalamynyng qyshuyn qandyryp túr. «Bizding jigitter Shveysariyada da ashtan ólip kóshten qalmaydy» degen kekesindi maqtanyshty sarapshylar men sholushylar jan-jaqtan jamyray jazyp jatyr. Olar múny aspannan alyp ta jazyp otyrghan joq. Rasyn aitqanda, búghan hrapunovtar әuletining әreketteri de tolyq negiz bolyp otyr. Olar aqshalaryn olay da shashyp, bylay da shashyp, oilaryna kelgen, kózderine týskenning bәrin satyp alyp, qansha bay bola túrsa da әrneni ynsappen júmsaytyn shveysariyalyqtardyng ózderin shoshyndyryp baghuda. Qazaqstannan qashyp ketken alayaq alpauyt, búrynghy әkimning osynday erensiz tirlikterinen tandaylaryn qaqqan europalyqtardyng tandanystary Qazaqstangha da jetip jatyr.

Atyng shyqpasa aqsha úrla

Shveysariyalyq millionerlerding tiziminde endi býkil Hrapunovtar әuleti bar: búrynghy әkimning ózi de, әieli Lәilә Hrapunova da, úly Iliyas Hrapunov ta, qyzy Elivira Hrapunova - Belimadany da millionerler tiziminde. Osyghan qarap otyryp kezinde búlardyng Qazaqstannan úrlap әketken aqshalary ol jaqta tolyghymen zandy bizneske týsip, zandastyrylyp jatqanyn angharu qiyn emes.

Qazaqstandyq qashqynnyng Jenevagha barghannan keyin ainalysyp jatqan tirligining onyng ýirenshikti Almatysyndaghy әreketterinen alys emes, bayaghy qúrylys pen jyljymaytyn mýlik salasy. Tek oghan europalyqtar sybaylas jemqorlyqpen ainalysyp, memleketting mýlkin úrlap-jyrlaugha mýmkindik bermeytini bolmasa... 2007-jyldan alyp qoyghan mýlikterine qosa Hrapunov Jenevanyng eng qymbat, eng tandauly audandarynyng biri, joq biregeyi, Jeneva kólining jaghasyndaghy Koloniiyden qúny anau mynau emes 32 million Shveysariya frank túratyn ghajayyp villany satyp aldy. Onyng barlyq qújattary búghan deyin aty beymәlim bolyp kelgen jana millioner Elivira Hrapunova-Belimadaniyding atyna tirkeldi.

Al, 2012-jyldyng jazynda Viktor Hrapunovtyng qolyndaghy aqsha atty siqyrly tayaqshasy 24 birdey tanghajayyp reziydensiyadan túratyn Hotel du Park keshenin ashty. Sóz reti kelgende, osynau keremet keshendi salyp, ashu merzimi alayaq alpauyttyng búqaralyq aqparat qúraldarynda Qazaqstangha qarsy qyzmetin óristetuimen túspa-tús keldi.  Sarapshylar, Hrapunovtyng osynau astary kýdikti әreketterin eki mәselege baylanystyrady.

Birinshiden, Hrapunovtyng әlgi ghajayyp qúrylysty salyp bitiruge aqshasy jetinkiremey qalyp, ony taghy bir qazaqstandyq qashqyn - oligarh, әri qúdasy Múhtar Ábilәzovten qaryzgha alghan boluy mýmkin. Ol aqshany jaydan-jay bere salatyn Atymtay jomart emes, qarymta retinde qúdasynan Qazaqstangha qarata aitylatyn jarqyn mәlimdemeler jasauyn súrauy mýmkin. Nesi bar, onsyz da alaryn alyp qashyp ketip, jamanatty bolghan eli turaly eki auyz mәlimdemeni jasay salyp, kerekti aqshany tauyp alu eng onay sharua emes pe?!

Ekinshiden, Hrapunovtyng qara basyna elding nazaryn audartyp, Qazaqstangha qarsylyq sayasatyna kirisuine Batystyng aqshaly adamnyng ainalasynan ýiirilip shyqpaytyn aqylmandary yqpal etip, kóndirui de kәdik. Ayghay-shu men dýrbeleng Batystyng tegin jarnama jasaudaghy eng taptyrmas amaly. Qúrylysy janadan bitip, paydalanugha berilip jatqan nysannyng iyesine elding nazary auyp, kózi týsse, búl kim dep tanugha tyryssa, onyng osynday da osynday jerde janadan bitken keremet nysany bar ekeni, Hrapunovtar әuleti elitaly demalys aimaghy jobasyn iske qosyp jatqany internet betinde-aq aiqaylap shygha kelmey me? Sóitip, ol eki qoyandy bir oqpen atpay ma?  Hrapunovtyng kózimen qarasang tabylghan aqyl.

 

Kózding qúrty - tegin keletin arzan aqsha

 

Viktor Hrapunovtyng әigili alayaq Múhtar Ábilәzovting tughan qúdasy ekenin aita ketken jón.  Hrapunovtyng úly Iliyas Ábilәzovting qyzy Madinany alyp otyr. Barshagha mәlim, Ábilәzov Qazaqstanda milliardtaghan dollardy úrlap ketken alayaq retinde aiyptaluda.

2012-jyldyng 16-aqpanynda Múhtar Ábilәzovti Londonnyng Jogharghy soty sotty syilamaghany ýshin 22 aigha týrmege kesken. Búl ýkim onyng BTA bankynan aqsha úrlauyna baylanysty qozghalghan isting ayasynda shygharylghan.

Ábilәzov kók qaghazdardy olay da búlay búlghaqtatyp, kezinde Qazaqstanda joghary lauazymda bolghan qúdasynyng kózin әbden qyzyqtyrghan shyghar. Ábilәzov ýshin Hrapunovtyng Qazaqstan turaly ne aityp ne qoyghany da manyzdy emes, oghan eng bastysy aighay-shu bolsa bolghany.

Qyzyl aqshany kórgende kózi qyzaryp sala bergen Hrapunov qyzdy - qyzdymen ózi jәne sybaylastary Almatynyng qoryq aimaqtarynda elitaly kottedjderdi qalay salghanyn da aityp saldy. Hrapunovtyng óz qolymen jazylghan jalghan súhbatynda onyng ózining artyn ashatyn qyzyqty mәlimetter bar.

Osy súhbatynda elden qymqyryp ketken aqshasyn әielining atyndaghy «Viled» kompaniyasy arqyly qalay tapqany turaly ertegi de, Almaty әuejayynyng qúrylysy jónindegi epopeya da, Almatydaghy jolayryqtar qúrylysy kezinde memleket aqshasyn qalay kertip jegeni jóninde de týrli mәlimetter keltiriledi.

Óz qylmystaryn búlay ashyq moyyndaudyng qarqyny qaytpasa, kóp úzamay Europanyng ózinde ony tekteu - tergeu bastaluy mýmkin. Mәselening taghy bir qyry - orys tilinde góiitip otyrghan kókemning sandyraghyna Shveysariyanyng qúqyq qorghau oryndary búlar ottay beredi degen ústanymmen asa mәn bermeui de ghajap emes.

Qalay tabylyp, jinalghanyna qazaqstandyq qúqyq qorghaushylardyng kýdigi men kýmәni basym bolyp otyrghan Hrapunovtyng aqshasy endi basqa elding ekonomikasyna qyzmet etude. Shveysariyanyng jekemenshik bankteri ózderine salynghan aqshanyng qaydan kelgenine, taza ma, emes pe degen mәselege kóp bastaryn auyrtyp jatpaytyny bayaghydan  belgili. Kezinde oqulyqtardan oqyghan oqighalardy eske alsanyz da jetip jatyr, óz zamanynda búl jerding qarjylyq qúrylymdarynda gitlerlik Germaniya da, bolisheviktik Resey de, Ontýstik Amerikalyq diktaturalar da qarjylaryn saqtaghan.

Sondyqtan, Hrapunovtyng aram aqshasy da osynday kýdikti milliondar men milliardtardyng ishinde kózge qatty týsip, týrtki bolmay eptep qana sinip ketip jatuy kәdik. Sol sebepti de, oghan kóp eshkim basa nazar audara qoymaytyn shyghar. Tek anda-sanda eldi ishegin tartqyza tanghaldyryp qymbat birdeneni satyp alghanda aty auyzgha iligetini bolmasa...

«Abai.kz»

0 pikir