Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 2327 0 pikir 22 Qazan, 2012 saghat 08:18

Shәriphan Qaysar. Aqtaudaghy sot ashyq ta әdil ótti

(ShETELDIK BAYQAUShYLARDYNG PIKIRI)

Aqtauda «Algha» belsendileri Saparghaly men Kozlovtyn, sonday-aq ereuilshilerding basty arandatushylarynyng biri Áminovting ýstinen Aqtauda ótken sot otyrysy oghan shet elderden kelgen halyqaralyq bayqalushylar men qúqyq qorghaushylardyng qatysuymen erekshelendi. Olardyng barlyghy sot isine aralaspaghanmen, onyng qanshalyqty zangha, halyqaralyq talaptargha sәikes, qanshalyqty ashyq ótip jatqanyn baqylap otyrdy. «Alghalyqtardyn» ókinishterine oray Úlybritaniyadan, Reseyden, Polishadan, Germaniyadan solardyng ózderi shaqyryp aldyrghan baqylaushylar men Qazaqstandaghy kóptegen shetel elshilikterining ókilderi sot otyrysy barysynda qanday da bir auyz toltyryp aitarlyqtay zang búzushylyq bolmaghanyn aityp jatyr. Olardyng aituynsha, kerisinshe, әleumettik arazdyqty qozdyrushy qylmyskerlerding ýstinen bolghan qylmystyq is barynsha ashyq, әri transparentti týrde ótken.

«Sot otyrysyna erkin qatysugha bolady» deydi Europarlamentting deputaty P.Borys

(ShETELDIK BAYQAUShYLARDYNG PIKIRI)

Aqtauda «Algha» belsendileri Saparghaly men Kozlovtyn, sonday-aq ereuilshilerding basty arandatushylarynyng biri Áminovting ýstinen Aqtauda ótken sot otyrysy oghan shet elderden kelgen halyqaralyq bayqalushylar men qúqyq qorghaushylardyng qatysuymen erekshelendi. Olardyng barlyghy sot isine aralaspaghanmen, onyng qanshalyqty zangha, halyqaralyq talaptargha sәikes, qanshalyqty ashyq ótip jatqanyn baqylap otyrdy. «Alghalyqtardyn» ókinishterine oray Úlybritaniyadan, Reseyden, Polishadan, Germaniyadan solardyng ózderi shaqyryp aldyrghan baqylaushylar men Qazaqstandaghy kóptegen shetel elshilikterining ókilderi sot otyrysy barysynda qanday da bir auyz toltyryp aitarlyqtay zang búzushylyq bolmaghanyn aityp jatyr. Olardyng aituynsha, kerisinshe, әleumettik arazdyqty qozdyrushy qylmyskerlerding ýstinen bolghan qylmystyq is barynsha ashyq, әri transparentti týrde ótken.

«Sot otyrysyna erkin qatysugha bolady» deydi Europarlamentting deputaty P.Borys

Kóptegen qazaqstandyq bloggerler men qarapayym adamdar internet betine «búl ne, sayasy shou ma, әlde aiypkerlerding qylmysyn anyqtaytyn sot pa? Búl Qazaqstannyng ishki isi emes pe, ózgelerding ne sharuasy bar? Olar ne bitirip jýr? Maqsattary ne?», - dep, Aqtauda ótken sotqa qaptap kelip qatysqan sheteldikter turaly týsinbestik bildirip jatty.

Degenmen, olardyng qaysysy qanday maqsatpen kelgenine qaramastan, erteng sot ýderisi ayaqtalghannan keyin, sóz quyp, byqsytyp jýrmeui ýshin Aqtaudyng barlyq esikteri aiqara ashyldy. Odan qaldy sheteldik baqylaushylardyng keybireuleri, naqtyraq aitqanda Europarlamentting deputaty («Azamattyq platforma» partiyasy), Ortalyq Aziya jónindegi komissiyanyng mýshesi Petr Borys advokattar tarapynan kuәger retinde qatysty.

Ol 2011-jyldyng qyrkýiek aiynda Europarlament deputattarynyng «Algha» úiymynyng mýshelerimen ótken Janaózendegi múnayshylardyng ereuilderi turasyndaghy kezdesui jóninde, sonymen qatar 2012-jyldyng aqpan aiynda bolghan Manghystau oblysyna saparynyng qorytyndylary turaly aityp berdi. Qorghaushylar men aiyptaushylardyng saualdaryna jauap bere otyryp, Petr Borys talqygha týsip otyrghan mәsele turaly jalpy habardar ekenin bildirdi. Ol sotqa qazaqstandyqtardyng byltyr kýzde Polishagha jasaghan saparynyng dayyndyghyna qatyspaghandyqtan, ol sapar turaly tolyghyraq bilmeytinin aitty, sol kezdesudegi basty bayandamashy Saqtaghanovty tipti esine de týsire almady, «Algha» belsendileri ereuilge shyqqan múnayshylardyng arasyna taratqan ýnparaqtar turaly birinshi ret estip otyrghanyn aitty.

Sot otyrysynyng arasynda jurnalisterge súhbat bergen ol aiypkerlerding Janaózen oqighasyndaghy róli turaly saualgha, ózi onday bagha bere almaytynyn mәlimdedi. Sol súhbatynda Petr Borys Kozlov isine qatysty qanday da bir aqparat aluda eshbir qiyndyq bolmaghanyn, ózi әkimshiliktin, prokuraturanyn, Germaniyadaghy Qazaqstan elshiligining ókilderimen esh kedergisiz kezdesip, әngimeleskenin aitty. Kozlovqa, Saparghaly men Áminovke qatysty ótip jatqan sot otyrysyna pikirin bildirgende ol sot ýderisi barynsha ashyq ta transparentti ekenin atap ótti.

«Sot otyrysyna qatysugha baylanysty eshqanday da problema joq. Men sonyng naqty mysalymyn. Sotqa qatysqysy kelgen adamdardyng barlyghy, europarlamentting deputattarynan bastap, qarapayym qazaqstandyqtargha deyin qalaghan otyrystaryna qalaghanynsha qatysa aldy» dedi P.Borys.

 

«Kozlov múnayshylardyng problemalaryn mýldem kótergen emes» deydi Saqtaghanov

Aqyry, múnayshylardyng Varshavagha sapary turaly sóz qozghaghan ekenbiz, Aqtaudaghy sot otyrysy barysynda Alghanyng Manghystau jerindegi qyzmetining búl qyry da tolyghymen ashylghanyn aita ketkenimiz jón bolar.

«Varshava saparynda Kozlovtyng Europarlament deputattaryna joldaghan ýndeuinde Janaózende ereuilge shyghyp jatqan múnayshylardyng problemalary turaly bir auyz da aitylghan joq», - dedi Aqtaudaghy sot otyrysyna kuәger retinde qatysqan búrynghy múnayshy Talghat Saqtaghanov.

Talghat Saqtaghanov Janaózendegi múnayshylardyng ereuili kezinde eng belsendilerding qatarynda bolghan azamat, ol byltyr múnayshylar problemasy kóterilui tiyis bolghan Varshavadaghy Europarlament deputattarymen kezdesuge qatysyp qaytqan bolatyn. «Men sol sapardyng mәnin aqyry týsinbedim, qazir sonda barghanyma ókinemin. Ol jerde aitylghan әngimelerding barlyghy tek bos sóz boldy. Kozlov Europarlament deputattarynyng aldynda sóilegen sózinde tek bizding memleketti syngha alumen boldy, al múnayshylardyng problemalary turaly bir auyz sóz de aitylghan joq», - dedi Saqtaghanov.

 

«Eshqanday problema bolghan joq» deydi M.Lening

Aqtauda Germaniya ýkimetining adam qúqyqtary jónindegi uәkiletti ókili Markus Lening Aqtaudaghy sot isine baylanysty arnayy baspasóz mәjilisin ótkizdi.

Onda Markus Lening sot ýderisining asa joghary dengeyde úiymdastyrylghanyn atap ótti.

«Sot zalyna enu ýshin bizde eshqanday da problema bolghan joq. Men esh kedergisiz óttim. Sot otyrysy ashyq boldy. Bizden basqa kóptegen halyqaralyq úiymdardyng jәne jergilikti qúqyq qorghau úiymdarynyng ókilderi de boldy. Sottyng esigi barlyghyna aiqara ashyq jatty, biz eshqanday problema kórgen joqpyz», - dedi ol.

M.Leningting aituynsha, «Alghanyn» kóptegen mýshelerining baybalamdaghan týrli pikirlerine qaramastan ol osynau sot ýderisin eshqanday sayasy dep atay almaydy. «Men búl sot ýderisin sayasy nemese sayasy emes dep birjaqty aita almaymyn. Áriyne, is barysynda ony sayasy sahnagha qaray sýireleu elementteri boldy, degenmen, men sottyng sheshimi taza qylmystyq iske qatysty boldy dep senemin. Ras, byltyrghy jeltoqsan aiynda bolghan oqighadan keyin kóptegen týrli komissiyalar qúryldy. Olar óz tergeulerin jýrgizdi», - dedi Markus Lening.

 

«Sot otyrysy ashyq rejimde ótip jatyr» deydi D.Yarchiyv

Kozlov, Saparghaly jәne Áminov ýsheuining ýstinen jýrgizilgen sot isine Qazaqstandaghy AQSh elshigining janyndaghy sayasy - ekonomikalyq bólimning qyzmetkeri Djessika Liny Yarchiv te qatysty.

Sot kýnining ayaqtaluyna oray ol jurnalisterge shaghyn brifing ótkizip, onda ózining Aqtaugha kelgendegi maqsaty osy sot ýderisin baqylau ekenin atap ótti.

D.Yarchivting sózine jýginsek, Qazaqstandaghy AQSh elshiligi osy sot ýderisin ghana emes, jalpy Qazaqstannyng sot jýiesinde jýrgizilip jatqan reformalardy asqan qyzyghushylyqpen baqylap otyr.

Brifingi barysynda Djessika Yarchiv sottyq tyndau barysy qalay ótip jatqanyna ózining kónili tolatynyn jetkizdi.

«Biz sot ýderisining ashyq rejimde ótip jatqanyna rizashylyghymyzdy bildiremiz. Bizding osy sot zalynyng ishine kiruimizge eshqanday kedergi bolghan joq jәne osyghan deyin men qanday da bir problemany nemese kemshilikti bayqaghan emespin», - dedi AQSh elshiligining qyzmetkeri.

Qysqasy, Aqtaudaghy sot otyrysy halyqaralyq bayqaushylar tarapynan ong baghagha ie boldy.

«Abai.kz»

0 pikir