Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Janalyqtar 2882 0 pikir 9 Qyrkýiek, 2012 saghat 09:27

Asylnúr Orynbek. Bal arasyn ósirip bayyp otyr

Biluimizshe, kәdimgi bal ara ósirip, odan keler "ónimdi" baptaghandardyng qatarynda orekender, iyә, orys azamattary eng aldymen auyzgha alynatyn. Olar tau bókterinde, sharuashylyqtardyng dalada jayqalyp túrghan jonyshqalyq alqaptarynda nemese 25-50 sottyq jer telimderindegi bau-baqshalardyng bir shetine bal arasy bar jәshikterin jayghastyryp jatatyn. Keyin bildik qoy, múnday kórshilerding jәshiktegi "qúpiyasyn". Jonyshqa gýldep, jemis aghashtary tónirekke erekshe júpar iyisin shashqan tústa әlgi jәshikterden qújynay úshyp shyqqan aralar ainalany erekshe bir "simfoniyagha" bólep túratyn. Qarap túryp, qyzyghasyng búl tirlikke. Tynym tappas kishkentay ghana tirshilik iyesining enbekqorlyghyna, "janysiriligine" tandanasyn. Sóite túryp, naghyz jankeshti enbekting osynday tittey ghana tirshilik iyesine qalay júghysty bolghanyna qayran qalasyn...

Biluimizshe, kәdimgi bal ara ósirip, odan keler "ónimdi" baptaghandardyng qatarynda orekender, iyә, orys azamattary eng aldymen auyzgha alynatyn. Olar tau bókterinde, sharuashylyqtardyng dalada jayqalyp túrghan jonyshqalyq alqaptarynda nemese 25-50 sottyq jer telimderindegi bau-baqshalardyng bir shetine bal arasy bar jәshikterin jayghastyryp jatatyn. Keyin bildik qoy, múnday kórshilerding jәshiktegi "qúpiyasyn". Jonyshqa gýldep, jemis aghashtary tónirekke erekshe júpar iyisin shashqan tústa әlgi jәshikterden qújynay úshyp shyqqan aralar ainalany erekshe bir "simfoniyagha" bólep túratyn. Qarap túryp, qyzyghasyng búl tirlikke. Tynym tappas kishkentay ghana tirshilik iyesining enbekqorlyghyna, "janysiriligine" tandanasyn. Sóite túryp, naghyz jankeshti enbekting osynday tittey ghana tirshilik iyesine qalay júghysty bolghanyna qayran qalasyn...

Mankent auylynda bal arasyn ósirip, baptap, odan ónim jinaudyng tarihy sonau 1963 jyldan bastau alady. Osyndaghy sharuashylyqty Olja Qúrbanov basqaryp túrghan kezde qolgha alynghan búl sharua birte-birte órken jayypty. Al, jasy qazir 90-gha iyek artqan Qadyrqúl Túraqúlov búl óte kirpiyaz nәzik әri kýrdeli isti kórshiles jatqan Aqqala auylynda túratyn tamyr orys azamatynan ýirenipti. Áu basta bes omartanyng sharuashylyghyn jýrgizipti. Keyin onyng sanyn 100-ge jetkizgen. Ár omartada bes-on myng arasy bar tirlikting kózin tauyp, babyn baptau onay emes. Keyde "qiyamet-qayymday" kórinetinin jasyrmaydy Qadyrqúl qariya. Alghashynda jalghyz ózi biraz qinalyp jýrushi edi, shýkir, qazir úldary Rahmanqúl, Haydarqúl, Nazymbek kómektesedi, tipti, búlardy naghyz omartashylar deuge bolady. Kelini Marhaba da ýnemi kómek qolyn sozyp, sharualaryn dóngeletip jýr. "Halyqtyng bir qajetin ótesek, jaraghany". Otbasy mýshelerining basty ústanymy osy. Ónimderining júrt qaltasyna qaray baghasyn naqtylau da esterinen shyqpaydy.

Qart omartashy Qadyrqúl Túraqúlovtyng otbasy mýsheleri ózderin qarjylandyryp  otyrghan bir "institut" dersiz! Qariyanyng aituynsha, 98-99-shy jyldary bir mausymda 6-7 tonnaday bal jinaghan eken. Qazir múnday kórsetkishke jetu armangha ainalghan. Óitkeni, bal aralarynyng qorek jinaytyn jayylymdyq jerleri tarylghan, jonyshqalyq shabyndyqtar búrynghyday jayqalyp túrghan joq. Búl sayyp kelgende, aralardyng qajetti "shiykizat qoryn" jinauyna, hosh iyisti, dәrumendik shópterden tolyqqandy shyryndardy aluyna mýmkindik bermeydi eken. Sondyqtan da qazir búrynghyday emes, bir mausym aralyghynda 30-50 arnayy ydys (flyaga) ónim jinap jýrgen jaylary bar. Baldy qajet etkender ýiine kelip satyp alady.

- Ýkimetke alaqan jayyp otyrghanymyz joq. Shýkir, balalarym naghyz enbekqor. Ara ósirip, bal baptaymyz, búdan bólek egin salyp, mal baghyp dәuletimizdi ózimiz asyryp otyrmyz. Áreketting bereketi bar ghoy,- deydi toqsangha ayaq bassa da әli shiraq Qadyrqúl qariya.

Aytpaqshy, omarta ósirip, bal baptaytyn qariyamyz әngime arasynda bal arasynyng bir sekundta qanatyn 500 mәrte  qaghatynyn aityp qaldy. Alghashynda eleng ettik, senimsizdeu qaradyq. Sosyn oilanyp qaldyq, nesi bar, adamnyng densaulyghyna shipasy zor, týrli syrqattyng dәrumenine ainalghan til ýiirer baldyn   negizin qalau ýshin kishkentay ghana tirshilik iyelerining búl ýlken maqsatqa asyqqany bolar. Kim bilipti ony...

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1559
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2250
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3499