Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Ne deydi?! 4026 3 pikir 27 Qantar, 2022 saghat 13:17

Hat-jauap: «Qyrghiy-qabaq soghys» bastaldy

Bir ay búryn Resey NATO-gha arnayy ulitimatum qoyyp, óz talaptaryn joldady. Mәskeu qauipsizdik kepildigine qatysty sóz qozghap, NATO-gha qisynsyz talaptar qoydy. Atap aitanda: «NATO shyghysqa jyljuyn toqtatyp, Ukraina men Gruziyany úiymgha qabyldaudan bas tartuy tiyis», «NATO postkenestik elderdi úiymgha qabyldamauy qajet», «AQSh pen Resey ózge elde yadrolyq qaru ornalastyrmauy kerek», «NATO shekarasy 1997 jylghy shekaragha qaytuy tiyis», - dedi. «Búl Resey ýshin ólim men ómir mәselesi», - dedi resmy Kremli. 

Kremliding úsynysy boyynsha NATO jәne AQSh-pen kezdesuler ótti. 10 qantarda AQSh pen Resey arasynda kezdesu ótip, taraptar kelisimge kele almady. 12 qantar kýni NATO men Resey arasynda kelissózder ótti. Taghy da nәtiyjesiz ayaqtaldy. Kezdesulerde AQSh pen NATO-nyng jauaby bir boldy: «Kez kelgen memleketting tandauy onyng zandyq qúqyghy jәne oghan Resey әser etpeui tiyis». Bir sózben aitqanda NATO-gha mýshelikke qabyldaudy Resey sheshpeydi. Kezdesuding nәtiyjesi boyynsha, AQSh pen NATO arnayy jazbasha jauap dayyndap, Reseyge úsynatyn boldy.

Qantardyng 26 kýni Reseydegi AQSh elshisi Djon Sallivan Reseyding Syrtqy ister ministrligine kelip, jazbasha jauapty tabystady. Sallivan jazbasha jauaptyng mәtinin ashyp aitpady jәne Resey tarapy da ony jariyalamauy tiyis dep sanaydy. Dәl sol kýni NATO-nyng da jazbasha jauaby berildi. Hat kýiindegi jauaptan keyin NATO shúghyl jiyn ótkizip, Reseymen qatynasyn talqylady.

AQSh Memhatshysy Entony Blinken jazbasha jauaptan keyin tilshilerding súraqtaryna jauap berdi. Qysqasha aitqanda Blinken tezisti týrde bylay dedi:

«Biz bergen jauapta jaghymdy tústary da jeterlik. Sol taraptar boyynsha Reseymen júmys isteuge bolady, әriyne eger olar shynayy sony qalasa. Qazirgi uaqytta AQSh barlyq mәseleni diplomatiyalyq jolmen sheshuge dayyn, biraq biz kez kelgen ssenariyge dayynbyz. AQSh pen Resey arasyndaghy qauipsizdik mәselesi boyynsha әriptestik biz joldaghan jazbasha jauapta jazylghan, sol boyynsha júmys isteuge bolady. NATO bolsa ashyq esik prinsiypin saqtaydy».

Artynsha NATO otyrysy ótip, NATO basshysy Stoltenberg birneshe manyzdy sheshimderdi qabyldaghanyn aitty. Naqtylap aitqanda, NATO «ashyq esik» prinsiypinen eshqashan bas tartpaydy jәne Gruziya men Ukrainanyng úiymgha qabyldanuyn olardyng zandyq qúqyghy dep tanidy. Eger Resey beybitshilik pen tatulyqty qalaytyn bolsa, onda ol Gruziya, Ukraina jәne Moldovadaghy әskerin әketui tiyis. NATO Shyghys Europa elderindegi әsker sanyn arttyratyn boldy jәne odaqtastargha qaru men ózge de kómek berudi jalghastyrady. AQSh óz tarapynan Shyghys Europa elderining әrbirine myng arnayy jasaqtan attandyrudy josparlap otyr.

Áriyne, búl jauapty Resey sayasatkerleri «bizdi mazaq etti» dep shulap jatyr. Olar qarsy jauap retinde Ukraina shyghysyndaghy býlikshiler qolyndaghy aimaqqa resmy qaru berip, jauap qatayyq dep otyr. Bir qyzyghy búl úsynysty Memdumada qyrqysyp jatatyn barlyq partiyalar qúptay ketti. Atalmysh mәsele boyynsha songhy sheshim Putinde.

Medvedev bolsa yadrolyq qaru jayly sóz qozghady.

«Bizding yadrolyq kýshterdi qoldanyp jauap beruge tolyq qúqyghymyz bar, eger bizding odaqtastarymyzgha nemese bizge yadrolyq soqqy jasalsa, jappay qyryp joy qaruyn qoldansa jәne bizding elimizding tútastyghy men ómirshendigine qauip tónse әriyne qoldanamyz. Búl mәseleni sheshuge baghyttalghan formula desek te bolady», -  deydi búrynghy «quyrshaq preziydent». Onyng oiynsha, Resey Kuba men Venesuelada әskery baza ornatuy әbden mýmkin, búl boyynsha arnayy kelisimder de jasalghan. Alayda, Medvedev NATO men Resey ashyq soghyspaydy dep esepteydi, sebebi onday qaqtyghys naghyz apatty jaghdaygha әkelip soqtyruy mýmkin.

Taraptar osylaysha jana qyrghiy-qabaq soghystyng túsauyn kesti. AQSh aldaghy uaqytta jana sanksiyalardy engizetinin resmy mәlimdedi, al Resey Ukraina shekarasynyng manyna әskery kýshin toptastyrudy jalghastyrmaq.

Ka Myrza

Abai.kz

3 pikir