Júma, 19 Sәuir 2024
Alang 2617 3 pikir 10 Qantar, 2022 saghat 11:16

Tonau, qaraqshylyq: shyghyn qansha?

Elimizding Batysynda súiytylghan gaz baghasynyng qymbattauyna baylanysty 2 qantarda jappay narazylyq aksiyalary bastalghan edi. Narazylyq aksiyalary Janaózen qalasynda bastalyp, ózge aimaqtarda qoldau tapty. Narazylyq 4 qantarda órship, Almaty, Shymkent, Taraz, Qyzylorda, Qostanay, Qaraghandy, Semey jәne basqa qalalargha auysty. Beybit sipatta bastalghan aksiyanyng sony jappay tәrtipsizdik pen tonau, kisi óltiru men memlekettik mýlikke ziyan keltiruge úlasty.

Sarapshylar búny «memlekettik tónkeris jasaugha úmtylu» dep atauda. Naqty shyghyn sany әli tolyq eseptelgen joq, alayda alghashqy mәlimetter bar.

Almaty jәne ózge de qalalardaghy jappay tәrtipsizdik saldarynan qiraghan bankter, talqandalghan bankomattar men órtengen kólikter, ghimarattar men biznes subektilerining qazirgi uaqyttaghy shyghyny 212 mln dollardy qúraydy. Búl әli de ósetini anyq, sebebi barlyq shyghyn tolyq eseptelui ýshin birneshe apta kerek. Shyghyndardy arnayy komissiya eseptep shyqpaq, al zardap shekken biznes ókilderine memleket kómektesuge dayyn. Shyghyn 92 mlrd tengeni qúrady, onyng 90 mlrd tengesi Almaty qalasyna tiyesili. «Atameken» ÚKP biznes ókilderine kómektesu ýshin qazirgi uaqytta aqparattardy jinauda. Almaty qalasy boyynsha arnayy qor ashyldy. Elimizding toghyz aimaghynda 1319 biznes subektisi zardap shekken, onyng ishinde 1234 subekt Almaty qalasynda ornalasqan. Olardy qalpyna keltiruge ketetin mlrdtardy eseptey beriniz.

Jappay býlikten zardapty kriptonaryq ta shegude. Elimiz kriptovaluta óndiruden alghashqy bestikte. Býlik saldarynan eng qúndy bitkoyn baghasy birneshe ese týsip ketti. Al alghashqy otandyq kriptovaluta KZ Cash bolsa birden 300 ese qúldyraghan. 2021 jyly qúny 0,3 dollargha jetip, sharyqtasa, qazirgi tanda qúny bar-joghy 0,003 dollar bolyp qalypty.

Internetti búghattaudan da orasan zor shyghyn kelude. Naqtylap aitsaq ekonomika mlndaghan dollardan aiyryluda. NetBlocks kompaniyasynyng mәlimetinshe internetti búghattaudan kelgen shyghyn 189 mln dollardy qúraydy. Aldaghy uaqytta qytaylyq maynerler internet nasharlyghynan Qazaqstannan ketui mýmkin degen de boljamdar bar.

Forbes tizimindegi bay-baghlandar da mlrdtarynan aiyrylyp jatyr. Býlik saldarynan qazaqstandyq tórt mlrder 3 mlrd dollarynan aiyrylghan eken. Onyng ishinde Vyacheslav Kim birden 1,4 mlrd dollaryn joghaltqan. Mihail Lomtadze de әp-sәtte 1,4 mlrdynan aiyrylypty. Qarjysy ortayghandar arasynda Timur Qúlybaev pen Dinara Qúlybaeva da bar. Olar da aksiyalardyng qúlauynan zardap shegipti.

Qazaqstandaghy jaghday resey rubline de keri әserin tiygizgen. Saldarynan Resey rubli pozisiyalaryn joghaltyp, reseylik kompaniyalardyng aksiyalary on payyzgha deyin týsip ketken.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz

3 pikir