Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Kórshining kólenkesi 4532 25 pikir 13 Jeltoqsan, 2021 saghat 16:25

Putiyn: KSRO dep atalghan tarihy Resey qúlady

Resey basshysy Vladimir Putin KSRO-nyng ydyraghanyna qatysty kólemdi súhbat berdi. Biyl KSRO-nyng qúlaghanyna tura nyng qúlaghanyna tura 30 jyl. Ol búl tarihy manyzdy oqighany ýlken tragediya dep qabyldaytynyn jasyrmaydy. «Rossiya-1» arnasynadaghy «Rossiya. Noveyshaya istoriya» atty filimde osy jayly keninen kósile aitypty.

«KSRO-nyng ydyrauy men ýshin de, kópshilik halyq ýshin de tragediya boldy. KSRO-nyng ydyrauy degenimiz ne? Búl degenimiz KSRO dep atalghan tarihy Reseyding qúlauy ghoy», - deydi ol.

Putinning oiynsha KSRO-nyng qúlauy Resey ýshin ýlken shyghyndargha әkep soqty. Atap aitqanda 40% territoriyasyn joghaltty, dәl osynday ekonomikalyq kýsh pen halqynan aiyryldy.

«Biz mýlde bólek elge ainaldyq. Myndaghan jyldar boyy qalyptasyp, týzilgen iygilikterdi joghalttyq», - deydi Putiyn. Ol osydan on jyl búryn aitqan sózin súhbat barysynda taghy qaytalady. Bir sәtte 25 mln orys últy ózge elderding túrghyndary bolyp shygha keldi. Olar tәuelsizdik alyp, óz aldyna el bolghan memleketterding qúramynda qaldy deydi Kremli basshysy.

«Olar ýshin әriyne búl jaqsy shyghar, biraq óz erkinen tys ózge elde qalghandar ýshin búl әriyne jaman. Olardyng qaytyp oraluyna mýmkindik bolmady, tuystarymen qauysha almady. Túratyn oryndary da, júmystary da bolmady. Búl esh әsireleusiz ýlken gumanitarlyq tragediya edi», - deydi Putiyn.

Putin KSRO-nyng ydyrauyna qatysty san mәrte óz oiyn bildirgen. 2005 jyly ol Federaldyq kenes jiynynda KSROnyng ydyrauyn XX ghasyrdaghy eng iri geosayasy apat dep ataghan edi. 2015 jyly Putiyn: «KSRO-nyng ydyrauynyng nәtiyjesine orys halqy әlemdegi eng bólshektengen, әr elge shashyraghan últ boldy», - dep atady. 2019 jyly «Rossiya zovet!» atty forumda KSROnyng ydyrau sebebin el basshylarynyng darynsyzdyghy, ekonomikalyq qate sheshimder saldarynan boldy dep jazdy. Ol KSRO-nyng ydyrauy Baltyq elderindegi últtyq kózqarasqa baylanysty boldy degen oidy joqqa shygharady. Al Mihail Gorbachev bolsa Resey basshysynyng búl pikirimen kelispey, odaqtyng qúlauyna tikeley respublikalar arasyndaghy qarym-qatynas әset etti deydi.

8 jeltoqsan, 1991 jyly Boris Elisiyn, Leonid Kravchuk, Stanislav Shushkevich birigip, Belovej kelisimine qol qoydy. Búl KSRO atty alyp halyqtar týrmesining sony bolatyn. Al sol jyly 25 jeltoqsanda Gorbachev qyzmetin toqtatyp, qyzyl tu týsirildi. Osylaysha KSRO tarih tabytyna tastaldy.

Putin KSRO-nyng ydyrauyn Reseyding territoriyalardy joghaltuy retinde qabyldaydy. 2020 jyldyng 21 mausymynda reseylik «Rossiya 1» arnasynda «Resey. Kremli. Putiyn» filimi kórsetildi. Filimde Resey basshysy Vladimir Putin Reseyding qazirgi sayasaty, Kenes Odaghynan keyingi qalyptasu kezeni jayly oy qozghaydy. Ol KSRO kezindegi sayasatqa bagha bere otyryp, Resey territoriyasyna qatysty da oy aitady.

«Kenes Odaghy qúrylghan kezde, odaqtan shyghu qúqyghy jayly jazyldy, alayda shyghu ýrdisi jazylmaghandyqtan ýlken súraq tuyndaydy: Eger qanday da bir el Kenes Odaghyna kirgen song ózine reseyding tarihy jerinen ýlken aumaghyn alsa, artynsha Odaqtan shyqqysy kelse, onda qanday jermen kirdi, sonday jermen shyqsyn. Orys halqynyng syilyghyn ózimen birge ala ketti. Onyng birde bireui jazylmady ghoy. Men bizding Konstitusiyagha ózgeris engizip jatqanymyzdy dúrys sanaymyn», - dedi Putiyn.

Putin Resey tarihynda KSRO-ny qayta qalpyna keltirushi retinde qaludy armandaytynday. Onyng Gruziyagha basqynshylyghy, Ukrainagha agressiyasy, syrtqy sayasattaghy ústanymy soghan menzeydi. Al onday kózqarastaghy Resey әriyne Qazaqstan ýshin de qauipti.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz

25 pikir