Júma, 29 Nauryz 2024
Aymaq 7479 1 pikir 22 Qarasha, 2021 saghat 14:03

Manash Qozybaev esimin el bolyp úlyqtadyq

Ótkende Qyzyljarda aita qalghanday oqigha boldy. Manash Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan uniyversiytetinde «Qozybaev oqulary. Bilim men ghylymdy damytudyng jana baghyttary jәne zamanauy kózqarastar» degen taqyrypta halyqaralyq ghylymiy-tәjiriybelik konferensiya bolyp ótti. Osynau ýlken әri manyzdy ghylymy jiyngha Qazaqtyng adal úldarynyng biri, ataqty ghalym әri zor qayratker Manash Qabashúly Qozybaevtyng tughanyna 90 jyl toluy arqau boldy.

Saltanatty sharalar uniyversiytet rektory E.N. Sholanov bastaghan uniyversiytet újymy men qonaqtardyng Manash Qozybaev eskertkishine gýl qong rәsimimen bastaldy.

Búdan keyin jinalghandar Qazaqstan Respublikasy Preziydentining arhiyvi úiymdastyrghan «Arhiv jәne qogham: Tәuelsiz Qazaqstannyng túlghalary:  Manash Qozybaev» atty kórmeni tamashalady. Kórmege  M. Qozybaevtyng jeke qoryndaghy materialdar qoyylyp, ghúlamanyng shygharmashylyq ómirbayanynan qyzyqty derekter úsynylghan eken. Sonday-aq, uniyversiytetting óz kýshimen úiymdastyrylghan «Akademik Manash Qozybaev – 90» degen kitap kórmesi tanymdyq jaghynan qúndy kóringenin de atap ótu kerek.

Býkil әlemdi jaylaghan  júqpaly dertting taralyp ketu qaupinen saqtanyp, beynekonferensiya týrinde ótken jiyngha Qazaqstannyng kórnekti ghalymdary men qayratkerleri, sheteldegi otandastyrymyz qatysyp, Tәuelsizdigine 30 jyl tolyp   otyrghan Qazaqstanymyzdyng bilimi men ghylymyndaghy janalyqtar jәne keleshek baghyttary turaly keninen oy bólisti. Áriyne, sóilegenderding bәri mýsheltoy iyesi marqúm Manash Qozybaevtyng esimin qúrmetpen auyzgha alyp, myna jaghdayda Manash Qabashúly bylay istep edi, myna mәseledegi pikiri mynaday bolyp edi degenge oralyp otyrdy.

Jappay yqylasty, Manash Qozybaevtyng ózi qatysyp otyrghanday, kóterinki kónil serpini, marqúmnyng kisiligi men enbegine degen zor qúrmet pen riyasyz sýiispenshilik sezimi jarqyrap kóringen konferensiyany Qozybaev uniyversiytetining rektory Erlan Núrlybekúly Sholanov bastau sózben ashty.

«Biz Manash Qozybaevtyng atyn iyelenip otyrghan Soltýstik Qazaqstandaghy birden-bir uniyversiytetting studentteri, qyzmetkerleri, professor-oqytushylary qazaqtyng Manash Qozybaev syndy ardaqty perzenti, úly ghalymy, Tәuelsizdik jolyndaghy aituly kýreskerining aty men ataghyna, azamattyghyna layyq bolugha úmtylamyz, dedi ol. - Manash Qabashúlynyng 90 jyldyq mereytoyy Qazaqstan Tәuelsizdigining 30 jyldyghymen tústas kelip, uniyversiytet damuynyng jana kezenine kórik bergenine kuә bolyp otyrmyz. Kezinde osynda bolyp, Elbasymyz Núrsúltan Nazarbaev batasyn bergen joghary oqu oryny, Preziydentimiz Qasymjomart Kemelúly Toqaevtyng qamqorlyghy arqasynda mýlde jana ózgeristerge ayaq basqan uniyversiytet halyqaralyq  dengeyge shyghyp, tyng bastamalargha sebep bolyp otyr. Biyl Amerika Qúrama Shtattarynyn  ozyq oqu oryndarynyng biri – Arizona uniyversiytetimen baylanys bastap, jana josparlar qúrdyq. Bizding uniyversiytetti bitirgender eki diplom alatyn kýn de alys emes. Qozybaev uniyversiytetining jana zәulim ghimaraty, jayly jataqhanalary  salynyp jatyr. Osy zamanghy ozyq zerthanalar men aspap-qúraldar satyp aludamyz.

Konferensiyagha qatysushylargha oblys Ákimi Qúmar Irgebayúly Aqsaqalovtyng qúttyqtauyn  orynbasary Ghany Nyghymetov oqyp berdi.

Búdan keyin konferensiya júmysyn M. Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan uniyversiytetining rektory E.N. Sholanov pen rektordyng kenesshisi tarnih ghylymdarynyng doktory, poofessor A.Gh. Ybyraeva jýrgizip otyrdy.

Qazaqstan Parlamenti Senatynyng halyqaralyq qatynastar jәne qorghanys isteri jónindegi komiytetining tóraghasy Múhtar Abrarúly Qúlmúhammetting  sózi erekshe  yqylaspen tyndaldy. Senator Manash Qozybaevtyng shәkirti, onymen  jiyrma jyl boyy qyzmettes, qanattas bolghan kezinde ghalymnyng belsendi azamattyq ústanymyna, Otangha degen berilgendik sezimine  suarylghan qayratkerlik quatyna, azamat, basshy, agha retindegi ghajayyp qasiyetterine toqtaldy. Múhtar Abrarúly konferensiyagha qatysushylargha arnaghan qúttyqtauyn myna sózdermen ayaqtady: «...Ghúlama bitken dýniaui  tirlikten ada, jan men tәni tek tazalyqtan, túnyqtyqtan túratyn jan bolmaytyn ba edi. Akademik Manash Qozybaev ta sonday kirshiksiz sezim iyesi bolyp ótti dýniyeden».

Fransiya memleketindegi qazaq mәdeny ortalyghy atynan ghalym-zertteushi Halifa Altaydyng úly Ábdisәmit Altay «...Alysta jýrsek te, jýregimiz, tilegimiz Qazaqstanmen birge, dep bastaghan Otandasymyz, M. Qozybaev pen óz әkesi Halifa Altaydyng ghylym jolyndaghy jemisti yntymaghyn әdemi әngimelep jetkizdi. -Akademikting 90 jyldyghy ýstinde bas qosyp otyrghan bәrinizdi Qazaqstanymnyng 30 jyldyghymen qúttyqtaymyn. Gýldene bersin, mening elim, qazaqtar zor baqytqa jetsin!» dedi ol.

Stambuldan til qatqan professor Ábdiuaqap Qara tarihshy retinde Manash Qabashúlynyng shәkirti ekenin, sol ýshin oqymystynyng әruaghy aldynda әrqashan bas iyetinin aitty. «Alysta jatsam da, mening qolymnan biraz nәrse keledi,- degen ol, - osy konferensiyanyng qazaqsha hattamasyn jiberinizder, men týrikshege audaryp, baspa beti arqyly taratayyn», degen úsynys bildirdi.

«Qazaqstan inijiniring» JShS bas diyrektorynyng kenesshisi, tarih ghylymdarynyng doktory, general-leytenant A.B. Tasbolatov akademik Manash Qozybaevtyn  әskery tarihty Otan tarihynyn, últ-azattyq kýresting manyzdy tarauy dep qarap, ýlken qamqorlyq kórsetkenin naqty mysaldarmen kestelep, tebirene sóiledi.    Sonymen birge,   Euraziyalyq damu ortalyghynyng diyrektory, ekonomika jәne sayasattanu ghylymdarynyng doktory T.A. Mansúrov pen L.N. Gumiylev atyndaghy Euraziya Últtyq uniyversiytetining rektory E.B. Sydyqovtyng jazbasha týsken qúttyqtaularynyng mәtini oqyldy.

Sh. Uәlihanov atyndaghy tarih jәne etnologiya institutynyng diyrektory Z.E. Qabyldinov,  Qazaqstannyng Enbek sinirgen qayratkeri, M. Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan uniyversiyetining professory Z.S. Tayshybay, Qazaq Últtyq agrarlyq uniyversiyteti «Ruhany janghyru» gumanitarlyq zertteuler ortalyghynyng jetekshisi, H.M. Ábjanov, Qazaqstan Bilim jәne ghylym ministrligi baqylau komiytetining tórayymy G.I. Kóbenova, Sh. Uәlihanov atyndaghy Kókshetau uniyversiytetining rektory M.Q. Syrlybaev, Euraziya gumanitarlyq institutynyng prorektory Q.Á. Ahmetov, L.N. Gumiylev atyndaghy Euraziya Últtyq uniyversiyteti tarih fakulitetining dekany T.Sadyqov, A. Baytúrsynov atyndaghy Qostanay memlekettik uniyversiytetining professory, tarih ghylymdarynyng doktory A. Kýzembayúly, M.S. Nәrikbaev atyndaghy Qazaq gumanitarlyq zang uniyversiytetining professory L.M. Kәrimova, Litva Respublikasy Mukolas Romeris uniyversiytetining professory Saulius Nefas   Manash  Qozybaev múrasynyng ghylymdyq, tanymdyq, tәrbiyelik qúny qymbat ekenin aitty. Sóileushiler osynau sharany joghary dengeyde úiymdastyryp, ótkizgeni ýshin uniyversiyet basshylary -  Rektor Erlan Sholanov pen rektordyng kenesshisi professor Aqmaral Ybyraevagha alghys sezimderin bildirdi.

Konferensiya júmysy kezinde akademik M. Qozybaevtyng tughanyna  90 jyl toluyna arnayy shygharylghan kitaptardyng túsaukeser rәsimi ótkizilip, basylymdar júrtqa tanystyryldy. Manash Qozybaevtyng úly Iliyas Manashúly Qozybaev qúrastyrghan «Tarihshy jәne onyng zamany» dep atalghan  kitapty Qazaqstan Respublikasy Preziydentining arhiyvi diyrektorynyng orynbasary,  professor Álimghazinov Qayrat Shәkәrimúly tanystyrdy.

Al, M. Qozybaev atyndaghy Soltýstik Qazaqstan uniyversiytetining «Ruhany janghyru» әleumettik-gumanitarlyq zertteuler instituty shygharghan  osy mýsheltoy qarsanynda  «Akademik Manash Qozybaev jәne Tәuelsizdik belesteri» degen ghylymy jinaq tarihshylargha, magistranttar men studentterge, jalpy Otan tarihyna qyzyghushy kópshilikke arnalghan.

Núrgýl Ahmetova,

M. Qozybaev atyndaghy SQU jurnalistika kafedrasynyng oqytushysy, jurnalistika magistri

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1584
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3622