Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 4176 0 pikir 23 Shilde, 2012 saghat 10:01

ShQMTU: 20 qadamgha qaray qaz basqan týlek tәrbiyelep jatyr

Áleumettik selqostyqtan jalpygha ortaq enbek qoghamyna baghyt ústayyq. Elbasy Núrsúltan Nazarbaev úsynghan qazaqstandyq damudyng jana joly elimiz enbekshilerining jigerin tasytyp, kýsh-quatyn eseley týsti.

«Qazaqstannyng әleumettik janghyrtyluy: Jalpygha Ortaq Enbek Qoghamyna qaray 20 qa­dam» dep atalatyn baghdarlama­lyq maqalada býkil janghyrtu ýderisi tabysynyng basty fak­torlarynyng biri retinde bilim beruding últtyq jýiesin janalau kórsetilgen. Búl istegi jaghdaygha syn túrghysynan taldau jasalyp, kýrdeli mәselelerdi she­shuding negizgi joldary ai­qyn­dalghan. Qazaqstan mektebining jana jýiesinde ósuding formalidy sandyq kórsetkishterin emes, basymdyq tek naqty sapaly damugha berilgen.

Osyghan baylanysty negizgi qúndylyq jasampaz enbek boluy tiyis. Qazaqstan ghalymdary men pedagogtarynyng naghyz iyn­novasiyalyq әleumettik orta qa­lyptastyru jolyndaghy jauap­kershiligi eselep artady. Bilim jәne ghylym ministri Baqytjan Júmaghúlovtyng manyzdy bastamalary da osyghan menzeydi.

Áleumettik selqostyqtan jalpygha ortaq enbek qoghamyna baghyt ústayyq. Elbasy Núrsúltan Nazarbaev úsynghan qazaqstandyq damudyng jana joly elimiz enbekshilerining jigerin tasytyp, kýsh-quatyn eseley týsti.

«Qazaqstannyng әleumettik janghyrtyluy: Jalpygha Ortaq Enbek Qoghamyna qaray 20 qa­dam» dep atalatyn baghdarlama­lyq maqalada býkil janghyrtu ýderisi tabysynyng basty fak­torlarynyng biri retinde bilim beruding últtyq jýiesin janalau kórsetilgen. Búl istegi jaghdaygha syn túrghysynan taldau jasalyp, kýrdeli mәselelerdi she­shuding negizgi joldary ai­qyn­dalghan. Qazaqstan mektebining jana jýiesinde ósuding formalidy sandyq kórsetkishterin emes, basymdyq tek naqty sapaly damugha berilgen.

Osyghan baylanysty negizgi qúndylyq jasampaz enbek boluy tiyis. Qazaqstan ghalymdary men pedagogtarynyng naghyz iyn­novasiyalyq әleumettik orta qa­lyptastyru jolyndaghy jauap­kershiligi eselep artady. Bilim jәne ghylym ministri Baqytjan Júmaghúlovtyng manyzdy bastamalary da osyghan menzeydi.

Jalpygha ortaq enbek qogha­myna qaray jiyrma qadam ayasynda D.Serikbaev atyndaghy ShQMTU újymy ózining keshendi sharalar josparyn jasady. Ony jýzege asyru әleumettik jan­ghyrtugha quatty serpin berui tiyis. Baghdarlama jasau barysynda jas mamandardy dayar­lau­gha, qayta dayarlaugha jәne jú­mysqa ornalastyrugha erekshe manyz berdik. Preziydent diplomdy jastardyng júmys­syz­dyghyna, joghary oqu oryndary týlekterining arzan júmys kýshi retinde paydalanylatynyna oryndy ókinish bildirdi. Árbir jas maman oqytudyng tolyq­qandy siklynan ótui kerek, sonda ghana ol enbek rynogynda talapqa say, quana qarsy alynatyn qyzmetker bola alady.

Ol ýshin býgingi jaghdayda kadr­lardy dayarlau men qayta dayarlau ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damu jónindegi memlekettik baghdarlamamen bite qaynasa iske asyryluy qajet. Búl rette oqu ýderisine mamangha tapsyrys berushi, yaghny júmys berushi qosyluy tiyis. Ol bola­shaq mamannyng kәsibiyligine, onyng naqty bir kәsiporynnyng talaptaryna say boluyna mýd­deli boluy kerek. Búl jerde songhy jyldary júmys berushi­ler Shyghys Qazaqstan memle­ket­tik tehnikalyq uniyversiy­te­tining әriptesterine ainalyp kele jatqanyn, joghary oqu orny men óndiristing mýddeleri bir arnagha toghysqanyn aita ketken oryndy. Kәsiporyn ózine qajet bolashaq mamanyn aldyn ala tandap alady. Ertengi injener bolashaq júmysyna naqty óndi­ristik jaghdayda baulynady. Ol enbek ýderisine boylap, júmys ornyn kózimen kórip, óndiristik qondyrghylarda júmys isteuge ýirenedi. Osylaysha ghana teo­riyalyq bilim tikeley óndirispen baylanysady, studentting dýniye­tanymy ornyghady.

Bolashaq injener әzirleuding eng tóte joly osy dep bilemin. Sondyqtan barlyq maman­dyq­tar boyynsha osy modeli qol­danylady. Bilim beruding mem­lekettik standarttarynda kóz­delgen mindetti pәnderden tys jogharydaghyday súranystan tu­ghan qosymsha kurstardy uniyversiytet ózi taldap jasaydy. Búl tústa enbek rynogynyng naqty talaptary qatang eskeriledi. Qo­symsha kurstar jasaugha júmys berushi mindetti týrde qaty­sady, onyng pikiri men tilegi boyynsha qosymsha pәnderding katalogy jyl sayyn ózgeriske úshyrap, tolyqtyrylyp otyrady. Oqu ýderisin búlay úiym­das­tyru bolashaq mamannyng enbekke batyl aralasuyna jol ashary dausyz. Býgingi tanda barlyq maman shygharushy kafedralar studenttermen júmysty osylay isteydi. «Geologiya jәne ken isteri», «Himiya, metallurgiya jәne bayytu» kafedralary «Qazsink» bazasynda óz filialdaryn ashty. Sóitip, auyr, týsti, baghaly jәne siyrek metaldar jónindegi dәrister tikeley kәsiporynda oqylady. Júmys berushiler emtihan qabyldaugha da belsene qatystyrylady. Ay­maqtaghy avtomobili ónerkәsibin damytudyng qarlyghashy «Aziya Avto» aksionerlik qoghamy bolsa, oghan mamandar ShQMTU-da dayarlanady. Qazaqstandaghy osy iri avtomobili jasaushy kәsip­oryn men bizding uniyversiytetting әriptestik qarym-qatynasy da kónil audararlyq.

Qazirgi tanda D.Serikbaev atyndaghy ShQMTU-dyng týlek­terine sheteldik kompaniyalar ókilderining kónili aua bastady. Ásirese, ken óndirushilerding qy­zyghushylyghy basym. Osyny eskere otyryp, biz student­terding segiz tobyn qúrdyq. Olar aldaghy oqu jylynan bastap aghylshyn tilinde bilim alady. Kóp tildi maman әzirleu sayasatyn aldaghy uaqytta da teren­dete bermekpiz.

Preziydent atap aitqanday, damu barysymyzda biz kәsiby dengeyi otandyq óndiristing sapasyn qamtamasyz etetin praktiyk-enbekker tәrbiyleuding qansha­lyqty manyzdy ekenin bagha­lay­tyn mejege jettik. Ol qúrylys, kommunaldyq qyzmet kórsetu jәne ekonomikanyng basqa da salalarynyng mamandaryna tý­gel qatysty. D.Serikbaev atyn­daghy ShQMTU-dyng kolledjinde bolashaq metallurgter, mehanikter, qúrylysshylar, baghdar­lamashylar jәne buhgalterler zaman talaptaryna say jab­dyqtalghan qúrylys, slesari jә­ne dәnekerleu sheberhanalarynda oqidy, zerthanalar men kabiynetter jyl sayyn janartylyp, jetildirilip otyrady. Oqu ýde­risi shәkirtter oqu semestrining alghashqy kýninen qalanyng «Qaz­sink», Ýlbi metallurgiya zauyty, Titan-magniy kombinaty, «Aziya Avto», «Vostokmashzavod» siyaqty iri kәsiporynda­rynda enbekting әdis-tәsilderin mengeruden bastaytynday úi­ym­dastyrylghan. Búl kәsip­oryn­darda praktikadan ótu, olardyng ókilderimen jýzbe-jýz kezdesu studentterding bolashaq maman­dyqtarynyng qyr-syryn tereng sezinip, iygeruine, bilimderin jyl­­­dam jetildirip, ertengi isterine etene tóseluine iygi әser etedi. Al kolledj ben júmys berushilerding múnday tyghyz yn­tymaghy óndiristik tәjiriybe­den ótken kezde ózin alghyrly­ghymen kórsetken jastardyng erteng esh­bir qinalyssyz jú­mys­qa qa­byldanatynyna kepil­dik be­re­di. Jastardyng júmysqa ornalasuyna jasalghan taldau týlek­terding basym bóligi óndi­riske aralasqanyn kórsetti.

Uniyversiytette ardagerlerdi, oqytushylar men studentterdi әleumettik qorghaudyng jaqsy dәstýri qalyptasqan. Kәsipodaq úiymymen jasasqan újymdyq kelisimde oqytushylar men shә­kirtterge jasalatyn jenil­dik­ter naqty aiqyndalghan. Ýsti­mizdegi jyly ghana túrmysy tó­men studentterge, jaghday­la­ryna qaray keybir oqytushylar men qyzmetkerlerge 150 million ten­gening kómegi kórsetilgen. JOO-da búryndary qyzmet etken ardagerlerdi de esten shy­gharmaymyz.

Elbasy algha qoyghan mindet­terdi jýzege asyrugha baghyt­talghan sharalar josparynda biz túrmysy tómen otbasylarynan oqyp jatqan studentterge je­nildik jasau jýiesin odan әri jetildirudi, qyzmet­kerlerdi ma­terialdyq qoldau­dy kýsheytudi, ata-anasyz shә­kirtterdi júmys­qa ornalastyrudy úiymdas­tyru, talantty magistranttardy, doktoranttar jәne jas gha­lymdardy qol­dau jýiesin te­rendetudi, studentter men jas ghalymdardyng akademiyalyq út­qyrlyghyn jo­ghar­latudy, bilim beru, ghylymy jәne innova­siyalyq qyzmetting dengeyin barynsha arttyrudy kózdep otyrmyz.

Atalmysh enbeginde Preziydent oqytu ýderisindegi tәrbie júmysyn barynsha kýsheytuding manyzdylyghyna da nazar audar­ghan. Uniyversiytetting әleumettik-tәrbie júmysynyng baghdarlama­synda segiz qyrly, bir syrly, janyn arynyng sadaghasy dep sanaytyn, jaqsy maman ghana emes, eli men jerin qasterleytin, erik-jigeri myghym azamat tәr­biyeleuge basymdyq berilgen. Bizding týlegimiz deni sau, kóki­regi oyau, ómirding kez kelgen ke­dir-búdyrynan qinalmay jol tabatyn boluy kerek. Býkil tәr­bie júmysy osy maqsatqa baghyttalghan.

Ómir aldymyzgha kýn sayyn sony mindetter qoyady. Jarty gha­syrdan astam tarihy bar ShQMTU-dyng erteni jarqyn. Bizding josparymyzda túr­mys­qa qolayly jataqhana, sport ke­she­nin salu, oqu ghimaratyn ke­neytu bar. Bolashaqta 66 gektar alqap­ty alyp jatqan studentter qa­lashyghy әleumettik jan­ghy­rudyng jarqyn ýlgisi bolatynday tútas kampusqa ainalady.

Preziydentimiz úsynghan 20 tapsyrmany búljytpay oryndau Qazaqstan halqy ýshin abyroyly is bolmaq. Búl bizding újym­­gha da syn dep bilemiz. Uniy­­­versiytet professorlary men ghalymdary osy bir jauapty sharuanyng alghy shebinen kórinui ýshin shygharmashylyqpen enbek ete beredi.

Núrlan TEMIRBEKOV,

D.Serikbaev atyndaghy Shyghys Qazaqstan

memlekettik tehnikalyq uniyversiytetining rektory

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616