Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Janalyqtar 3662 0 pikir 23 Shilde, 2012 saghat 08:09

Sәken Aldashbaev. Ábsattar qajy, Ýndeuinizdi Ýkimetke de joldasanyz!

Dinimizde qasiyetti ýsh ay bolsa, sonyng biri - Ramazan aiy. Búl aida jaqsylyqty әdettegiden de kóbirek jasaugha, tyiyl degen nәrseden tyiylyp, Allagha degen qúlshylyqty ýdete týsedi eken búrynghylar. Tipti osy aidy asygha kýtip, jylap qauyshyp, qimay qoshtasqan eken babalarymyz.Sonymen qatar, oraza aiynda jarly-jetimderdi tamaqtandyryp, kerek deseniz aldyna mal salghan auqattylar da bolghan.

Dinimizde qasiyetti ýsh ay bolsa, sonyng biri - Ramazan aiy. Búl aida jaqsylyqty әdettegiden de kóbirek jasaugha, tyiyl degen nәrseden tyiylyp, Allagha degen qúlshylyqty ýdete týsedi eken búrynghylar. Tipti osy aidy asygha kýtip, jylap qauyshyp, qimay qoshtasqan eken babalarymyz.Sonymen qatar, oraza aiynda jarly-jetimderdi tamaqtandyryp, kerek deseniz aldyna mal salghan auqattylar da bolghan.

Osy dәstýrimizdi әri qaray jalghayyq, sauapty isterge qol úrayyq, el-halyqqa paydamyzdy tiygizeyik degen niyetpen Bas
mufty Ábsattar qajy Derbisaly Ýndeu jasaghan bolatyn. Yaghni, dinbasy jyl sayyn Ramazan aiy keluimen dýkender men bazarlarda azyq-týlik baghalary kýrt qymbattap shygha keletinin, búl halyqtyng oryndy renishin tughyzatynyn aita kelip, «Ramazan biz ýshin berekesi mol, Allanyng rahymy men meyirimi jauatyn ay ekenin úmytpayyq. Búl aida jasalghan әrbir izgi amal ózge ailargha qaraghanda sauaby eselep artatyny sózsiz. Sondyqtan osynau mýbәrak aida týrli mekeme basshylary men kәsipker músylman bauyrlarymdy Jaratushy IYemizding meyirimin tilep, azyq-týliktin, qonaqýiler men qoghamdyq qyzmetterdin, kiyim-keshektin, qúrylys zattary men janar-jaghar maydyn, mektep formasy men oqulyqtarynyn, demalys lagerleri men shipajaylardyn, meyramhanalar men ashanalardyng baghasyn 10 payyzgha týsirip, jenildik jasaugha shaqyramyn» dep jar saldy. Tipti qoghamdyq kólikterde jýru aqysy, kommunaldyq qyzmet tólemaqylary men telekommunikasiyalyq baylanys tarifterin de osylay tómendetse dedi. Búl Ýndeuindegi taghy bir mәsele qasiyetti aida Alla taghalanyng ashuy men qaharyn tudyrugha sebepshi araq-sharaptan, dinimiz tyiym salghan basqa da haram is-әreketterden aulaq bolu. Búl ýshin Ramazan aiynyng qúrmetine jәne basqa da ailarda meyramhanalar men jiyn-toylarda ishkilikting eshbir týri dastarhangha qoyylmasa jәne dýkenderde satylmasa degen elge úsynysyn tastady.

Jogharydan tapsyrma týsse tómendegilerding túra jýgiretin әdeti emes pe. Jergilikti jerdegi meshit qyzmetkerleri búl úly Ýndeuden keyin orazagha onshaqty kýn qalghanda dýkenderdi aralap shyqty. Sol din ókilderining ishinde mening bir tanysym da bar bolatyn.

Dýken men bazar saudagerlerine jolyghyp, dinbasynyng ýndeuine oray ýgit jýrgizeyik dedi әlgi tanysym. Múnday jobany qalaysha qoldamaysyn, quana kelisip, el ýshin, halyq ýshin joldanghan ýndeudi taratugha shyqtyq. Qolymyza mýftiat saytyna shyqqa dinbasynyng Ýndeui bar. Bes-alty dýken men bazardaghy tanystaryma bardym. Olar jaqsy qabyldap alyp qaldy. Tipti biz barghanda sauda jasap túrghan júrtshylyq ta quanysty.

Alayda sol shattyghmyz shyngha ainalmay, orazanyng alghashqy kýni-aq ókpe-naz ben jalghanshylyqtyng astynda qaldy.

Olay deytinim oraza bastalysymen aldynda kelisip qoyghan dýkenderdi araladym. Sóitip bireuine kirdim de, satushy baladan «orazagha baylanysty on payyz týsirdinder me?-dep súradym. Ol bala arghy bólmede jýrgen dýken egesi anasyna:

-Mama bir kisi orazagha baylanysty on payyz týsirdi me dep súrap jatyr»-dep aiqaylady. Men quanyshty janalyq kýtip túrghanmyn. Anasy sol jaqta jýrip:

-Nenning on payyzy, ózimiz әreng otyrghanda baghany týsirgeni nesi. Bizge qaysysy orazagha baylanysty arzan tauar berip edi?,- dep aiqaylady. Ýndemey shyghyp kettim.

Taghy bir dýken iyesi maghan «aynalayyn, sen ne itarshy bolyp jýrsin? Odanda ana Ábsattaryna ait, Ýndeudi Ýkimetke joldasyn. Salyqty, jerpúldy 50 payyzgha qysqartsyn. Sonda biz 10 payyz arzandatamyz dep betimdi qayyrdy. Bolmaghan song bazargha tarttym. Sóittim dep bas salyp ayaq kiyim satyp túrghan tanysyma qolqa saldym. Sóitsem ol ózining qysqartylghan baghagha (rasprodajagha) shygharyp túrghan tauaryn orazagha baylanysty arzandattyq dey salayyq dep qarap túr. Onyng búl jalghanshylyghyna ishim uday ashyghan men: «Óitip, Allany aldamay-aq qoy» dep teris ainalyp ketip qaldym.

Sol ashumen әlgi meshit qyzmetkeri tanysyma qonyrau shaldym da birden: «men sening ótinishindi orynday almadym, yaghni, tauaryn on payyz týsiretin adam taba almadym» dedim renjip. Onyng da men sekildi tauy shaghylsa kerek, «biz shaghyn jәne orta kәsipkerlerge emes, ýlken kәsipkerlerge baruymyz kerek edi» dedi kýmiljip. (Alayda ýlken kәsipkerlerding esiginen kiru bizge onay emes.) Biraq mening oghan odan әri kómektesuime qúlqym bolmady.

Óitkeni qala ishindegi zyrlaghan qoghamdyq kólik pen qara bazar satushylar men dýken iyelerining kópshiligi búl Ýndeudi Ábsattar qajy Ýkimetke joldau kerek dep jatty.

Eger osylay jaqsylyq jasasanyzdar Alla taghala mol baylyq, yryzdyq nesibe, tynyshtyq pen baqyt beredi emes pe, degenimde, «osy aitqandarynyz Ýkimetke kerek emes pe?», dep qarsy súraq qoydy kóbisi.

IYә, rasynda halyqqa qasiyetti Ramazan aiynda sauapty is jasaudy әueli Ýkimet qolgha alu kerek, sonda orta jәne shaghyn kәsipkerler qarap qalmaydy. Olay bolyp jatsa, búrynghyday bar músylman balasy Ramazan aiyn asygha kýter edi.

Sol ýshin asa qadirli Ábsattar qajy myrza halyq aitpaqshy, osynday sauapty Ýndeuinizdi halyqpen qosa Ýkimetke de joldasanyz, óziniz aitpaqshy núr ýstine núr bolar edi.

«Abay-aqparat»

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1561
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2251
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3504