Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 3824 0 pikir 10 Shilde, 2012 saghat 11:52

Álemge әigili Ánuar

Kórnekti memleket jәne qogham qayratkeri, qabyrghaly qalamger Ánuar Álimjanovqa arnalghan «Álem tanyghan Ánuar» atty respublikalyq ghylymiy-praktikalyq konferensiya jazushynyng tughan jeri Alakól audanynda ótti. Qazaqtyng mandayyna bitken daraboz perzentining mereytoylyq sharasy retinde atalyp ótilgen dýbirli toy eki kýn boyy Ýigentas aimaghyn shat-shadyman kýige bóledi.  Almaty oblysy men Alakól audany әkimdikterining úiymdastyruymen, Qazaqstan Jazushylar odaghynyng atsalysuymen ótken toydyng alghashqy kýni Qabanbay auylyndaghy Qabanbay batyr atyndaghy tarihiy-ólketanu múrajayymen tanysudan bastaldy. Jazushylar odaghy basqarmasynyng tóraghasy Núrlan Orazalin bastaghan Almatydan at aryltyp jetken aqyn-jazushylar, ziyaly qauym múndaghy qúndy jәdigerler arqyly ólkening shejiresine qanyqty.

Kórnekti memleket jәne qogham qayratkeri, qabyrghaly qalamger Ánuar Álimjanovqa arnalghan «Álem tanyghan Ánuar» atty respublikalyq ghylymiy-praktikalyq konferensiya jazushynyng tughan jeri Alakól audanynda ótti. Qazaqtyng mandayyna bitken daraboz perzentining mereytoylyq sharasy retinde atalyp ótilgen dýbirli toy eki kýn boyy Ýigentas aimaghyn shat-shadyman kýige bóledi.  Almaty oblysy men Alakól audany әkimdikterining úiymdastyruymen, Qazaqstan Jazushylar odaghynyng atsalysuymen ótken toydyng alghashqy kýni Qabanbay auylyndaghy Qabanbay batyr atyndaghy tarihiy-ólketanu múrajayymen tanysudan bastaldy. Jazushylar odaghy basqarmasynyng tóraghasy Núrlan Orazalin bastaghan Almatydan at aryltyp jetken aqyn-jazushylar, ziyaly qauym múndaghy qúndy jәdigerler arqyly ólkening shejiresine qanyqty.
«Álemning alpys alty elin aralaghan Ánekeng ózgeler sekildi el tanyp, jer kórip qana qaytpay, dýniyejýzining 24 joghary oqu ornynda Qazaq eli, tarihy men tanymy turaly leksiya oqyp, tughan elin pash etip jýrdi» deydi qalamger-ghalymdar. Álimjanovqa әlemning týkpir-týkpirindegi studentter men oqu oryndary basshylarynan «Bizding elge taghy da kelip, leksiyalar oqyghanynyzdy qalaymyz» degen mazmúndaghy hattar da kelgen eken. Osynday jazbalar men basqa da qúndy qújattardy satirik jazushy Ghabbas Qabyshev jinaqtap jýrgenin, qalamgerding 90 jyldyq merey­toyyna deyin jinaqtap, jana, tyng derektermen tolyqtyryp basu oiynda bar ekenin de konferensiya barysynda jetkizdi. Jiynda Núrlan Orazaliyn, Sәken Imanasov, Beksúltan Núrjekeev, Núrdәulet Aqysh syndy birqatar qalamgerlerding bayandamalarynan búl toydyng әlimjanovtanugha bastaytyn taghylymdy shara ekenin bayqadyq. Qalamgerding qyzy Dinara Álimjanova el-júrttyn, el aghalarynyng ystyq yqylasyna rizashylyghyn bildirdi.
Mereytoy shenberinde oblysta atqarylghan júmystardyng iygilin el kórip otyr. Mәselen, 94,8 mln. tengege Qabanbay auyldyq Mәdeniyet ýiine kýrdeli jóndeu jýrgizildi, 7 mln. tengege Ýshqayyng auylyna deyingi jol jasaldy, 21,3 mln. tengege Qabanbay auylynyng Álimjanov atyndaghy kóshesi, 18,8 mln.tengege Álimjanov atyndaghy orta mektep jóndeuden ótti.
Mereytoydyng ekinshi kýni qonaqtar jazushynyng tughan jeri Qarlyghash auylyndaghy «Aqtúma» búlaghy men 2000 jyly Álimjanov esimi berilgen, ózi oqyghan Ýshqayyng orta mek­te­bine at basyn búrdy. Almaty oblysy әkimi Ansar Músahanovtyng qatysuymen ótken Shú­bara­ghash-Oyjaylau ónirindegi saltanatty jiyn sony últtyq at sporty jarystaryna úlasty.
Ónirding tabighat tamashasynan, kóne Qoylyq qalasynyng tarihynan, Jonghar shapqynshylyghy, Kenes ýkimetining ornauy, újymdastyru, Úly Otan soghysy tarihy kezenderindegi Ýigentas aimaghynyng hal-ahualynan syr shertetin zaldarmen qatar Ánuar Álimjanovqa arnalghan jana zaldyng orny bólek. Múndaghy eng qúndy jәdiger - 1980 jyly jazushy óz qoltanbasyn jazyp qaldyrghan, Ábu Nasyr әl-Faraby jayyndaghy «Vozvrashenie uchiytelya» atty shygharmasynyng qoljazbasy. Qalamgerding jazu mashinkasy, qalamy sekildi ózi tútynghan birqatar dýniyeleri men tuyndylary osy zaldan oryn tepken. Múnan song sol auylda qayratkerding mýsini ornatylyp, jerlesteri Álimjanovtyng esimin berudi qalaghan sayabaq saltanatty týrde ashyldy. Jazushy mýsinining avtory - Meruan Azmaghanbetov.
Bir jasynda anasynan, 11-ge tolghanda әkesinen aiyrylyp, jetimdik tauqymetin kórip ósken Án-aghany taghdyr teperishi shiryqtyryp, shynyqtyrdy, tek algha úmtylugha ýiretti. Lepsi pedagogikalyq uchiliyshesin, Qazaq memlekettik uniyversiytetining jurnalistika fakulitetin bitirgennen keyin alghashqy enbek jolyn «Alma-Atinskaya pravda», qazirgi Almaty oblystyq «Ogny Alatau» basylymynda bastaghan Álimjanov keyin «Liyteraturnaya gazetanyn» Orta Aziya jәne Qazaqstan boyynsha arnauly tilshisi boldy. «Leninskaya smena», «Pravda» gazetterine de qalamgerlik qoltanbasyn qaldyrdy.
Negizinen orys tilinde jazghan Án-aghanyng әl-Farabiyding otyrarlyq, qazaq topyraghynyng tumasy ekenin dәleldeui, últ azattyghyn ansaghan «Mahambetting jebesin» jazuy, Mústafa Shoqaydy dattaushylardan arashalap, «Liyteraturnaya gazetanyn» aiqarma betine maqala berui, taghy basqa da tolyp jatqan qalamgerligimen úshtasqan qayratkerlik túlghasy turaly konferensiya barysynda keninen aityldy.
Filologiya ghylymdarynyng kandidaty, dosent Kәken Hamzin Ánuar Álimjanovty «Elimizdegi alghashqy jәne әzirge songhy da halyqaralyq jurnalist, әlemdik әdebiy-publisistikalyq kenistikte qazaqtyng namysyn jyrtqan iri qayratker» dep baghalady. Jәne taghylymy mol myna bir әngimeni tilge tiyek etti: «Ánekeng birde qazaqtyng abzal azamaty Bolathan Tayjannan Qazaqstangha tyng iygeruge baratyn Kenes Odaghynyng azamattaryna jasalynatyn kómek turaly qaulyda «jergilikti halyqtan basqalargha» dep atap kórsetilip, qazaq halqynyng jәrdemnen shettetilgenin estiydi. Búl turaly Álimjanov Býkilodaqtyq әdebiyet instituty ótkizgen kezdesude arnayy sóilep, odan keyin gazetke maqala shygharyp, qazaq halqynyng mýddesin ashyq aityp, batyl jazady. Osy azamattyghy Ánekenning Lenindik syilyqqa úsynylghandar tiziminen týsip qaluyna sebep bolghan. Búl jaghdaygha «әttegen-ay» deskenderge «Men ataq ýshin emes, elge qyzmet etu ýshin ómir sýrip jýrmin» degen eken.
Elimizdegi ghana emes, dýniyejýzindegi qogham­dyq-sayasy oqighalarda ýn qosyp, azamattyq ústanymyn aiqyn anghartatyn. Qay minbede de, qay lauazymda da qazaqtyng joghyn joqtap, múnyn múndaghan, Múhtar Áuezov qudalanghan shaqta Mәskeuge attanuyna jәrdem bergen, Semey poligonyn jabugha atsalysqan, Qazaqstan Jazushylar odaghyn basqarghan shaghynda, tipti Almatyda Aziya men Afrika elderi jazushylarynyng V konferensiyasyn ótkizgen KSRO Jogharghy Kenesi Respublika Kenesin basqarghan shaqta Kenes Odaghynyng ydyrauy turaly qújatqa qol qoyghan da Án-aghang edi.

Saghynysh NAMAZShAMOVA
Almaty oblysy

«Ana tili» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1570
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2265
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3564