Ár azamattyng әleumettik әl-auqaty baspanamen baylanysty ekeni belgili. Al adamdardyng bәrining birdey baspanany qolma-qol satyp alugha jaghdayy jete bermeydi. Eki qolgha bir kýrek izdep qala jaghalaghan, azdy-kópti tapqan jalaqysynyng bir bóligin uaqytsha baspana jaldaugha júmsap jýrgen adamnyng ýy satyp alugha qomaqty qarajatty birer jyldyng ishinde jinay qoyy da mýmkin emes.

IYә, elimizde kópbalaly otbasylargha jetim qalghan balalargha, mýgedek bala asyrap otyrghan otbasylargha memleket tarapynan baspana beriledi. Alayda, jergilikti atqarushy organdardyng tizimine 500 myng adam baspanagha múqtaj retinde esepke alynghan. Búl kezekting ózine jylda qosylatyn әleumettik az qamtylghan topqa jatatyn adamdar bar. Demek, búl da baspana armanynyng tez arada oryndaluyna septigin tiygize almaydy. IYә, jer-jerde әkimdikter әleumettik túrghyn ýiler salyp ta jatyr. Mәselen, bir elordanyng ózinde 50 myngha juyq adam kezeke ilingen. Olargha shetinen baspana berilude de. Naqty derekterge jýginer bolsaq, 2018 jyly 1 100, al 2019 jyly 2 900, 2020 jyly 7 000 qoljetimdi baspana berildi. Biyl múnday әleumettik baspana sany 10 myngha jetpek. Biraq, búl da problemany tolyq sheshe almaytyny anyq.

Problemany sheshu joldary QR Preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng 2020 jyldyng 1 qyrkýiegindegi «Jana jaghdaydaghy Qazaqstan: Is-qimyl kezeni» atty Qazaqstan halqyna Joldauynda aityldy.

«Birynghay jinaqtaushy zeynetaqy qorynyng 700 myng salymshysy 2021 jyly óz jinaqtarynyng bir bóligin túrghyn ýy satyp alugha, emdeluge nemese qarjy kompaniyalarynyng basqaruyna beruge paydalana alady. Ýkimetke Últtyq bankpen birlesip, aghymdaghy jyldyng sonyna deyin barlyq qajetti normativtik-qúqyqtyq aktilerdi qabyldaudy jәne dayyndyq júmystaryn jýrgizudi tapsyramyn», - degen bolatyn Memleket basshysy.

Osydan keyin QR Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi el azamattarynyng zeynetaqy jinaqtaryn paydalanu ýshin «jetkiliktilik shegin» jariyalady. Jetkiliktilik shegi mólsherin aldyn ala esepteu әrtýrli jastaghy adamdar ýshin mynaday boldy: 20 jas 1 mln 720 myn, 21 jas 1 mln 795 myn, 22 jas 1 mln 871 myn, 23 jas 1 mln 948 myn, 24 jas 2 mln 026 myn, 25 jas 2 mln 105 myn, 26 jas 2 mln 185 myn, 27 jas 2 mln 267 myn, 28 jas 2 mln 349 myn, 29 jas 2 mln 433 myn, 30 jas 2 mln 518 myn, 31 jas 2 mln 604 myn, 32 jas 2 mln 691 myn, 33 jas 2 mln 780 myn, 34 jas 2 mln 810 myn, 35 jas 2 mln 961 myn, 36 jas 3 mln 053 myn, 37 jas 3 mln 147 myn, 38 jas 3 mln 242 myn, 39 jas 3 mln 339 myn, 40 jas 3 mln 437 myn, 41 jas 3 mln 536 myn, 42 jas 3 mln 636 myn, 43 jas 3 mln 739 myn, 44 jas 3 mln 842 myn, 45 jas 3 mln 947 myn, 46 jas 4 mln 054 myn, 47 jas 4 mln 162 myn, 48 jas 4 mln 271 myn, 49 jas 4 mln 383 myn, 50 jas 4 mln 495 myn, 51 jas 4 mln 610 myn, 52 jas 4 mln 726 myn, 53 jas 4 mln 843 myn, 54 jas 4 mln 963 myn, 55 jas 5 mln 084 myn, 56 jas 5 mln 207 myn, 57 jas 5 mln 331 myn, 5 8 jas 5 mln 457 myn, 59 jas (jәne odan joghary) 5 mln 586 myng tenge.

«Jetkiliktilik shegi» degenimiz belgili bir jastaghy salymshy ýshin zeynetaqy jinaqtarynyng eng tómengi qajetti somasy. Ol kiristen BJZQ-gha (ETJ-dan tómen emes) bolashaqtaghy túraqty 10 payyz zeynataqy jarnalaryn eskere otyryp, eng tómengi zeynetaqy mólsherinde 82 jasqa deyingi zeynetaqy tólemderimen qamtamasyz etuge mýmkindik beredi. «Jetkiliktilik shegi» әielder men erler ýshin birdey belgilendi jәne әrbir jas ýshin esepteldi.

2021 jyldyng 2 qantarynda Memleket basshysy «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine ekonomikalyq ósudi qalpyna keltiru mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasynyng Zanyna qol qoydy. Atalghan Zangha sәikes, zeynetaqy jinaqtarynyng bir bóligin júmys isteytin, tiyisti jasta zeynetaqy jinaqtary «jetkiliktilik sheginen» asatyn azamattar; saqtandyru kompaniyalarymen BJZQ-da qalghan zeynetaqy jinaqtarynyng somasy sheginde ómir boyy annuiytettik tólemderdi qamtamasyz etetin zeynetaqy annuiyteti sharttaryn jasasqan adamdar ala aldy. Al zeynetkerlikke shyqqan azamattar BJZQ-da qalghan zeynetaqy qarajatynyng 50 payyzynan aspaytyn shekte qarjysyn alu mýmkindigine ie boldy.

Nәtiyjesinde 761 mynnan astam salymshy óz jinaqtarynyng jetkiliktilik sheginen asatyn bir bóligin paydalanugha mýmkindik aldy. BJZQ salymshylardyng arnayy shottaryna 1,7 trln tengeden astam qarajat audardy. Búl qarajattardy azamattar túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartugha, emdeluge júmsady. Búl rette túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartugha berilgen ortasha tólem 4,4 mln, al emdeluge berilgen ortasha tólem 900 myng tengeni qúraghanyn atap ótken jón. Al zeynetaqy jinaqtaryn investisiyalyq portfelidi basqarushygha audaru turaly 1230 ótinish maqúldanyp, shamamen 2,8 mlrd tenge kompaniyalargha berildi.

«Býgingi kýni 147 myng qazaqstandyq ýy iyesi atandy, taghy 72 mynnan astamy ipotekalyq qaryzyn ótedi jәne 18 myngha juyq adam zeynetaqy qoryndaghy qarajatynyng bir bóligin emdeluge júmsady. Olardyng ýshten biri – әielder (75 493) jәne ýshten ekisi – er azamattar (161 879). Birjolghy zeynetaqy tólemderin qoldanu boyynsha birinshi orynda Manghystau oblysynyng túrghyndary túr (36 853 adam), olar jalpy somasy 326 mlrd tenge paydalanghan. Ekinshi orynda Núr-Súltan qalasy (36 339 adam), elorda túrghyndary 217 mlrd-qa juyq tenge qoldanghan. Almaty qalasy – ýshinshi orynda (31 438 adam), almatylyqtar jalpy somasy 241 mlrd-qa juyq tengeni túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartu jәne emdelu aqysyn tóleuge júmsaghan. Yaghni, birjolghy zeynetaqy tólemin enpf-otbasy.kz platformasy arqyly túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartugha jәne emdeu ýshin júmsaugha bolady», - degen edi «Otbasy bank» AQ-nyng baspasóz hatshysy Janar Joltaeva.

Abai.kz