Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Alashorda 9707 20 pikir 23 Tamyz, 2021 saghat 14:38

Ybyray Altynsarin qayda jerlengen?

Aghartushy Ybyray Altynsarinnyng ghúmyrnamasy men shygharmashylyghyna qatysty tanymdar әli kýnge deyin shegendelip, tereng ashylghan joq. Tipti, qayratker ústazdyng beynesi týsken qúndy jәdiger bolyp tabylatyn eki ataqty fotosuretting de qyr-syry býgingi kýnge deyin tolyq ashylmay keldi. Bizder sol jәdigerdi tek jay suret emes, qaqpaghyn ashsan, «sóilep bir beretin syr sandyq» retinde qarastyryp, ony Abai.kz portalynda jariyalanghan «Altynsarin bederlengen bir suretting syry» (Marhabbaat: https://www.abai.kz/post/136597) jәne «Altynsarinnyng otbasylyq sureti qayda týsirilgen?» (Marhabbat: https://abai.kz/post/137404) dep atalatyn maqalalarymyzda tanym talqysyna tartyp, zerde zeyinine saldyq.

Taqyryby saualdyq mazmúnmen aishyqtalghan songhy maqalada bizder Y.Altynsarinnyng Qostanay irgesindegi qystauynyng qay jerde ornalasqanyn aghartushynyng ýiinde san mәrte bolghan Gh.Balghymbaev, F.Sokolovtar qaldyrghan tarihy estelikter, belgili altynsarintanushy ghalym B.Sýleymenov ornyqtyrghan tanym  arqyly boljamdap belgilegen edik. Endigi kezekte aghartushynyng qay jerde jerlengenin anyqtaugha úmtylyp, maqalamyzdyng atauyn taghy da saualdyq sóilemmen kómkerip otyrmyz.

Saual-súraq qay kezde tuyndaydy? Ol adam balasynyng kókireginde, әdette, bir nәrseni týsinbegende, ne bolmasa onyng aqiqatyna kýmәn tudyrghan jaghdayda saual qoya bastaydy. Sonday saualdy biz aghartushynyng jerlengen jerine qatysty qoyyp otyrmyz. Maqsatymyz – Y.Altynsarinnyng shyn mәninde qayda jerlengenin tolyq anyqtaugha ýles qosu, dau quu emes, ótken dәuirding shyndyghyn ashu.

Altynsarin túrghan ýii turaly jazylghan jariyalymda bizder ol kisining qystauy «qazirgi Michurin auyldyq mekenining manynda boldy, sol sebepti qystau qasyndaghy Tobyldyng jaghasyndaghy kól «Inspektor kóli»» atanypty-mys» degen tanymnyng Altynsarin zamanynda jazylghan, ony kózimen kórgen kisilerding tarihy jazbalaryndaghy derekterge say kelmeytinin naqty dәleldermen kórsetken bolatynbyz.

Kenestik zamannan bastap qalyng búqaranyng tanymyna ornyghyp qalghan sol bir aqparatty qorghap, uәj keltiretin kisiler bolsa dep biraz uaqyt tosyp, artyn kýtken jayymyz de bolghan. Biraq onday uәjdi maqalanyng shylauyna jazylatyn jazbalardan da, әldebir qanday baspasózden de, jekege shyqqan habarlardan da kóre almadyq. Býgingi tanda atalmysh maqalamyzdy 6500-den astam oqyrman oqyp shyghypty: rizashylyqpen qoshtau belgilerinen basqa keri baylanys týrin bayqamadyq. Demek, onda kóterilgen derek, úsynylghan tanym júrt kónilinen shyghyp otyr dep sanugha bolady.

Aldynghy maqalamyzben tanysqan kisi (osy jazylyp otyrghan joldardy jaqsy týsinu ýshin sol maqalamen mindetti týrde tanysqan abzal) myna biz úsynyp otyrghan saualdy qoyatynyna eshbir kýmәn joq. Sebebi sonau kenestik dәuirden qalyptasyp kelgen tanym shylauyna Y.Altynsarin ózi mekendegen qystauynyng («Inspektor kólinin» many) janyndaghy ata-babalarynyng qorymyna jerlendi degen aqparat ýnemi ilesip keledi. 1991 jyly Altynsarinnyng 150 jyldyghy toylanyp, aghartushynyng beyitin janartu mәselesi kóteriledi. Ol bastamanyng aqparattyq negizdemesine beyit «Inspektor kóli» janynda boldy degen tanym alynyp, sol jerge Altynsaringe arnalghan qyzyl kirpishti shaghyn mazar soghylady(1 suret).

1 suret.  Y.Altysarinnyng eski mazary

Mazar ýilengen jastardyng taghyzym jasap, tәu etip baratyn ornyna ainalady. Onyng manynda spirttik ishimdik iship (shampan atu), , mazar manyn qoqyspen shashyp ketetin kelensiz kórinister de jii kezdesip túrdy. Júrtshylyq mazardyng manynda ósip túrghan aghashty qazaqtyng kóne tәnirlik dýniyetanymynan qalghan senimmen kiyeli sanap, shýberek baylap, qasiyetti mekenge ainaldyrdy.

2017 jyly Ruhany janghyru baghdarlamasy jariyalanghan kezde mazar qala halqynyng jii baratyn orny ekeni eskerilip, baghdarlamanyng mazmúndyq baghytyna say ol janartylyp, Altynsarinnyng ata-babalaryna qoyylghan belgimen tolyqtyrylyp,  sәuletti de sәndi keshendi kesenge ainaldy (2 suret). Keshen qasiyetti nysan retinde Qostanay oblysynyng sakralidy geografiyasynyng tizimine de endi.

2 suret. Y.Altynsarinnyng janghyrtylghan jana keshendi kesenesi

Bәri jaqsy, biraq... Biz búghan deyin sóz etkendey, Altynsarinnyng qystauy Tobyldyng arghy betindegi (ong jaghalauyndaghy) Michurin aulynyng janyndaghy «Inspektor kólinin» manynda emes, tarihy shyndyqta Tobyldyng qala betindegi sol jaghalauynda bolghan. Demek, ol jerlengen beyit te «jabysqan týrde» («avtomatty» degen oryssha úghymnyng qazaqsha balamasy dep qabyldanyz) ilesip, bergi betke kelmey me?

Ár nәrsening Jartqan jasaghan aqiqaty bolady. Sondyqtan atalmysh mәselening aqiqatyn ashugha úmtylyp kóreyik. Ol ýshin bayaghy tarihy jazba derekterge sýienetin amal-әreketimizdi qoldanamyz.

Álqissa, aghartushy qayratkerding Qostanay irgesindegi qystauyna nauqastyng kónilin aulau maqsatynda jii kelgen (Marhabbat: https://abai.kz/post/137404), Y.Altynsarin qaytys bolghanda marqúmnyng janazasyna eki әriptesimen birge baryp (biri – Aleksey Iliich Kilyachkov, ekinshisi - «A.V.T.» degen kisi) «syrttay» qatysqan qyzmettes dosy F.Sokolov 1899 jyldyng 9 tamyzynda jazghan esteliginde bylay deydi: «Poslednie je try dnya Ivan Alekseevich sovsem lishilsya soznaniya, ne viydel, ne slyshal y nichego ne govoriyl, y 17 iilya v 11 chasov dnya skonchalsya. Na drugoy deni ego pohoronily nedaleko ot zimovki, ryadom s ego otsom, na beregu reky Tobola... Pry pohoronah nikogo iz russkih ne bylo, krome nas uchiyteley, da y my doljny byly nahoditisya v otdalenii: kirgizy smotrely na nas, kak na nejelannyh ludey pry etom obryade, daje nekotorye podhodily k nam s voprosom: «kakoe delo esti u Vas?».

Atalmysh jazbadaghy músylmandyq janazanyng diny ghúrpyna baylanysty tuyndaghan «shettetuge» kónil audarmay, basty nazardy F.Sokolovtyng «Na drugoy deni ego pohoronily nedaleko ot zimovki, ryadom s ego otsom, na beregu reky Tobola» degen aqparyna salayyq. Múndaghy «ne daleko ot zimovki» dep otyrghanyn qazaqshagha audarghanda, «qystau ýiinen alys emes» degendi bildirip túrghan joq pa?  Eger Altynsarinnyng qystauy, biz shulap jýrgendey, ózenning arghy betinde emes, «Tobyl ózenining sol jaghynan ózine arnap 5-6 bólmeli ýy salghyzdy» (Marhabbat: https://abai.kz/post/137404) degen Gh. Balghymbaevtyng jazbasyna kýmәn tudyra almasaq (oghan kýmәn tudyru ýlken aqymyqtyq bolar edi), Altynsarinnyng jerlengen jeri bergi bet, yaghny qazirgi qala ornalasqan jaq bolmay ma? Búghan qosa F.Sokolov marqúmnyng jerlengen jerin onyng ýiinen alys emes jerde «na beregu Tobola» deydi. Eger Altynsarindy arghy bettegi «Inspektor kólinin» manyna jerlese, onyng bergi bettegi (mәjbýrli bolghan tavtologiyagha aiyp etpenizder) qystauynda ótken janaza ghúrpyna kelgen qyzmettes dosy ony  «arghy bettegi Tobyl jaghasyna jerledi» dep aitar edi ghoy?!

Ózen sular asyp-tasyp jatatyn jәne onyng boyynda ary-beri eshbir kedergisiz ótu ýshin salynatyn kópir tapshy kezde asa qatty manyzgha ie bolghan «arghy bet» degen kognitivtik tanymnyng búl sóilem-habarda eshbir izi joq. Demek, atalmysh jazba derekterge sýiengen bizding payymymyzsha, Y.Altynsarin Tobyldyng arghy bettegi emes, bergi bettegi ózining qystauynyng janyndaghy beyitke jerlengen. Al endi onyng qystau-ýiin qazirgi «Sadovod» sayajayynyng manynda bolghan dep boljasaq, ol jerlengen beyitti, Sokolovtyng sózine qaray, sol mannan izdeuimiz qajet. Búl orayda, bergi bette, yaghny sol jaghalauda, qalanyng patsha zamanyndaghy shekarasy Ábilsaydyng ong jaghynda eki músylman qorymy bar ekenin eske salamyz. Biri – Nariman bazarynyng manyndaghy «Músylmandar beyiti», ekinshisi – KJBY móltek audanyna bara jatqan joldaghy Mayakovskiy kóshesining boyyndaghy «Eski qorym» (3 suret). Songhysynyng janyna qala irgesi Ábilsaydan asyp keneygennen keyin payda bolghan hristiandyq qorym oryn tepken.

3 suret.  «Músylmandar qorymy» men «Eski qorymnyn» Tobyl jaghasynan qaraghanda ornalasuy.

            Bizder atalmysh eki qorymnyng Altynsarinnyng qystauy ornalasqan boljamdy aumaqtan («Sadovod» sayajayy) qansha qashyqtyqta ornalasqanyn sputniktik karta arqyly eseptep kórdik. Negizinde, ekeui de asa alys emes. «Músylmandar qorymy» kóshe-kósheni aralap barghanda 3 shaqyrym bolsa (4 suret),

4 suret. Sputniktik kartadaghy «Sadovod»  sayajayy men «Músylmandar qorymy» arasyndaghy qashyqtyq

«Eski qorym»,  kóshe qualaghanda, 1,5 shaqyrym (5 suret). Tótelep qara jolmen barghanda atalmysh araqshyqtyqtar edәuir qysqaratyny sózsiz.

5 suret. Sputniktik kartadaghy «Sadovod»  sayajayy men «Eski qorym» arasyndaghy qashyqtyq.

Qos qorymnyng ishinde qystaugha eng jaqyny – «Eski qorym» jәne ol Tobyl jaghalauyna jaqyn. Búl biyik jerge, ózenning kóne jaghalauy ispettes bop kórinetin qyratqa ornalasqan. Onyng qyrgha qaray órleytin etigine qazirgi tanda «Michuriynes» sayajayy, býiirine «Berezka» garaj kesheni ornalasqan. Eger ortadaghy sayajay bolmasa, beyit qystaugha tiyip-aq túr. F.Sokolovtyng «nedaleko ot zimovki» dep otyrghan tanymdyq ólshemi osy qorymnyng qystaugha ornalasqan araqashyqtyghyna jaqyndaydy dep sanaymyz.

F.Sokolovtyng jazbasynda taghy bir nazar audaratyn derek - «pohoroniliy... ryadom s ego otsom» degen mәlimet. Onyng «әkesi» dep otyrghany onyng tughan әkesi Altynsary ma, әlde ataqty atasy Balqoja ma, ol jaghyn dóp basyp aitu qiyn. Sebebi «әke» sózin qazaqtar auyspaly maghynda «ata» degen úghymmen de beredi (mysaly, ata-ana). Orys tilinde ol naqty bólingen (otes, ded). Bizdinshe, búl jerde ol «ata» maghynasynda, yaghny Balqoja biyding janyna jerlendi dep aitylyp túrghan syndy. Búghan bizding tarapymyzdan tura dәlel joq, biraq janama derekterimiz bar. Biri – patsha zamanynan jetken jazba derekter, ekinshisi – kenes zamanyndaghy keybir zertteulerden jetken mәlimetter.

Aldymen patsha zamanyndaghy derekterge toqtalayyq. Altynsarin qaytys bolghannan keyin onyng qystau ýiin auyl sharuashylyghy mektebining iyeligine berilgen degen sóz bar. Altynsarin qaytys bolghannan keyin, 1890 jyldary Qostanayda tehnikalyq auylsharuashylyghy mektebin ashu bastamasy kóteriledi. Sol tústa Torghay oblysy halyq mektepterining inspektory qyzmetin atqarghan A.Vasiliev atalmysh mәsele turaly bylay deydi: «V l890 g.voznik vopros o neobhodimosty otkrytiya tehnicheskogo selisko-hozyaystvennogo uchilisha bliz Kustanaya. Po otkrytiy etogo uchilisha, predpolojeno uprostiti delo izucheniya kuznechno-slesarnogo remesla v «Yakovlevskom» uchiliysh, perenesshy iz nego v predpologaemoe Kustanayskoe vse dorogie instrumenty y stanki. Motivamy k takomu perevodu slujat chrezvychaynaya dorogovizna soderjaniya remeslennogo uchilisha v stepnom y malonaselennom gorode Turgae (v rasshiyrennom viyde do 3 tys.rub.) y neznachiytelinosty sbyta veshey, izgotavlivaemyh v etom uchiliyshe. Kirgizamy Kustanaysogo uezda uje ustuplen uchastok zemly v 3-h verstah ot Kustanaya dlya nazvannogo selisko-hozyaystvennogo uchilisha. Postroyku zdaniya dlya nego predpolojeno otnesty na schet ostatkov ot dobrovolinyh sborov s kirgizov za prejnie gody, razreshenie na chto ojidaetsya v nedalekom budushem».

Osy jazbada mektepting ashylatyn orny Y.Altynsarinnyng qystauy ornalasqan  aumaqqa (Qostanaydan 3 verst jer) say keledi jәne Torghaydaghy Yakovlev mektebi aghartushynyng bastamasymen ashylghan bolatyn. Mektepti Altynsarin qystauyna ornalastyruda qanday qisyn bar edi? Bizdinshe, birinshiden, aghartushynyng kýsh-jigeri men enbegi arqyly ashylghan Yakovlev mektebining bir bólek qúral-saymandaryn Qostanaygha aldyrtyp alu amaly bolsa, ekinshiden, onyng qystauynyng manayyndaghy jer auyl sharuashylyghy mektebin ashugha qolayly boluynda edi (jazyq týbek, suarmaly egin eguge ynghayly ózen jaghalauy).

1895 jyly Torghay oblysynyng gubernatory әkimshiligi tarapynan shygharylatyn statistikalyq esepte sonau 1890 jyly kóterilgen auylsharuashylyghy mektebining endi ashylatynyn, oghan qajetti qarajattyn  tabylghanyn jәne oghan qazaq qoghamy 500 desyatina jer bólip qoyghany bayandalghan (6 suret):

6 suret. Torghay oblysynyng 1895 jylghy statistikalyq esebinen ýzindi.

            Al endi kenes dәuirindegi zertteulerge keleyik. Kenes dәuirindegi keybir zertteushiler, atap aitqanda, S.Ásipov osy bir tarihy derekterdegi 500 desyatina jer aghartushygha әkeden (Altynsary ma, Balqoja ma ol jaghyn naqty aitpaydy) qalghan iyelik edi dep jazady: «Aqtyq demi bitkenshe tughan halqyna qyzmet etudi maqsat tútqan ayauly azamat kóz júmar aldynda ózine әkesinen qalghan 500 desyatina jerdi Qostanayda ashylugha tiyisti auylsharuashylyq mektebining paydasyna ósiyet etken».

Ókinishke qaray, jurnalist-filolog ghalym S.Ásipov búl aqparatty qanday derek kózine sýienip jazghanyn keltirmeydi. Eger ol aqparat ras bolsa, jer iyeligi Balqoja biyding menshiginde bolghan dep boljaugha bolady. Sebebi ol qazaq arasynda bedeli joghary bi, patsha ýkimetine adal berilgen, onyng syi-qúrmetine ie bolghan starshina әskery lauazymy bar distansiya basshysy edi. Bolashaq aghartushy Orynbor mektebin bitirgennen son, 1857-1859 jyldary atasynyng qasynda onyng is-hattaryn jýrgizushi (pisimovodiyteli) qyzmetin atqarady. Al Altynsary Balqojaúly erterekte, 1840 jyldardyng ishinde, Kenesary kóterilisi kezinde qaza tabady.

Búl jerde distansiya degen úghymdy týsindire ketken abzal. Qazaq dalasyn otarlaghan patsha ýkimeti aldymen (1830 jyldary) shekaralyq beldeuler boyynsha, keyinirek (1840 jyldary) dalalyq ólkelerde auyldyq kóshpeli qúrylymgha negizdelgen distansiyalyq jýie (distanochnaya sistema) qúrady. Búl әskery vertikalidy basqaru jýiesi edi. Distansiya (auyl) basshysy súltan-әmirlerge, al olar óz kezeginde әskery bekinister men shekaralyq beldeulerdegi qalalardaghy әskery komendantqa, al әskery komendanttar Orynbor general-gubernatory men Shekaralyq komissiya tóraghasyna baghynatyn. Distansiya basshylaryna 50-75 rubli aralyghynda kesimdi jalaqy taghayyndaldy jәne olardyng arasynan erekshe kózge týsken basshylargha ýkimet tarapynan týrli syi-syyapat pen marapttar taratylyp otyrdy. Bәlkim, Tobyl jaghasyndaghy 500 desyatina jer Balqoja biyge patsha ýkimeti tarapynan berilgen syy boluy da ghajap emes. Onyng ýstine 1859-60 jyldary Orynbor әkimshiligi tarapynan Kenesary kóterilisinen zardap shekkenderge tólemaqy tóleudi úiymdastyrylghany da tarihtan belgili. Mýmkin kóterilisten adam men mal-mýliktik ziyan shekken Balqoja biyge tólemaqy retinde menshikke jer de berilgen shyghar, kim bilgen?  Búl orayda, patsha әkimshiligi bertingi uaqytta, 1910 jyly Troisk okruktik sotynyng mýshesi Jansúltan Seydalinge Qostanay uezining Kenaral degen jerinen 2000 desyatina jer bergenin eske salghymyz keledi.

S.Ásipovting «Altynsarinnyng әkesining jeri» dep otyrghany qazirgi «Sadovod» sayajayy ornalasqan aumaq bolyp shyghuy әbden mýmkin. Múnday suly-nuly shúrayly jerge bedeli men ataq-abyroyy bar kisiler iyelik ete alatyny anyq. Óitkeni, Amanqaraghay okrugining agha súltany Shynghys Uәliyúly iyelik etip jaylaghan Qúsmúryn týbegi siyaqty(Marhabbat: https://egemen.kz/article/251432-qazynaly-qusmuryn-qupiyasy), búl týbek te bie baylap, mal ústaugha qolayly әri ynghayly. Bәlkim, 1884 jyly Torghaydan Qostanaygha qonys audarghan Y.Altynsarin qalagha әdeyi kirmey, atadan qalghan jer mal sharuashylyghyna ynghayly bolghandyqtan jәne oghan menshik iyesi bolyp qalu maqsatynda qystau salyp qonystanghan shyghar?

Y.Altynsarin jerlengen beyitke baylanysty taghy bir manyzdy aqparat Gh.Balghymbaevtyng jazbasynda kezdesedi. Ol óz esteliginde bylay deydi: «Y. Altynsarin beyitining basyna qay rudan ekeni, aty-jóni men ólgen merzimi kórsetilgen tastan eskertkish qoyyldy. Kózining tirisinde ózi qúrmet tútqan Qostanay uezining belgili aqyny Núrjan Naushabaev, әli esimde, onyng basyna qoyylatyn belgige arnap ýsh shumaq óleng shygharghan edi, sonyng bir shumaghy ghana esimde qalypty. Ol tómendegishe:

Sayran ettim dýniyede,

Tabylyp kónil hoshlarym.

Áqly әuliyat, jighan dәulet

Qaldy qymbat dostarym...».

Gh.Balghymbaev jazbasy bizge qanday qúndy derekterdi jetkizip túr? Birinshiden, aghartushynyng basyna qúlpytas (kóktas) qoyylghan. Ekinshiden, beyitting basyna kólemdi óleng jazylghan belgi qong bastamasy kóterilgen, biraq onyng shyn mәninde jýzege asty ma, aspady ma, o jaghy býgingi kýnge deyin beymәlim. Desek te, beyit basyna qoyylghan qúlpytasty bireu bolmasa, bireu kórip bayqaghan bolar edi ghoy? Qúryghanda, ol Tobyldyng arghy betindegi «Inspektor kóli» manyndaghy qystauynyng janyndaghy beyitten tabylmas pa edi?  Ókinishke qaray, ol qúlpytas turaly eshbir mәlimet joq.

Naqty ómir shyndyghynda ol belgi beyitpen birge joyylyp ketui әbden mýmkin. Endeshe, qúlpytasy bar beyitting joyylyp ketu yqtimaldyghy qalalyq jerde joghary ma, әlde dalalyq jerde joghary ma? Bizdinshe, qalalyq jerde joghalyp ketu yqtimaldyghy joghary. Sebebi qala keneyedi, jana qúrylystar týsedi, demografiyasy (túrghyndary) ózgeredi. Aytpaqshy, «Eski qorymnyn» janynda jappay qúrylys júmystary jýrgizilgen jekemenshik garajdar kesheni men sayajaylar ornalasqan. Beyitting joyylyp ketu yqtimaldyghyn kenes túsynda qatty keneygen Qostanay qalasynyng tarihyn boylay sýzsen, aiqyndala týsetini anyq. Sebebi ateistik kenes qoghamynda shirkeu, meshit, sol siyaqty kóne beyitterding materialdary qúrylysqa paydalanyp ketkeni tarihtan belgili. Búl kórinisten Qostanay qalasy da tys qalghan joq.

Aytpaqshy, Y.Altynsarin beyitining qazirgi ornyna kýmәn keltirgen kisilerding biri aghartushynyng tuys úrpaghy, belgili aqyn Mariyam Hәkimjanova bolghan kórinedi. Kezinde oblystyq «Qostanay tany», keyinirek «Egemen Qazaqstan» gazetining Qostanay oblysyndaghy menshikti tilshisi bolghan belgili jurnalist Nәzira Jәrimbet bizding maqalamyz shyqqannan keyin habarlasyp, pikir bólisken edi. Onyng aituynsha, ótken ghasyrdyng 90-jyldardyng basynda ol Qazaq radiosynyng tilshisi Qasymhan Ersarinnyng Mariyam Hәkimjanovamen jýrgizgen súhbatyn tyndaydy. Súhbatta Mәriyam apay mening babamnyng mýrdesi ol jerde (qazirgi kesene orny) emes, basqa jerde dep aitqanyn estiydi. Jurnalist dereu «Qostanay tany» gazetining sol kezdegi redaktory S.Moldahmetovke kelip, mәseleni gazet betinde kóterudi úsynady. Biraq redaktor ýzildi-kesildi qarsy bolyp, úsynys ayaqsyz qalady (Uatsap jelisimen kelgen jazbanyng skriny bizding smartfonymyzda saqtauly).

Bizder tәjiriybeli jurnalisting bólisken aqparatynan habardar bolghan son, Qazaq radiosynan atalmysh súhbattyng audiojazba núsqasyn izdestirgen edik. Ókinishke qaray, ol material Qazaq radiosynyng múraghatynda saqtalmapty. Mýmkin súhbat jazbasy Qasymhan Ersarinnyng (ol kisi marqúm bolyp ketken eken) óz qolyndaghy múraghattarynda bar shyghar dep boljaydy Qazaq radiosynyng qyzmetkeri Onghar Qúral.

Týiindey kelgende, Y.Altynsarinnyng beyiti de, onyng qystauy sekildi, Tobyldyng ong jalauyndaghy arghy bette emes, sol jaghalaudaghy bergi bette dep topshylauymyzgha bolady. Al arghy bettegi ataqty aghartushygha qoyylghan sәuletti kesene bizding dýbara bolghan kenes dәuirinen oida-joqta shyghyp, ne istep, ne qoyghanymyzdy bilmey abdyrap, esimiz ketken dýmbilez kezendi eske salyp túratyn «aq kýmbez» týrinde qala beredi...

Maqala QR Mәdeniyet jәne sport ministrligining 2021-2023 jyldargha arnalghan ghylymy granttyq qarjylandyruyna ie bolghan «Turgayskaya gazeta» - qazaq ruhany múrasynyng qorjyny jәne ólketanu shejiresi» atty Joba negizinde dayyndaldy.

Almasbek Ábsadyq, ghylym doktory, Qostanay.

Abai.kz

20 pikir